Druga wojna światowa
fot.domena publiczna Propaganda w okresie II wojny światowej. Fragment sowieckiego plakatu wojennego z 1945 roku.
II wojna światowa – największy w dziejach konflikt zbrojny trwający od 1939 do 1945 roku. W dzisiejszej literaturze naukowej za początek wojny powszechnie uznaje się inwazję III Rzeszy na Polskę 1 września 1939 roku. W tradycjach narodowych promowano jednak (i nadal się promuje) także inne cezury. W ZSRR, a następnie Rosji przyjęło się uważać, że II wojna światowa (tam nazywana „wielką wojną ojczyźnianą”) rozpoczęła się od operacji Barbarossa – inwazji Hitlera na Związek Radziecki latem 1941 roku. Z kolei w państwach zachodnich decydującym momentem przez długi czas wydawał się dopiero atak III Rzeszy na Belgię i Francję. W Ameryce natomiast – przystąpienie tego kraju do wojny w następstwie nalotu na Pearl Harbor 7 grudnia 1941 roku.
Koniec wojny w Europie nastąpił w maju 1945 roku. Ceremonia kapitulacji III Rzeszy odbyła się dwukrotnie – najpierw przed przedstawicielami sił zachodnich, a następnie – wszystkich trzech sprzymierzonych mocarstw. Drugi z dokumentów podpisano 9 maja 1945 roku 16 minut po północy. W krajach Zachodu jako dzień zwycięstwa świętowano odtąd 8 maja. W bloku komunistycznym natomiast – 9 maja.
Łącznie straty i zniszczenia wojenne nie są możliwe do określenia. Zginęło nawet powyżej 80 milionów osób. Olbrzymie i niepowetowane szkody wojna przyniosła w Polsce. Liczbę ofiar śmiertelnych szacuje się na 6 do 7,5 milionów. Tylko z rąk niemieckich życie miało stracić ponad 5 milionów obywateli przedwojennej II Rzeczpospolitej, w tym 1,5-1,7 miliona Polaków i około 3 milionów Żydów. Straty materialne w samej Warszawie szacowano na przeszło 45 miliardów dolarów.
-
-
Zatopił okręt podwodny za pomocą... ziemniaków. Jak tego dokonał?
-
„Kompania braci” w amerykańskim czołgu… 3. Dywizja Pancerna w sercu III Rzeszy
-
Spowiedź bestii. Jaki był prywatnie Joseph Goebbels?
-
Karl Brandt – przyboczny lekarz Hitlera. To on kierował programem eutanazji III Rzeszy
-
Cuda się zdarzają. Największy bunt więźniów w historii Auschwitz-Birkenau
Co nowego w II wojnie światowej?
II WOJNA ŚWIATOWA. O CZYM PISZEMY?
Poniżej znajdziecie wszystkie nasze ciekawostki z okresu II wojny światowej. Staramy się opisywać wszelkie interesujące aspekty tego wielkiego konfliktu: zarówno zaskakujące epizody bitewne, zadziwiające postaci, aspekty życia codziennego, jak i nieznane kulisy decyzji politycznych oraz dyplomatycznych. Słowem wszystko warte uwagi, od kampanii wrześniowej po kapitulację Niemiec i Japonii w 1945 roku.
- Militarne oblicze II wojny światowej
-
20.04.2021
Zatopił okręt podwodny za pomocą... ziemniaków. Jak tego dokonał?
Podczas II wojny światowej wydarzyło się wiele niesamowitych historii. Trudno byłoby jednak przypuszczać, że jedną z nich może być zaatakowanie wrogiego okrętu podwodnego za pomocą… ziemniaków. Nie dość, że tak się stało, to jeszcze przyniosło to oczekiwane rezultaty!
-
18.04.2021
„Kompania braci” w amerykańskim czołgu… 3. Dywizja Pancerna w sercu III Rzeszy
Clarence Smoyer, czołgista amerykańskiej 3. Dywizji Pancernej „Spearhead”, był spokojnym chłopakiem z Pensylwanii. Od przybycia do Europy w 1944 roku załoga jego shermana toczyła ciężkie walki na Wale Zachodnim i w Ardenach, obserwując, jak Amerykanie giną w nierównym starciu z niemieckimi czołgami.
-
15.04.2021
Cuda się zdarzają. Największy bunt więźniów w historii Auschwitz-Birkenau
7 października 1944 roku w Auschwitz-Birkenau miał miejsce największy w historii obozu bunt więźniów. Żydzi z Sonderkommando podpalili i poważnie uszkodzili jedno krematorium oraz zaatakowali – kamieniami, siekierami, młotkami – esesmanów. Niektórym powstańcom udało się wydostać za druty, lecz przyszło im za to zapłacić najwyższą cenę. Zginęło ok. 250 z nich. Jak w ogóle doszło do tego zrywu?
-
13.04.2021
Dajcie nam lepszy czołg, czyli „Pershing” kontra „Pantera”
Niemieckie czołgi „Pantera” i „Tygrys” były uznawane za tak potężne, że niemal niezniszczalne. Amerykańscy żołnierze wpadali w panikę już na samą wieść, że operują w okolicy. Czołgiści US Army, walczący na niezbyt udanych shermanach, błagali swoich dowódców o lepszy sprzęt, który pozwoli im toczyć wyrównaną walkę z niemieckimi potworami. Taką maszynę wreszcie dostali, chociaż zdecydowanie za późno. Świetny czołg – M26 „General Pershing” – dotarł na front dopiero w ostatnich tygodniach wojny.
- Polityczna strona II wojny światowej
-
22.03.2021
Ocalić ludzkość przed Hitlerem? USA wcale nie z tego powodu przystąpiły do II wojny światowej!
II wojna światowa przedstawiana jest jak starcie dobra ze złem. Prawdziwa historia nie była jednak wcale czarno-biała. Zbrodnie wojenne popełniały nie tylko państwa Osi, ale również alianci zachodni. O potwornościach, jakich dopuścili się w tej i innych wojnach Amerykanie, a także ich faktycznych motywach opowiada w rozmowie z Piotrem Zychowiczem politolog, prof. John Mearsheimer.
-
11.02.2021
Ilirowie w Urstätt, czyli Biskupin według hitlerowskiej propagandy
Na ślad jednej z największych i najważniejszych pradziejowych osad na ziemiach polskich jako pierwsze natrafiły dzieci. To one, gdy poziom wody w miejscowym jeziorze opadł, zaczęły przynosić do domów pozostałości glinianych naczyń. Pochwaliły się odkryciami miejscowemu nauczycielowi – Walentemu Szwajcerowi. Ten, wiedziony ciekawością, zapragnął zobaczyć „grodzisko”, o którym mówili uczniowie. Gdy ujrzał rząd pali wystających z jeziora, wiedział, że ma przed sobą coś o niezwykłej naukowej wadze…
-
21.12.2020
Pierwsze spotkanie Wielkiej Trójki. Co ustalono podczas konferencji w Teheranie?
Na przełomie listopada i grudnia 1943 roku w Teheranie spotkali się trzej ludzie, którzy mieli zdecydować o dalszych losach świata. O czym rozmawiali Roosevelt, Churchill i Stalin? I co ustalili?
-
11.12.2020
Toksyczni bracia na wojnie. Co łączyło Churchilla i Stalina?
Według Stalina Churchill był człowiekiem, który wyciągnąłby ci z kieszeni ostatnią kopiejkę. Ten zaś przez lata toczył z radzieckim przywódcą – jak sam to określił – „małą prywatną wojenkę”. Z tajnej korespondencji między dwoma przywódcami, a także ich spotkań i rozmów wyłania się jednak zgoła inny obraz ich wzajemnej relacji…
- Życie podczas II wojny światowej
-
18.03.2021
„Żyd musi być przede wszystkim rozsądny”. Ojciec miliardera zdradza, co pomogło mu przetrwać Holocaust
Dla węgierskich Żydów ostatni rok II wojny światowej był najtrudniejszy – od tego momentu rozpoczęła się ich masowa eksterminacja. Tivadar Soros, ojciec znanego biznesmena i społecznika George’a Sorosa, opowiada o losach swojej rodziny w tym czasie. Pogodne usposobienie, doświadczenia żołnierskie z I wojny światowej i wrodzony spryt sprawiły, że Tivadar i cała jego najbliższa rodzina – w tym 14-letni wówczas George – przeżyli.
-
02.02.2021
Skazane na śmierć. Dlaczego w gettach rodziło się tyle dzieci?
Noworodki i niemowlęta umierały z głodu na ulicach. A jednak wciąż rodziły się nowe… Co kierowało rodzicami, którzy zamknięci w getcie, stale na granicy śmierci, mimo wszystko decydowali się na dziecko? Skąd w ludziach brało się tak silne pragnienie posiadania potomstwa w piekle?
-
25.01.2021
Na drugą stronę. Jak można było uciec z getta w okupowanej przez Niemców Polsce?
Trudno oszacować, ilu osobom udało się uciec z getta i w ten sposób ocalić życie. Różni badacze wskazują liczby od kilkudziesięciu do nawet 250 tysięcy Żydów. Jedno jest pewne – wydostanie się na wolność nie było łatwe i wymagało sporo sprytu, pomocy z zewnątrz oraz… pieniędzy.
-
03.12.2020
Nie wiedzieli nawet o wybuchu II wojny światowej! Ta rodzina przez 40 lat żyła odcięta od cywilizacji
W 1978 roku w rosyjskiej tajdze odnaleziono rodzinę, która od ponad 40 lat żyła z dala od cywilizacji – w warunkach podobnych do tych, w jakich mieszkały ludy pierwotne. Dzisiaj przy życiu pozostaje ostatni członek rodu – 80-letnia Agafia, która nie chciała wrócić do cywilizacji.
- Zbrodnie i przestępstwa w II wojnie światowej
-
17.04.2021
Karl Brandt – przyboczny lekarz Hitlera. To on kierował programem eutanazji III Rzeszy
Towarzyszył Hitlerowi niczym cień. Nie odstępował go podczas podróży, w każdej chwili gotowy operować. Przyboczny lekarz Führera, Karl Brandt, był inicjatorem bestialskich eksperymentów na ludziach w obozach koncentracyjnych i nazistowskiego programu powszechnej eutanazji niepełnosprawnych (tzw. akcji T-4).
-
15.04.2021
Cuda się zdarzają. Największy bunt więźniów w historii Auschwitz-Birkenau
7 października 1944 roku w Auschwitz-Birkenau miał miejsce największy w historii obozu bunt więźniów. Żydzi z Sonderkommando podpalili i poważnie uszkodzili jedno krematorium oraz zaatakowali – kamieniami, siekierami, młotkami – esesmanów. Niektórym powstańcom udało się wydostać za druty, lecz przyszło im za to zapłacić najwyższą cenę. Zginęło ok. 250 z nich. Jak w ogóle doszło do tego zrywu?
-
12.04.2021
Ciężka służba i brutalna śmierć. Jaki los czekał obozowe psy?
Służbę musiały wykonywać bezbłędnie. Tresowane do nadzorowania więźniów, na rozkaz potrafiły zabić. Za najmniejszą pomyłkę same płaciły śmiercią. O losie psich strażników w łagrach pisze w powieści „Wierny Rusłan” Gieorgij Władimow. Jego książka to porażająca metafora dehumanizacji i zniewolenia w totalitarnym świecie.
-
11.04.2021
Polski bastion na Wołyniu. Jak Przebraże obroniło się przed UPA?
Na początku 1943 roku do mieszkańców Przebraża zaczęły dochodzić pogłoski, że ukraińskie hordy mordują Polaków na Wołyniu, jednak nikt w to nie wierzył. I faktycznie – ta niewielka wieś ocalała z rzezi. Polska samoobrona zdołała odeprzeć ataki UPA, choć krwawo okupiła to zwycięstwo.
- Kobiety w II wojnie światowej
-
09.03.2021
Najgorsi z najgorszych. Sadystyczni psychopaci i masowi mordercy z SS
Psychopaci i mordercy osiągali najwyższe szczeble kariery w aparacie bezpieczeństwa i porządku III Rzeszy. Jeśli byli odpowiednio okrutni, zostawali na przykład komendantami obozów koncentracyjnych. Jeżeli miałby powstać jakiś ponury ranking kreatur najgorszego typu, ta trójka trafiałaby do niego niechybnie: Amon Göth, Ilse Koch i Josef Mengele. Co sprawiło, że ci z pozoru normalni ludzie zmienili się w bestie na usługach Hitlera?
-
25.02.2021
Odnaleźć godność tam, gdzie nie ma człowieczeństwa – historia harcerek z Ravensbrück
W tym obozie panował terror, wyzysk i ludobójstwo. Władze starały się nakręcić samonapędzającą się machinę nienawiści, w której to więźniarki różnych narodowości gnębiłyby się wzajemnie pod nadzorem niemieckich strażniczek. To, czego nie przewidzieli oprawcy, to niezłomny duch polskich harcerek, które za wszelką cenę utrzymywały człowieczeństwo tam, gdzie niemal nie było nadziei.
-
15.02.2021
„Rozpoczęło się polowanie na dzieci na ulicy”. Irena Sendlerowa – cicha bohaterka
Uratowała ponad 2,5 tysiąca żydowskich dzieci przed Zagładą. Jak pięknie napisał Marek Michalak, były Rzecznik Praw Dziecka, ocaliła nie tylko ich życie, ale też tożsamość, dzieciństwo i człowieczeństwo. Do końca pozostała skromna i autentyczna, walczyła o Dobro, dbała o słabszych. Jej historia wzrusza i daje nadzieję, że nawet w najmroczniejszych czasach można pozostać Człowiekiem.
-
13.02.2021
Pod nosem Niemców pomagały więźniarkom, chorym i „królikom” w obozie koncentracyjnym
To był fenomen na skalę światową. W 1941 roku w obozie koncentracyjnym Ravensbrück powstała jedyna taka funkcjonująca w czasie II wojny światowej drużyna harcerska. Tworzyło ją 7 zastępów, działały w nich aż do wyzwolenia w sumie 102 osoby. Odbywały się regularne zbiórki. Harcerki pomagały innym więźniarkom, chorym i „królikom”.