Zimna wojna

Symbol zimnej wojny. Fragment muru berlińskiego przy bramie brandenburskiej na fotografii z 1961 roku.

Zimna wojna – epoka w najnowszej historii świata, trwająca umownie od zakończenia II wojny światowej w 1945 roku do upadku komunizmu i rozpadu Związku Radzieckiego na przełomie lat 80. i 90. XX wieku.

Już w pierwszych dniach po zakończeniu globalnego konfliktu przyszłość relacji między zwycięskimi mocarstwami wisiała na włosku, a w Wielkiej Brytanii prowadzono potajemne dyskusje nad ewentualnym przystąpieniem do nowej konfrontacji, tym razem ze Związkiem Radzieckim. Termin „zimna wojna” najwcześniej pojawił się w tekstach George’a Orwella, który już październiku 1945 roku użył go na określenie przyszłego świata, zmuszonego egzystować w cieniu nuklearnego zagrożenia. W 1947 roku określenie „zimna wojna” padło z kolei z ust amerykańskiego doradcy politycznego Bernarda Barucha, tym razem w odniesieniu ściśle do narastającego konfliktu między dwoma globalnymi mocarstwami: Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Radzieckim. Za symboliczną datę początkową zimnej wojny uznaje się też niekiedy 5 marca 1946 roku. Wtedy to, podczas przemówienia wygłoszonego w Fulton, były premier Zjednoczonego Królestwa Winston Churchill po raz pierwszy mówił o „żelaznej kurtynie”, dzielącej kontynent na dwie części.

Moment upadku tej kurtyny uznawany jest za kres epoki zimnej wojny. W historii powszechnej jako symboliczną cezurę podaje się najczęściej rozwiązanie Związku Radzieckiego, do którego doszło 26 grudnia 1991 roku. Z kolei w historii Polski za datę końca epoki powojennej uchodzi rok 1989. Konkretnie zaś 4 czerwca (pierwsze częściowo wolne wybory) bądź 29 grudnia (uchwalenie ustawy o zmianie nazwy państwa z Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej na Rzeczpospolitą Polską).

Co nowego w ziemnej wojnie?

Harry Haft. Żeby przeżyć, bił. Naziści nazywali go bestią

artykuł
„Marihuana w dziecięcym pokoju” i „drukowane obsceniczności”. Wrogiem amerykańskiego społeczeństwa były… komiksy

artykuł
Pobieranie skóry. Dlaczego zoolog został ojcem transplantologii?

artykuł
Budowa elektrowni w Czarnobylu. Jak wyglądało miasto przed katastrofą?

artykuł
Żelazna kurtyna wcale nie była szczelna! Jak wyglądały wycieczki na Wschód ze „zgniłego, imperialistycznego” Zachodu?

ciekawostka
Operacja „Spinacz”. Ilu nazistowskich naukowców trafiło po wojnie do Stanów Zjednoczonych?

artykuł

Szczególnie polecamy. Nasze najlepsze teksty o zimnej wojnie i PRL-u

ZIMNA WOJNA. O CZYM PISZEMY?

Poniżej znajdziecie wszystkie nasze ciekawostki dotyczące lat powojennych, a więc okresu od 1945 i 1989 (ewentualnie 1991) roku. W Polsce to przede wszystkim ponury i (nierzadko) absurdalny okres PRL-u. Zagranicą to z kolei epoka zimnej wojny, rewolucji obyczajowej czy chociażby… skandynawskiej prohibicji.

Polityka w latach zimnej wojny i PRL-u

03.10.2019
Żelazna kurtyna wcale nie była szczelna! Jak wyglądały wycieczki na Wschód ze „zgniłego, imperialistycznego” Zachodu?
Zasieki z drutu kolczastego, strażnicy strzelający bez rozkazu i zakaz wstępu z „imperialistycznym” paszportem? Nic bardziej mylnego! ZSRR może i nie witał gości z Zachodu z otwartymi ramionami, ale też nie zabraniał im całkowicie zaglądania za żelazną kurtynę. Jak wyglądały podróże na Wschód 50 lat temu?
09.08.2019
Operacja „Spinacz”. Ilu nazistowskich naukowców trafiło po wojnie do Stanów Zjednoczonych?
Wygrana wojna oznacza zwykle pokaźne łupy dla zwycięzców. Nie inaczej było, gdy w 1945 roku alianci pokonali państwa Osi. Niemal natychmiast przystąpili do podziału terytoriów i zasobów przegranych krajów. Dla Amerykanów największą wojenną zdobyczą okazali się jednak… pracujący dla Hitlera naukowcy.
18.07.2019
To był najbardziej niebezpieczny moment po 1945 roku. Jak mało brakowało do wybuchu III wojny światowej?
W październiku 1962 roku napięcie między USA a ZSRR sięgnęło zenitu. Areną ich politycznych rozgrywek stała się Kuba. Gdy kryzys został zażegnany, świat odetchnął z ulgą. Jak blisko było wybuchu wojny atomowej? Czy faktycznie tylko krok dzielił nas od nuklearnej zagłady?
07.07.2019
Wojna bez zwycięzców. Czy nadal grozi nam konflikt nuklearny?
6 sierpnia 1945 roku, godzina 8.15, Hiroszima. Na tle nieba pojedynczy samolot zrzuca bombę. 43 sekundy później miasto wraz z mieszkańcami wyparowuje, znika z powierzchni ziemi. Tak zaczyna się nowa era w dziejach świata. Czas atomu. Tyle tylko, że w wojnie jądrowej nie ma zwycięzców…

Życie codzienne podczas zimnej wojny i PRL-u

11.10.2019
„Marihuana w dziecięcym pokoju” i „drukowane obsceniczności”. Wrogiem amerykańskiego społeczeństwa były… komiksy
„Zło na tyle potężne, że stanowi poważne zagrożenie dla społecznego i moralnego ładu w kraju” – tym dla niektórych były wydawnictwa komiksowe. Wobec takich zarzutów bezsilni byli najwięksi bohaterowie: Kapitan Ameryka czy Superman.
09.10.2019
Pobieranie skóry. Dlaczego zoolog został ojcem transplantologii?
Co wspólnego mają angielscy lotnicy, kraina krów i nieboszczyki? Bez nich nie byłoby możliwe przeszczepianie skóry!
03.10.2019
Żelazna kurtyna wcale nie była szczelna! Jak wyglądały wycieczki na Wschód ze „zgniłego, imperialistycznego” Zachodu?
Zasieki z drutu kolczastego, strażnicy strzelający bez rozkazu i zakaz wstępu z „imperialistycznym” paszportem? Nic bardziej mylnego! ZSRR może i nie witał gości z Zachodu z otwartymi ramionami, ale też nie zabraniał im całkowicie zaglądania za żelazną kurtynę. Jak wyglądały podróże na Wschód 50 lat temu?
12.07.2019
To tam odkryto najstarszą biżuterię wykonaną ze złota. I wcale nie chodzi o Egipt
Staroegipskie piramidy, grobowce starożytnych władców Babilonu, a może asyryjskie cmentarzyska? Nic z tych rzeczy. Najstarsze ozdoby wykonane ze złota znaleziono w pobliżu miejsca nierozerwalnie związanego z polską historią!

Czy wiesz że...? Ciekawostki o czasach zimnej wojny i PRL-u

Wojsko i militaria w epoce zimnej wojny

03.08.2019
Fałszywe alarmy, awarie i… przypadki. Ile razy świat stawał na krawędzi konfliktu nuklearnego?
Od zakończenia II wojny światowej ludzkość co najmniej kilkanaście razy o włos uniknęła katastrofy nuklearnej. Z powodu niesprawnych systemów bezpieczeństwa, błędów komputerów i zwyczajnych ludzkich pomyłek wielokrotnie ogłaszano alarmy. Jak niewiele brakowało, by faktycznie wybuchła wojna atomowa?
18.07.2019
To był najbardziej niebezpieczny moment po 1945 roku. Jak mało brakowało do wybuchu III wojny światowej?
W październiku 1962 roku napięcie między USA a ZSRR sięgnęło zenitu. Areną ich politycznych rozgrywek stała się Kuba. Gdy kryzys został zażegnany, świat odetchnął z ulgą. Jak blisko było wybuchu wojny atomowej? Czy faktycznie tylko krok dzielił nas od nuklearnej zagłady?
07.07.2019
Wojna bez zwycięzców. Czy nadal grozi nam konflikt nuklearny?
6 sierpnia 1945 roku, godzina 8.15, Hiroszima. Na tle nieba pojedynczy samolot zrzuca bombę. 43 sekundy później miasto wraz z mieszkańcami wyparowuje, znika z powierzchni ziemi. Tak zaczyna się nowa era w dziejach świata. Czas atomu. Tyle tylko, że w wojnie jądrowej nie ma zwycięzców…
01.07.2019
Jak przeżyć wybuch bomby atomowej? Poradnik przetrwania według Amerykanów
Wskoczyć do rowu i… spokojnie przeczekać – oto jedna z rad udzielanych pół wieku temu obywatelom Stanów Zjednoczonych na wypadek ataku nuklearnego. Jak wyglądały amerykańskie programy obrony cywilnej w razie trzeciej wojny światowej? I czy w ogóle mogły komukolwiek pomóc?

Kobiety w czasach zimnej wojny i PRL-u

18.03.2019
Czy to te kobiety sprawiły, że Amerykanie przegrali wojnę w Wietnamie?
Z całej siły nienawidziły wspieranego przez USA południowowietnamskiego reżimu, dlatego zaangażowały się w działanie komunistycznej partyzantki. Ich wkład w organizację natarcia ze stycznia 1968 roku okazał się bezcenny. Czy to możliwe, że ofensywa zawdzięczała początkowe sukcesy jedenastu dziewczynom?
29.01.2019
Jeden z największych przekrętów na świecie. Czy też się na niego nabrałeś? Kompromitująca prawda o pierścionkach z diamentem
Diament to najlepszy przyjaciel kobiety? Bynajmniej. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu tej „odwiecznej” prawdy nikt nie znał, a panie wcale nie kojarzyły błyszczących kamieni z zaręczynami.
20.01.2019
Była gotowa zdradzić za porcję lodów. To przez nią zginęła "Inka"
Odznaczona Krzyżem Walecznych za poświęcenie i odwagę w latach hitlerowskiej okupacji, po wojnie z równym oddaniem… denuncjowała kolegów z AK. To za jej sprawą ubecy dopadli 17-letnią „Inkę”. Dlaczego Regina Mordas-Żylińska przeszła na stronę wroga?
31.12.2018
Czy Polki faktycznie są najpiękniejszymi kobietami na świecie? Sprawdźcie, jak zapracowały sobie na taką opinię
Dla słynących z urody Polek XX wiek był czasem walki o ojczyznę i o własne prawa. Wydawałoby się, że nie miały głowy do zajmowania się modą. A mimo to przeprowadziły prawdziwą modową rewolucję. Przeczytacie o niej w książce „Polskie piękno”, którą możecie wygrać w naszym konkursie.

Przestępczość w latach zimnej wojny i PRL-u

07.07.2019
Zbrodnia w Zawadce Morochowskiej. Polscy żołnierze mordowali niewinnych cywilów
„W ciągu 10-20 minut wyrżnęli, dosłownie wyrżnęli 68 kobiet, dzieci i starców. Czegoś podobnego nie widziałem nigdy w życiu” – pisano w relacji z podkarpackiej wsi Zawadka Morochowska. Zbrodni dokonali polscy żołnierze. Nigdy ich nie osądzono.
23.06.2019
Polskie władze wysiedliły 140 000 obywateli. Czy akcja „Wisła” NAPRAWDĘ była potrzebna?
Komunistyczne władze Polski odniosły niemal całkowity sukces. Przeprowadziły masowe deportacje polskich obywateli w akcji „Wisła”, po czym poddały ich wynaradawianiu, prześladowaniom i wzięły ich pod ciągłą obserwację w celu zastraszenia. Tylko czy to w ogóle było potrzebne by zwalczyć UPA?
16.06.2019
Co stało się z majątkiem Ukraińców, których wyrzucono z domów w czasie Akcji „Wisła”?
Mówi się, że przesiedlonych w 1947 roku Ukraińców czekał awans ekonomiczny, bo znaleźli się na lepiej rozwiniętych ziemiach. Tymczasem 75% gospodarstw, w których zostali osiedleni było zniszczonych, 30% natomiast wymagało całkowitej odbudowy. A co stało się z ich własnymi domami?
22.05.2019
Najgorsze obozy UB/NKWD nad Wisłą
Gdy Niemcy tracili miasto za miastem, ewakuowali fabryki i panicznie uciekali na zachód, wydawało się, że już niedługo nastanie koniec piekła. Wielu z tych, którzy tak myśleli, miało się dopiero przekonać, jak wygląda otchłań. A był nią .

Seks w latach zimnej wojny i PRL-u

13.12.2018
Żydowskie powieści pornograficzne o obozach? W Izraelu czytały je dziesiątki tysięcy ludzi [18+]
Ich bohaterami byli torturowani i wykorzystywani seksualnie przez strażników więźniowie niemieckich obozów, którzy na koniec sami zamieniali się w katów. Ta mieszanka brukowej erotyki i brutalnej zemsty na nazistach okazała się bestsellerem. „Pogromowa” pornografia rozchodziła się jak świeże bułeczki!
22.04.2018
Musiały oddawać swoje ciała w Buchenwaldzie i Auschwitz. Jak po wojnie traktowano kobiety, które pracowały w obozowych domach publicznych?
Były nagrodą i zachętą do pracy dla innych więźniów. Codziennie musiały przyjmować nawet po dziesięciu „klientów”. Gdy zachodziły w ciążę, zmuszano je do aborcji lub odbierano im dzieci. Te kobiety przeszły w obozach prawdziwe piekło. Ale do niedawna nie mogły o tym mówić.
29.11.2017
Jej seksualna fantazja przerosła artystów. Czy była najbardziej wyzwoloną kobietą swojej epoki?
Mąż na jednym z obrazów przedstawił ją jako Maryję Dziewicę. Ale ona nie miała z tym wizerunkiem wiele wspólnego. Była silną, wyzwoloną kobietą o ogromnej fantazji, także erotycznej. I tak też została zapamiętana: jako muza wielu słynnych artystów. A zdaniem niektórych – nawet nimfomanka.
08.06.2017
Zbyt sławni, żeby można ich było ukarać? Celebryci, którzy uniknęli kary za gwałt
Kiedy jesteś gwiazdorem, one ci na to pozwalają. Czy celebrytom naprawdę wszystko wolno? Poznaj bulwersujące historie „artystów” oskarżanych o najgorsze nadużycia seksualne. I całkowicie bezkarnych.