07.05.2021
Bitwa pod Termopilami jest jednym z najsłynniejszych starć starożytnego świata. W wąskim przesmyku wojowniczy Spartanie stawili zaciekły opór Persom, choć wiedzieli, że ich walka jest z góry skazana na porażkę. Zapłacili za to najwyższą cenę. Ich krwawą ofiarę opisuje w powieści „Bramy Aten” Conn Iggulden.
14.04.2021
Kult żywiołów był u Słowian ściśle związany z kultem płodności. Dlatego wierzyli, że wiatr jest sprawcą ciąż, woda pobudza kobiety do rodzenia, a ogień jest oblubieńcem wiecznie wilgotnej Matki Ziemi…
14.04.2021
„Armia składa się po większej części z próżniaczych i bezczynnych typów. Bez stałego nadzoru dowódcy, ta machina szybko ulega rozpadowi” – mawiał Fryderyk Wielki. I rzeczywiście – w trosce o armię ten król-filozof i bezwzględny perfekcjonista doprowadził do tego, że jego żołnierze bardziej bali się swoich oficerów niż starć z nieprzyjacielem…
07.04.2021
Mieszkali nad Wisłą i Odrą już w początkach naszej ery. Wspominali o nich rzymscy pisarze z I i II wieku – Pliniusz Starszy, Tacyt, Ptolemeusz Klaudiusz. Pisali, że nad Wisłą zamieszkuje liczny lud, który nazywa się Wenedowie. Jakie było pochodzenie owego tajemniczego plemienia? Według Jordanesa – dziejopisa z VI wieku n.e. – Wenedowie to nie kto inny, a nasi przodkowie, Słowianie.
28.02.2021
Przez 37 lat nie opuszczał malutkiej platformy umieszczonej 18 metrów nad ziemią. Tu jadł to, co dostał od ludzi, tu spał, modlił się, wygłaszał kazania. Jego jedyną ochroną przed zimnem, deszczem, śniegiem, palącym słońcem i wiatrem była peleryna z kapturem. W V wieku Szymon Słupnik w ten sposób kontemplował i wielbił Boga. Już za życia pod jego słupem gromadziły się rzesze gapiów i pątników. Pielgrzymowali doń nawet bizantyjscy cesarze. Jego ofiara do dziś budzi zdumienie i prowokuje do pytań – także o sens ascezy.
12.02.2021
W roku 1861 w Niemczech John Ross Browne, amerykański podróżnik i pisarz, był świadkiem nietypowego zdarzenia. W mieście Hanau oglądał egzekucję miejscowego mordercy, skazanego na ścięcie za zabójstwo. Nie różniłoby się to niczym od innych podobnych „widowisk”, gdyby nie kilka osób czekających, aż kat spełni swoje zadanie. Byli to chorzy na epilepsję, a w dłoniach trzymali naczynia, które po śmierci skazańca napełnili jego jeszcze ciepłą krwią i wypili. Wierzyli, że jest ona lekiem – i o dziwo nie byli w tym przekonaniu odosobnieni.
07.02.2021
Konstantyn Wielki, pierwszy chrześcijański cesarz, w kategorii „zabójstwa najbliższych” okazał się godnym rywalem matkobójcy Nerona. Na sumieniu miał teścia, szwagrów, siostrzeńca, żonę i syna. Niezły bilans jak na człowieka, o którym Euzebiusz z Cezarei pisał, że ma „duszę po trzykroć błogosławioną, zjednoczoną z Bogiem, wolną od wszelkich ziemskich nieczystości”…
03.05.2021
W 1432 roku Janus, król Cypru, chciał pożyczyć pieniądze od Władysław Jagiełły, oferując w zastaw swoje państwo. Propozycja może i brzmiała jak żart, ale władca Wyspy Afrodyty nie żartował. Zresztą, jeżeli zawierzyć jednemu z kronikarzy, nie uśmiechał się od 7 lipca 1426 roku…
27.04.2021
Niczym swoja mitologiczna imienniczka, onieśmielała urodą. Do jej ręki ustawiła się długa kolejka kandydatów – w tym również Aleksander Jagiellończyk, o którym mówiono, że jest… słabowitym impotentem. Jak doszło do tego, że to właśnie on został jej mężem? I czy faktycznie piękna Helena była moskiewskim szpiegiem?
26.04.2021
Stworzył potężne państwo, założył Kraków, walczył z Rzymem i z Gallami, a jego synowie pokonali groźnego smoka. To tylko niektóre dokonania króla Kraka, nazwanego przez kronikarza Wincentego Kadłubka „Grakchusem”. Biskup Wincenty pozostawił po sobie barwną opowieść o legendarnym władcy. Czy jednak wszystko to tylko wymysły?
21.04.2021
Ten średniowieczny ołtarz jest wyjątkowy nie tylko ze względu na walory kulturowe. Niewiele dzieł sztuki może się pochwalić tak bujną historią.
21.04.2021
W państwie Piastów zapanował trwający do 1038 roku mroczny czas bezkrólewia. Tak można przeczytać w podręcznikach historii. Być może jednak było zupełnie inaczej i na piastowskim tronie zasiadł kolejny władca, ale jego imię zostało skazane na zapomnienie. Był nim pierworodny syn Mieszka II, Bolesław.
14.04.2021
Kult żywiołów był u Słowian ściśle związany z kultem płodności. Dlatego wierzyli, że wiatr jest sprawcą ciąż, woda pobudza kobiety do rodzenia, a ogień jest oblubieńcem wiecznie wilgotnej Matki Ziemi…
09.04.2021
Moskwa. Miasto stworzone przez dzielne słowiańskie plemię̨ Wiatyczów, którzy na początku XII wieku przepędzili z tych okolic ludność́ ugrofińską̨. Wykopaliska na Kremlu potwierdziły, że najstarsze fortyfikacje w tym miejscu budowane były przez Wiatyczów właśnie – i oni uznawani są̨ za twórców tego miasta. No dobrze, ale co mają z tym wszystkim wspólnego Polacy? Wbrew pozorom bardzo dużo!
02.05.2021
Konstytucja 3 Maja rodziła się w atmosferze sporów politycznych, a jej uchwalenie okazało się ciężkim orzechem do zgryzienia. Jak doszło do powstania pierwszej konstytucji w Europie i dlaczego jej przeciwnicy dzisiaj są symbolem zdrady narodowej?
30.04.2021
Gdy w lutym 1552 roku Michaił Bułhakow-Golica oraz Iwan Sielechowski przekraczali granice państwa moskiewskiego, car wysłał po nich powitalny orszak. Iwan IV Groźny zaszczycił swoich kniaziów także monarszym podarunkiem oraz pytaniem o zdrowie. Nie był to jednak triumfalny wjazd zwycięskich wodzów, a powrót ostatnich żyjących jeńców z orszańskiego pogromu. Nie tak zapewne go sobie wyobrażali, gdy pewnego letniego ranka 37 lat wcześniej ujrzeli nad Dnieprem wielokrotnie słabszą armię polsko-litewską.
29.04.2021
Początek roku 1601 zepsuła co prawda nękająca miasto od kilku miesięcy i wygasająca właśnie powoli zaraza, ale nikt nie wziął tego za zły na nowe stulecie omen, gdyż do powtarzającego się moru zdążono się już jakoś przyzwyczaić. Nie było zresztą powodu do niepokoju, zgodzić się trzeba z opinią historyka, iż dla Wielkopolski i Poznania „czasy Zygmunta III [1587–1632] to szczyt pomyślności, zwłaszcza ekonomicznej i demograficznej”.
25.04.2021
Gdyby ktoś wam powiedział, że niewidoma osoba wstąpiła do armii, jeździła konno, powoziła dyliżansem i stworzyła kilkaset kilometrów dróg oraz mostów, z których część stoi po dziś dzień, pewnie uznalibyście to za żart. Jednak życie Johna Metcalfa, znanego również jako Niewidomy Jack, jest dowodem na to, iż brak wzroku nie musi być ograniczeniem.
23.04.2021
Choć trudno w to uwierzyć, w zbiorach wielu szacownych bibliotek świata znaleźć można książki oprawione w ludzką skórę. Skąd wzięły się te eksponaty i jaka jest ich historia? Śledztwo Megan Rosenbloom otwiera przed nami mroczne archiwa dziejów medycyny, zbrodni i kolekcjonerstwa.
19.04.2021
To jeden z najsłynniejszych – i najbardziej tajemniczych obrazów w dziejach świata. Jakie sekrety kryje enigmatyczny uśmiech Mona Lisy Leonarda da Vinci?
14.04.2021
„Armia składa się po większej części z próżniaczych i bezczynnych typów. Bez stałego nadzoru dowódcy, ta machina szybko ulega rozpadowi” – mawiał Fryderyk Wielki. I rzeczywiście – w trosce o armię ten król-filozof i bezwzględny perfekcjonista doprowadził do tego, że jego żołnierze bardziej bali się swoich oficerów niż starć z nieprzyjacielem…
04.05.2021
Barmani często mają dobre historie do opowiedzenia. W 1874 roku właściciel pewnej tawerny w San Francisco twierdził, że amerykański Senat nie zatwierdził jego nominacji na generała brygady, bo nikt nie potrafił wymówić jego nazwiska. Nazywał się Włodzimierz Krzyżanowski.
23.04.2021
20 kwietnia 1918 roku Manfred von Richthofen, znany jako Czerwony Baron, osiągnął swoje 79. i 80. zwycięstwo powietrzne. Tym samym stał się najlepszym pilotem myśliwskim I wojny światowej. Dzień później dosięgła go aliancka kula.
16.04.2021
Śledzenie poszukiwań seryjnych morderców, oglądanie relacji z ich rozpraw czy zaczytywanie się w szczegółach popełnionych przez nich zbrodni to makabryczne rozrywka, jednak nie jest to żadne novum. Od wieków publika uwielbia dobre, krwawe historie. W XIX wieku nie kończyły się one wraz z wykonaniem wyroku na sprawcy. Ówczesne sądownictwo szło o krok dalej, czyniąc ze zwłok straszak – oraz kolejną formę rozrywki dla gawiedzi. Najlepszym tego przykładem jest przypadek zabójcy z Czerwonej Stodoły.
14.04.2021
„Armia składa się po większej części z próżniaczych i bezczynnych typów. Bez stałego nadzoru dowódcy, ta machina szybko ulega rozpadowi” – mawiał Fryderyk Wielki. I rzeczywiście – w trosce o armię ten król-filozof i bezwzględny perfekcjonista doprowadził do tego, że jego żołnierze bardziej bali się swoich oficerów niż starć z nieprzyjacielem…
06.04.2021
Krwawe rytuały, zombie i tajemnicze laleczki – z tym dziś głównie kojarzy nam się voodoo. Ten zrodzony na Haiti system wierzeń ze zrozumiałych względów budzi ogromną ciekawość. Równie intrygująca, jak otaczająca voodoo mistyka, jest jednak również historia powstania tej religii i to, w jaki sposób wpłynęła na oblicze całego regionu.
04.04.2021
Naziści powszechnie kojarzą się z aryjską rasą panów, której zadaniem była dominacja nad mniej doskonałymi podludźmi. Ale nie wszyscy wiedzą, skąd ta idea się wywodzi! Oto skrócona droga do ideologii, która doprowadziła do masowej zagłady narodów.
04.04.2021
Wychowany w wielokulturowym środowisku Polak, Ludwik Zamenhof, uważał, że wspólny język znany wszystkim ludziom może pomóc zaprowadzić pokój na świecie. Z tą myślą stworzył swój Lingwe Uniwersala, w teorii neutralny i łatwy do nauki, mający stanowić pomost między narodami. I faktycznie, język ten ma dziś nawet półtora miliona użytkowników, choć do historii przeszedł pod nieco inną nazwą – esperanto.
04.05.2021
Elektryczność i łazienka w mieszkaniu w dwudziestoleciu międzywojennym dla wielu Polaków były synonimem luksusu. Ale nie wszędzie tak było. Szczególnie jedno polskie miasto wyróżniało się pod względem nowoczesności. Przyjazd tu miał dla niektórych „posmak wyjazdu za granicę” – na Zachód.
28.04.2021
Co łączy carską Ochranę, polskich narodowców, kościół katolicki, hitlerowców i część powojennej opozycji? Wszyscy oni propagowali tezę o szczególnym związku Żydów z komunizmem. Dowody na istnienie „żydokomuny” były słabe, ale zapotrzebowanie na takie widzenie świata – ogromne.
22.04.2021
Zakaz wiwisekcji i eksperymentów, humanitarne metody uboju, ochrona ginących gatunków, ograniczenia dla myśliwych, bliskie relacje z domowymi czworonogami oraz jarska dieta – oto jak naziści troszczyli się o zwierzęta. Hitler zamierzał nawet zlikwidować w całej Rzeszy rzeźnie i zmusić pobratymców do wegetarianizmu.
17.04.2021
20 listopada 1947 roku 21-letnia księżniczka Elżbieta, następczyni angielskiego tronu, poślubiła 26-letniego księcia Filipa. Młody człowiek nie wydawał się dobrym kandydatem na męża dla przyszłej monarchini: nie posiadał ziemi, nie miał grosza przy duszy, a teściowa nie darzyła go zaufaniem.
17.04.2021
Towarzyszył Hitlerowi niczym cień. Nie odstępował go podczas podróży, w każdej chwili gotowy operować. Przyboczny lekarz Führera, Karl Brandt, był inicjatorem bestialskich eksperymentów na ludziach w obozach koncentracyjnych i nazistowskiego programu powszechnej eutanazji niepełnosprawnych (tzw. akcji T-4).
04.04.2021
Naziści powszechnie kojarzą się z aryjską rasą panów, której zadaniem była dominacja nad mniej doskonałymi podludźmi. Ale nie wszyscy wiedzą, skąd ta idea się wywodzi! Oto skrócona droga do ideologii, która doprowadziła do masowej zagłady narodów.
02.04.2021
W latach 30. XX wieku rozpoczęły się „złote lata” Hollywood. Produkowano wówczas rocznie ponad 400 filmów, a kina przyciągały 90 milionów widzów tygodniowo. Właśnie wtedy ukształtowały się najpopularniejsze gatunki filmowe: westerny, komedie slapstickowe, musicale czy firmy noir. Amerykańskie kino rozkwitało jednak pod okiem surowych cenzorów, którzy sumiennie blokowali treści uznawane za wulgarne lub gorszące.
07.05.2021
Irma Grese zapisała się na kartach historii jako piękna bestia z obozu Auschwitz-Birkenau. Swoimi sadystycznymi skłonnościami doprowadziła do śmierci w męczarniach niezliczone więźniarki, których cierpienie było wodą na młyn dla jej chorego pożądania. A wszystkiego tego dokonała jeszcze przed ukończeniem 22 lat.
06.05.2021
To jeden z najbardziej poszukiwanych artefaktów na świecie. Ostatnim „pewnym” miejscem przechowywania skarbu był zamek w Królewcu. Pod koniec wojny Niemcy wywieźli go i gdzieś ukryli. W samej Polsce przetrząśnięto ponad 20 miejsc, w których rzekomo się znajdował. Nic z tego. A może Bursztynowej Komnaty już dawno nie ma? Są świadkowie, którzy twierdzą, że nie przetrwała wojennej zawieruchy…
05.05.2021
Po wrześniowej klęsce i przegranej pod niebem Francji polscy lotnicy zdobyli okazję do rewanżu na Niemcach, broniąc Anglii. 15 września 1940 r. – w apogeum bitwy o Anglię – uznani zostali za jednych z najlepszych i najskuteczniejszych myśliwców w czasie II wojny światowej.
28.04.2021
Co łączy carską Ochranę, polskich narodowców, kościół katolicki, hitlerowców i część powojennej opozycji? Wszyscy oni propagowali tezę o szczególnym związku Żydów z komunizmem. Dowody na istnienie „żydokomuny” były słabe, ale zapotrzebowanie na takie widzenie świata – ogromne.
27.04.2021
Losy ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej były wyjątkowo tragiczne. Cały naród został skazany na zagładę. W zbiorowej pamięci utrwalił się obraz narodu pogodzonego ze swym straszliwym losem. Był jednak błędny. Świadczy o tym nie tylko powstanie w getcie warszawskim. Powstańcze plany mieli nawet więźniowie obozów koncentracyjnych…
26.04.2021
Już na pierwszy rzut oka widać, że Sąd Ostateczny Hansa Memlinga skrywa w sobie niejedną tajemnicę. A gdyby tak krok po kroku wiernie odtworzyć historię tego obrazu? Po II wojnie światowej został głównym bohaterem zaskakującego konfliktu…
25.04.2021
Żądza władzy i poczucie bezkarności w hitlerowskich Niemczech stworzyły państwowy program mordowania niepełnosprawnych dzieci i eutanazji chorych ludzi, a następnie otworzyły drogę do bestialskich eksperymentów na więźniach obozów koncentracyjnych. W książce „Wojna lekarzy Hitlera” Bartosz T. Wieliński opisuje działanie śmiercionośnej machiny nazistowskiego systemu.
05.05.2021
21 października 1967 roku około 100 tysięcy ludzi zebrało się w pokojowej demonstracji przed siedzibą Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych. Protestujący mieli dwa cele. Pierwszy (jak na tamte czasy) był dość standardowy – skłonić władze do wycofania się z wojny w Wietnamie. Drugim natomiast było sprawienie, by Pentagon… zaczął lewitować.
02.05.2021
Kiedy grał, śrubował rekordy – nie tylko strzeleckie. Widowiskowość, jaką gwarantował, sprawiała, że kasy biletowe zapełniały się dolarami. Każdy kibic NBA chciał obejrzeć go w akcji. Gdy schodził z parkietu, oddawał się swojej drugiej pasji – kobietom. Twierdził, że przez jego łóżko przewinęło się ich blisko dwadzieścia tysięcy…
01.05.2021
„Oświęcim to była igraszka” – mówił o więzieniu komunistycznym Witold Pilecki. Rotmistrz, podobnie do tysięcy skatowanych i zamordowanych przez Sowietów, na własnej skórze poznał terror i okrucieństwo nowego okupanta. Tuż po wojnie podziemie niepodległościowe w Polsce znalazło się w nowej sytuacji. Komunistyczny reżim pod wieloma względami był gorszy od hitlerowskiego…
28.04.2021
Co łączy carską Ochranę, polskich narodowców, kościół katolicki, hitlerowców i część powojennej opozycji? Wszyscy oni propagowali tezę o szczególnym związku Żydów z komunizmem. Dowody na istnienie „żydokomuny” były słabe, ale zapotrzebowanie na takie widzenie świata – ogromne.
18.04.2021
W 1965 roku do szpitala Maryfield w szkockim Dundee zgłosił się 27-letni Angus Barbieri. Mężczyzna od dłuższego czasu zmagał się z poważną nadwagą, z którą – miał nadzieję – pomogą mu się uporać lekarze. Nie przypuszczał, iż ta wizyta nie tylko odmieni jego życie, ale uczyni z niego legendę, zapisując na kartach Księgi Rekordów Guinessa w kategorii… najdłużej poszczącej osoby w historii.
17.04.2021
20 listopada 1947 roku 21-letnia księżniczka Elżbieta, następczyni angielskiego tronu, poślubiła 26-letniego księcia Filipa. Młody człowiek nie wydawał się dobrym kandydatem na męża dla przyszłej monarchini: nie posiadał ziemi, nie miał grosza przy duszy, a teściowa nie darzyła go zaufaniem.
12.04.2021
12 kwietnia 1961 roku Związek Radziecki zadziwił świat, wysyłając w kosmos pierwszego człowieka – 27-letniego Jurija Gagarina. Było to również spektakularne zwycięstwo w zimnowojennym wyścigu pomiędzy USA i ZSRR.