Dwudziestolecie międzywojenne
Międzywojenna Warszawa na pocztówce z ok. 1932 roku.
Dwudziestolecie międzywojenne – epoka przejściowa między dwoma niszczycielskimi konfliktami, które w XX wieku spustoszyły Europę i znaczną część globu: I oraz II wojną światową. Trwała od roku 1918 do 1939.
W historii powszechnej była to epoka głębokiego kryzysu dawnych mocarstw i wzrostu nowych. Wielka Brytania i Francja straciły swą niegdyś hegemonistyczną pozycję, niemiecki eksperyment z demokracją zakończył się wprowadzeniem brutalnej nazistowskiej dyktatury, zmierzającej do rewizji granic ustanowionych w następstwie I wojny światowej, w Rosji swoją pozycję ugruntował nowy, komunistyczny reżim, a Stany Zjednoczone stopniowo zmierzały do uzyskania pozycji globalnego lidera.
Do kluczowych przesunięć politycznych doszło w Europie Środkowo-Wschodniej. Na gruzach dawnych imperiów powstały liczne nowe państwa. Część z nich, jak Ukraina, okazała się wyjątkowo nietrwała. Inne – Czechosłowacja, Polska, Węgry – utrzymały się przez całą epokę, na nowy sposób kształtując losy kontynentu.
Epoka dwudziestolecia międzywojennego, nazywana też międzywojniem lub okresem przedwojennym, szczególne znaczenie miała w dziejach Polski. Po przeszło stuleciu kraj odzyskał pełną suwerenność polityczną. Choć ta okazała się tylko krótkim epizodem, a na ponowne odzyskanie niezależności od zaborczych sąsiadów Polacy musieli czekać aż do 1989 roku.
-
-
Czy to Polacy wymyślili blitzkrieg? O historii polskich lotników bombowych opowiada autor książki „Skrzydlata husaria”
-
Konflikt wawelski, czyli nocne wędrówki trumny Józefa Piłsudskiego
-
Edward VIII „nazistowski król” Wielkiej Brytanii. Abdykował z miłości do kobiety i… Hitlera
-
Szampan „dla ludu” od towarzysza Stalina. Co wspólnego miał radziecki dyktator z… winem musującym?
-
Długi cień pańszczyzny. „Ludowa historia Polski”
Co nowego w dwudziestoleciu międzywojennym?
- Polityka w dwudziestoleciu międzywojennym
-
07.01.2021
Konflikt wawelski, czyli nocne wędrówki trumny Józefa Piłsudskiego
Po śmierci Józefa Piłsudskiego rozgorzała dyskusja o jego pochówku. Wszyscy byli jednomyślni co do miejsca – Zamek Królewski na Wawelu. Po zgodzie papieża oraz załatwieniu wszelkich kwestii organizacyjnych, ciało Marszałka spoczęło w krypcie św. Leonarda. Nikt nie spodziewał się ogólnopolskiego konfliktu, który wybuchnął po przeniesieniu trumny do innej krypty…
-
30.12.2020
Długi cień pańszczyzny. „Ludowa historia Polski”
Większość z nas ma chłopskie korzenie, a jednak głównie interesujemy się dziejami szlacheckiej mniejszości. Dziś historycy próbują przywrócić właściwe proporcje w opowieści o historii narodu polskiego.
-
13.12.2020
Skrzydlata husaria nad Krzyżopolem. Jak polscy lotnicy bombowi pokonali bolszewików?
Pod koniec maja 1920 roku wydawało się, że losy Krzyżopola i Wapniarki są już przesądzone. Bolszewicy dysponowali straszliwą bronią – pociągami pancernymi, stalowymi kolosami, dosłownie najeżonymi karabinami maszynowymi i działami. Jednak Polacy panowali niepodzielnie na innym polu – w powietrzu.
-
12.12.2020
Zanim nastała noc kryształowa. Jak rodził się niemiecki antysemityzm?
Noc z 9 na 10 listopada 1938 roku była dla Żydów początkiem terroru, który od dawna planował rząd III Rzeszy. Dwa dni później Herman Göring ogłosił, że „problem żydowski” zostanie rozpatrzony kompleksowo, a następnie ostatecznie rozwiązany. Ale od czego się to wszystko zaczęło?
- Życie codzienne w dwudziestoleciu międzywojennym
-
31.12.2020
Szampan „dla ludu” od towarzysza Stalina. Co wspólnego miał radziecki dyktator z… winem musującym?
Wielu Polakom trudno wyobrazić sobie imprezę sylwestrową bez niego. O jego popularności najlepiej świadczy fakt, że istnieje mnóstwo jego podróbek. Mowa oczywiście o białym, słodkim, musującym winie, znanym jako „radziecki” lub „ruski” szampan. Mało kto wie, że za tym trunkiem stoi kawał historii. W jego stworzeniu palce miał maczać sam Józef Stalin…
-
30.12.2020
Długi cień pańszczyzny. „Ludowa historia Polski”
Większość z nas ma chłopskie korzenie, a jednak głównie interesujemy się dziejami szlacheckiej mniejszości. Dziś historycy próbują przywrócić właściwe proporcje w opowieści o historii narodu polskiego.
-
26.12.2020
Łowca ludojadów. Nie bez powodu nazywano go myśliwym wszech czasów
Brał na celownik bestie, które rozsmakowały się w ludzkim mięsie. To od jego kul zginęła tygrysica z Champawat w Indiach mająca „na koncie” co najmniej 434 ofiary. Nic dziwnego, że Jim Corbett przeszedł do historii jako pogromcą ludojadów – i jeden z najsławniejszych myśliwych wszech czasów.
-
18.12.2020
Żywy obraz historii. „Kossakowie. Tango”
W jaki sposób uwiecznić przełomowe dla narodu polskiego wydarzenia? Jak uchwycić istotę patriotyzmu, odsłaniając przy tym tonacje emocjonalne – i wszystkie odcienie szarości? Czy na artystycznym płótnie można zawrzeć wielowątkowa historię przełomu wieków? Odpowiedzi zapisano na karcie powieści „Kossakowie. Tango” autorstwa Joanny Jurgały-Jureczki.
- Przestępczość w dwudziestoleciu międzywojennym
-
23.01.2021
Fritz Haarmann – krwawy rzeźnik z Hanoweru
We wrześniu 1918 roku policja odwiedziła mieszkanie Fritza Haarmanna, hanowerskiego handlarza mięsem, w związku ze zgłoszeniem zaginięcia 17-letniego Friedela Rothego. Wizyta nie pomogła w odnalezieniu młodzieńca, ale doprowadziła do skazania Fritza na dziewięć miesięcy więzienia. Powód? Funkcjonariusze nakryli go w łóżku z 13-latkiem. Gdyby lepiej się rozejrzeli, za piecem znaleźliby papierową torbę, a w niej głowę Friedela – pierwszej ofiary rzeźnika z Hanoweru.
-
12.12.2020
Zanim nastała noc kryształowa. Jak rodził się niemiecki antysemityzm?
Noc z 9 na 10 listopada 1938 roku była dla Żydów początkiem terroru, który od dawna planował rząd III Rzeszy. Dwa dni później Herman Göring ogłosił, że „problem żydowski” zostanie rozpatrzony kompleksowo, a następnie ostatecznie rozwiązany. Ale od czego się to wszystko zaczęło?
-
29.11.2020
Czy najsłynniejszy samochód w historii jest… plagiatem? Nieznana historia Garbusa
Najdłużej i najliczniej produkowany samochód w historii znają nawet osoby zupełnie niezainteresowane motoryzacją. Charakterystyczne nadwozie Garbusa wzbudza sympatię od pierwszego wejrzenia, ale… czy jego projektant korzystał z własnego pomysłu?
-
21.11.2020
Zapomniane dzieci. Tajemnica masowego grobu w Tuam – zakonnice grzebały małych podopiecznych…
Tuam to niewielkie, spokojne miasteczko leżące w hrabstwie Galway, w północno-zachodniej Irlandii. Liczba jego mieszkańców nie przekracza 9000 osób. Ta senna miejscowość ma jednak mroczną przeszłość. W 1975 roku na terenie należącym wcześniej do lokalnego Domu Matki i Dziecka, prowadzonego przez zakon sióstr Zgromadzenia Bon Secour, dwóch chłopców dokonało makabrycznego odkrycia.
- Kobiety w dwudziestoleciu międzywojennym
-
04.01.2021
Edward VIII „nazistowski król” Wielkiej Brytanii. Abdykował z miłości do kobiety i… Hitlera
Przez wiele lat uważano, że abdykacja Edwarda VIII była spowodowana zbyt niskim pochodzeniem jego ukochanej Wallis Simpson i jej burzliwą przeszłością. W rzeczywistości niechęć Brytyjczyków do tej kobiety wynikała z jej… pronazistowskich sympatii. Zresztą to małżeństwo chyba nie przyniosło Edwardowi szczęścia.
-
30.12.2020
Przebierańcy, dowcipnisie i zwyczajni kanciarze. Najbardziej „kreatywni” oszuści w dziejach sportu
Oszustwa w sporcie są tak stare, jak sam sport. Pragnienie zwycięstwa, sławy i pieniędzy nieraz popychało zawodników do niecnych czynów. Doping farmakologiczny, techniczny, nieczyste zagrania, fizyczne eliminowanie rywali – te metody są najpowszechniejsze, lecz mało subtelne. W dziejach sportu pojawiali się jednak oszuści, którzy poszli inną drogą. Oto przebierańcy, hipokryci i dowcipnisie, którzy zaskoczyli sportowy świat swoją kreatywnością.
-
18.12.2020
Żywy obraz historii. „Kossakowie. Tango”
W jaki sposób uwiecznić przełomowe dla narodu polskiego wydarzenia? Jak uchwycić istotę patriotyzmu, odsłaniając przy tym tonacje emocjonalne – i wszystkie odcienie szarości? Czy na artystycznym płótnie można zawrzeć wielowątkowa historię przełomu wieków? Odpowiedzi zapisano na karcie powieści „Kossakowie. Tango” autorstwa Joanny Jurgały-Jureczki.
-
03.12.2020
Nie wiedzieli nawet o wybuchu II wojny światowej! Ta rodzina przez 40 lat żyła odcięta od cywilizacji
W 1978 roku w rosyjskiej tajdze odnaleziono rodzinę, która od ponad 40 lat żyła z dala od cywilizacji – w warunkach podobnych do tych, w jakich mieszkały ludy pierwotne. Dzisiaj przy życiu pozostaje ostatni członek rodu – 80-letnia Agafia, która nie chciała wrócić do cywilizacji.
- Seks w dwudziestoleciu międzywojennym
-
14.11.2020
W łóżku ze śmiercią. Przez siedem lat sypiał z trupem ukochanej
Każdy z nas słyszał o miłości przekraczającej granice zdrowego rozsądku i prowadzącej do szaleństwa. Historia Carla Tanzlera to właśnie jedna z tych opowieści, a jej makabryczny przebieg nadaje zupełnie nowe znaczenie wyrażeniu „kochać do grobowej deski”. To budzące grozę i ciarki świadectwo tego, że naprawdę istnieją rzeczy, o których nie śniliśmy w najgorszych koszmarach.
-
12.11.2020
Czy Marszałek miał romans z…. bufetową? Tajemnicza miłość Piłsudskiego
Najlepsi specjaliści nie znali tego nazwiska. Elektryzowały też daty: 1931–1934. Ten okres uważano w życiu Marszałka za wolny od romansów – ostatnim miał być związek z Eugenią Lewicką, który skończył się samobójczą śmiercią kobiety. A tu taka niespodzianka! Ten rzekomo coraz bardziej niedołężniejący dziadek miał pod koniec życia kochankę? To zmieniało wszystko co wiedziano o Józefie Piłsudskim.
-
11.11.2020
Najlepiej stłumiony skandal w dziejach Hollywood. Jak zatuszowano gwałt na młodziutkiej aktorce?
Sprawa Patricii Douglas to opowieść o bezkarności członków wielkiej korporacji, którzy w swoich szponach trzymali wszystkich – łącznie z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości. Jej ofiara nie poszła jednak na marne. Przyczyniła się do obnażenia mrocznego oblicza przemysłu filmowego.
-
19.03.2020
„Kobiety są po to, żeby je bić i mieć z nimi dzieci”. Ten kochliwy tyran prowadził wyjątkowo bujne życie erotyczne
Nie był szarmancki, uwodzicielski, ani nawet specjalnie przystojny. Mimo to zmieniał kobiety jak rękawiczki. Choć fatalnie traktował kolejne partnerki, panie do niego lgnęły. Zniewalająco piękne, całkiem przeciętne oraz te zupełnie nieatrakcyjne – każda miała nadzieję, że Duce właśnie ją obdarzy względami. I często się udawało. Mussolini nie zwracał bowiem uwagi na aparycję. Liczył się tylko seks.
- Wojsko i militaria w dwudziestoleciu międzywojennym
-
14.01.2021
Czy to Polacy wymyślili blitzkrieg? O historii polskich lotników bombowych opowiada autor książki „Skrzydlata husaria”
„Blitzkrieg, którego ofiarą padła Polska w 1939 roku, był niczym innym, jak twórczym rozwinięciem rozwiązań wdrożonych przez polskich lotników bombowych dwadzieścia lat wcześniej” – mówi Łukasz Sojka, autor książki „Skrzydlata husaria”.
-
15.12.2020
Alkohol na wojnie. Jak pili polscy żołnierze?
Alkohol od wieków był i jest nieodłącznym towarzyszem żołnierzy na froncie oraz jego zapleczu. Pozwalał zapomnieć, odreagować, działał kojąco, zabijał nudę oczekiwania. Podczas wojny polsko-bolszewickiej żołnierze obu stron nie wylewali za kołnierz.
-
13.12.2020
Skrzydlata husaria nad Krzyżopolem. Jak polscy lotnicy bombowi pokonali bolszewików?
Pod koniec maja 1920 roku wydawało się, że losy Krzyżopola i Wapniarki są już przesądzone. Bolszewicy dysponowali straszliwą bronią – pociągami pancernymi, stalowymi kolosami, dosłownie najeżonymi karabinami maszynowymi i działami. Jednak Polacy panowali niepodzielnie na innym polu – w powietrzu.
-
16.11.2020
Dla „bab” garkuchnia lub… burdel. Tak zdaniem mężczyzn kobiety powinny walczyć o wolną Polskę
Podczas wojen o Polskę w latach 1914–21 niektóre kobiety-patriotki rwały się do walki z bronią w ręku. Dowódcy-mężczyźni widzieli jednak panie głównie w roli sanitariuszek, kucharek czy.. frontowych prostytutek.