Zimna wojna
Symbol zimnej wojny. Fragment muru berlińskiego przy bramie brandenburskiej na fotografii z 1961 roku.
Zimna wojna – epoka w najnowszej historii świata, trwająca umownie od zakończenia II wojny światowej w 1945 roku do upadku komunizmu i rozpadu Związku Radzieckiego na przełomie lat 80. i 90. XX wieku.
Już w pierwszych dniach po zakończeniu globalnego konfliktu przyszłość relacji między zwycięskimi mocarstwami wisiała na włosku, a w Wielkiej Brytanii prowadzono potajemne dyskusje nad ewentualnym przystąpieniem do nowej konfrontacji, tym razem ze Związkiem Radzieckim. Termin „zimna wojna” najwcześniej pojawił się w tekstach George’a Orwella, który już październiku 1945 roku użył go na określenie przyszłego świata, zmuszonego egzystować w cieniu nuklearnego zagrożenia. W 1947 roku określenie „zimna wojna” padło z kolei z ust amerykańskiego doradcy politycznego Bernarda Barucha, tym razem w odniesieniu ściśle do narastającego konfliktu między dwoma globalnymi mocarstwami: Stanami Zjednoczonymi i Związkiem Radzieckim. Za symboliczną datę początkową zimnej wojny uznaje się też niekiedy 5 marca 1946 roku. Wtedy to, podczas przemówienia wygłoszonego w Fulton, były premier Zjednoczonego Królestwa Winston Churchill po raz pierwszy mówił o „żelaznej kurtynie”, dzielącej kontynent na dwie części.
Moment upadku tej kurtyny uznawany jest za kres epoki zimnej wojny. W historii powszechnej jako symboliczną cezurę podaje się najczęściej rozwiązanie Związku Radzieckiego, do którego doszło 26 grudnia 1991 roku. Z kolei w historii Polski za datę końca epoki powojennej uchodzi rok 1989. Konkretnie zaś 4 czerwca (pierwsze częściowo wolne wybory) bądź 29 grudnia (uchwalenie ustawy o zmianie nazwy państwa z Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej na Rzeczpospolitą Polską).
-
-
Skazani na powolną śmierć w męczarniach, zepchnięci poza margines społeczeństwa. Tak umierali chorzy z wyspy trędowatych
-
„Francuski Chaplin”, czyli Louis de Funès. Burzliwa historia pewnego żandarma
-
To miał być początek końca Cosa Nostry. Największy w historii proces sądowy przeciwko sycylijskiej mafii
-
Spóźniona ewakuacja, kompletny brak informacji i przymusowe aborcje. Tak władze ZSRR próbowały „poradzić sobie” ze skutkami awarii w Czarnobylu
-
Syn rzeźnika spod Bydgoszczy szprycował amfetaminą JFK i Marylin Monroe. Mroczna historia dr. Feelgood
Co nowego w ziemnej wojnie?
ZIMNA WOJNA. O CZYM PISZEMY?
Poniżej znajdziecie wszystkie nasze ciekawostki dotyczące lat powojennych, a więc okresu od 1945 i 1989 (ewentualnie 1991) roku. W Polsce to przede wszystkim ponury i (nierzadko) absurdalny okres PRL-u. Zagranicą to z kolei epoka zimnej wojny, rewolucji obyczajowej czy chociażby… skandynawskiej prohibicji.
- Polityka w latach zimnej wojny i PRL-u
-
11.06.2021
Blokada, polityka i dzieci. Pięć niezwykłych historii z piłkarskich mistrzostw Europy
Mistrzostwa Europy w piłce nożnej pełne są interesujących wątków. Trudno opisać je wszystkie w jednym artykule. Dlatego wybraliśmy pięć niesamowitych ciekawostek historycznych początkach Euro, o polityce i o ojcach, dla których były sprawy ważniejsze niż piłka.
-
05.05.2021
Sex, drugs i… latający Pentagon, czyli najdziwniejszy masowy protest w historii USA
21 października 1967 roku około 100 tysięcy ludzi zebrało się w pokojowej demonstracji przed siedzibą Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych. Protestujący mieli dwa cele. Pierwszy (jak na tamte czasy) był dość standardowy – skłonić władze do wycofania się z wojny w Wietnamie. Drugim natomiast było sprawienie, by Pentagon… zaczął lewitować.
-
28.04.2021
Żydokomuna jak Lenin – wiecznie żywa
Co łączy carską Ochranę, polskich narodowców, kościół katolicki, hitlerowców i część powojennej opozycji? Wszyscy oni propagowali tezę o szczególnym związku Żydów z komunizmem. Dowody na istnienie „żydokomuny” były słabe, ale zapotrzebowanie na takie widzenie świata – ogromne.
-
17.04.2021
Książę Filip. Kim był mąż brytyjskiej królowej Elżbiety II?
20 listopada 1947 roku 21-letnia księżniczka Elżbieta, następczyni angielskiego tronu, poślubiła 26-letniego księcia Filipa. Młody człowiek nie wydawał się dobrym kandydatem na męża dla przyszłej monarchini: nie posiadał ziemi, nie miał grosza przy duszy, a teściowa nie darzyła go zaufaniem.
- Życie codzienne podczas zimnej wojny i PRL-u
-
02.07.2021
Skazani na powolną śmierć w męczarniach, zepchnięci poza margines społeczeństwa. Tak umierali chorzy z wyspy trędowatych
Na tej małej wyspie od 1903 aż do 1957 roku działała jedna z ostatnich w Europie zamkniętych kolonii dla trędowatych. Oficjalnie stworzono tam dla nich namiastkę normalnego życia. Prawda była jednak przerażająca – ze Spinalongi nie było ucieczki, a jej przymusowi mieszkańcy znikali z dokumentów, skazani na powolną śmierć. Odbierano im dzieci, wykluczono ze społeczeństwa. Rodziny odrzuciły ich nawet, gdy wynaleziono skuteczny lek.
-
11.06.2021
Blokada, polityka i dzieci. Pięć niezwykłych historii z piłkarskich mistrzostw Europy
Mistrzostwa Europy w piłce nożnej pełne są interesujących wątków. Trudno opisać je wszystkie w jednym artykule. Dlatego wybraliśmy pięć niesamowitych ciekawostek historycznych początkach Euro, o polityce i o ojcach, dla których były sprawy ważniejsze niż piłka.
-
29.05.2021
Mosuo – królestwo kobiet i chodzonych małżeństw
Większość z nas wychowuje się w społeczeństwach, które wyrosły na patriarchalnych zasadach. Jednak na odległych terenach południowych Chin do dziś żyje grupa etniczna, która swoje funkcjonowanie opiera na matriarchacie. W jej języku nie ma słów oznaczających morderstwo, wojnę lub gwałt…
-
15.05.2021
Dzikie dzieci wśród małp, czyli historie prawdziwych „Tarzanów”
W 1912 roku za sprawą pisarza Edgara Rice’a Burroughsa świat dowiedział się o Tarzanie – synu brytyjskich arystokratów wychowanym w stadzie małp. Poruszał się i skakał wśród drzew, był niezwykle sprawny i silny. W końcu odkrył swe człowieczeństwo, znalazł miłość i wrócił do Anglii. Tarzan jest postacią fikcyjną, ale historia zna wiele przypadków ludzi dorastających wśród zwierząt. Niestety rzadko kończyło się to happy endem…
- Wojsko i militaria w epoce zimnej wojny
-
01.05.2021
Zupy z pasty do zębów i wszy pod pachami – tak żyli Żołnierze Wyklęci
„Oświęcim to była igraszka” – mówił o więzieniu komunistycznym Witold Pilecki. Rotmistrz, podobnie do tysięcy skatowanych i zamordowanych przez Sowietów, na własnej skórze poznał terror i okrucieństwo nowego okupanta. Tuż po wojnie podziemie niepodległościowe w Polsce znalazło się w nowej sytuacji. Komunistyczny reżim pod wieloma względami był gorszy od hitlerowskiego…
-
09.04.2021
Najdziwaczniejszy powód do wojny? Te dwa kraje toczą bitwy o... kraby
Na Morzu Żółtym po wojnie koreańskiej wyznaczono granicę morską zwaną Northen Limit Line. Przez wiele lat była ona naruszana przez oba państwa koreańskie. Powód? Kalinek błękitny, niepozorny niebieski krab. Jest na tyle cenny, że opłacało się dla niego poświecić życie żołnierzy…
-
08.04.2021
Atomowa Polska Ludowa – PRL przechowywała głowice jądrowe do ataku na NATO
Przez kilkadziesiąt lat na terenie Polski znajdowało się nawet 300 głowic nuklearnych, które miały być użyte w razie ewentualnego konfliktu bloku sowieckiego z Zachodem. Polscy piloci nawet trenowali zrzucanie atomówek. O magazynach śmiercionośnej broni wiedziała tylko garstka najwyższych oficerów, a bazy znajdowały się pod okiem Specnazu.
-
05.02.2021
Przepraszam, którędy do Seulu? Jak północnokoreańscy komandosi usiłowali zabić prezydenta Korei Południowej?
18 stycznia 1968 roku z Pjongjangu wyruszyła grupa 31 północnokoreańskich komandosów. Trzy dni później przekroczyli granicę. Żołnierze, przebrani w mundury południowokoreańskiej 26. Dywizji Piechoty, wyposażeni w amerykańską broń i odpowiednie dokumenty, wycieli dziurę w nowo postawionym ogrodzeniu. Nie wiedzieli jednak, dokąd mają się dalej kierować. Znali jedynie cel misji – zabić prezydenta Korei Południowej Parka Chung-hee.
- Kobiety w czasach zimnej wojny i PRL-u
-
04.06.2021
Pierwsze damy Związku Radzieckiego. Kim były żony najważniejszych polityków ZSRR
W Związku Radzieckim pojęcie „pierwsza dama” było praktycznie nieznane. Politykę uważano za domenę mężczyzn. Poza tym nikomu nie przyszłoby do głowy interesować się życiem rodzinnym partyjnych dygnitarzy, które było utrzymywane w najściślejszej tajemnicy.
-
29.05.2021
Mosuo – królestwo kobiet i chodzonych małżeństw
Większość z nas wychowuje się w społeczeństwach, które wyrosły na patriarchalnych zasadach. Jednak na odległych terenach południowych Chin do dziś żyje grupa etniczna, która swoje funkcjonowanie opiera na matriarchacie. W jej języku nie ma słów oznaczających morderstwo, wojnę lub gwałt…
-
17.05.2021
Przeżyła pobyt w łagrze i sowieckim domu dziecka, gdzie brutalnie ją zgwałcono. Wciąż nie wie, kim byli jej rodzice
Dina Michajłowna Szulkiewicz w dzieciństwie trafiła do łagru, a stamtąd po II wojnie światowej do sowieckiego domu dziecka. Odebrano jej tożsamość, przeżyła brutalne traktowanie, zbiorowy gwałt i ciężką pracę w fatalnych warunkach. Dzieci takich jak ona było więcej.
-
16.03.2021
Najlepszy „towar” eksportowy PRL? W Związku Radzieckim ludzie za nimi szaleli!
W ZSRR i posowieckiej Rosji polskie aktorki i piosenkarki cieszyły się i wciąż cieszą się niesłabnącą popularnością. Ba, niektóre niezbyt znane lub zapomniane w ojczyźnie artystki są tam wciąż megagwiazdami!
- Przestępczość w latach zimnej wojny i PRL-u
-
25.06.2021
To miał być początek końca Cosa Nostry. Największy w historii proces sądowy przeciwko sycylijskiej mafii
To był największy w historii proces sądowy przeciwko sycylijskiej mafii. Ta trwająca 22 miesiące batalia sądowa była olbrzymim przedsięwzięciem logistycznym i bezprecedensowym wyzwaniem dla całego włoskiego wymiaru sprawiedliwości.
-
26.05.2021
Bez skrupułów zamordowali 11 osób i stali się... amerykańskimi idolami. Kim byli prawdziwi „urodzeni mordercy”?
Na przełomie 1957 i 1958 roku dwójka nastolatków, 19-letni Charles Starkweather i 14-letnia Caril Fugate, zabili 11 niewinnych osób. Te potworne zbrodnie zamiast potępienia przyniosły im jednak… sławę. Stali się idolami młodych, zbuntowanych Amerykanów i inspiracją dla wielu dzieł amerykańskiej popkultury.
-
23.03.2021
Zamordował dwie dziewczynki, po czym udawał... świadka ich porwania. Jak policja wpadła na jego trop?
W kwietniu 1975 roku na przedmieściach Waszyngtonu zaginęły siostry Lyon. Śledztwo utknęło w miejscu, ciał nie odnaleziono, a zbrodnię uznano za niewyjaśnioną. Trzydzieści kilka lat później detektywi wpadli na trop. Prowadził do… więzienia, gdzie karę za inne przestępstwa odsiadywał znany policji pedofil, Lloyd Welch.
-
17.03.2021
Ci Polacy włamywali się do ambasad i wykradali tajne dokumenty. Ich ofiarą padła nawet CIA!
W okresie PRL w MSW działała specjalna grupa kontrwywiadu, której członkowie pod osłoną nocy wchodzili do ambasad i konsulatów, by przeszukiwać skarbce. Choć za sprawą grupy wyciekły setki tysięcy stron tajnych dokumentów, nikt nie wpadł na jej trop. Ci, którzy wiedzieli o istnieniu Wydziału IX – a była ich garstka – nazywali ich „straceńcami”. Dlaczego? Bo do otwierania drzwi skarbcowych oraz sejfów używali promieniowania gamma.
- Seks w latach zimnej wojny i PRL-u
-
02.05.2021
Przez jego łóżko miało się przewinąć nawet 20 tysięcy kobiet! Z równym zapałem kolekcjonował rekordy NBA
Kiedy grał, śrubował rekordy – nie tylko strzeleckie. Widowiskowość, jaką gwarantował, sprawiała, że kasy biletowe zapełniały się dolarami. Każdy kibic NBA chciał obejrzeć go w akcji. Gdy schodził z parkietu, oddawał się swojej drugiej pasji – kobietom. Twierdził, że przez jego łóżko przewinęło się ich blisko dwadzieścia tysięcy…
-
10.01.2021
Koro. Epidemia, która przeraża mężczyzn
Tajemniczo brzmiące koro to zaburzenie lękowe występujące u mężczyzn. Choremu wydaje się, że jego penis… zostanie wciągnięty w głąb brzucha, aż całkowicie zniknie w jego wnętrzu. Bywa, że na schorzenie zapadają na raz tysiące osób. W historii zdarzało się tak już wiele razy.
-
08.01.2021
Seks w PRL. Rewolucja seksualna po polsku
Polskie społeczeństwo w sprawach seksu jest dość konserwatywne, choć lubi zaglądać do cudzej sypialni. I to niezależnie od ustroju. Jak wyglądało życie intymne naszych rodaków w czasach Polski Ludowej?
-
06.11.2020
Polski Hannibal Lecter? Przerażająca historia poznańskiego nekrofila – jednego z najgorszych seryjnych zabójców PRL-u
Sprawa „Zimnego Chirurga” wstrząsnęła Polską. Perwersyjne zbrodnie, których dopuścił się Edmund Kolanowski, nie miały precedensu. Gwałciciel, zwyrodnialec, nekrofil, pedofil, psychopata, bestia – takimi epitetami określano skazanego 4 czerwca 1984 roku na karę śmierci mężczyznę. I nie było w tym ani trochę przesady.