Nowożytność
-
-
Husaria. Najważniejsze fakty i liczby, które powinieneś znać na temat najlepszej jazdy w naszej historii
-
Po co husarze nosili skrzydła?
-
Co dawni Polacy i Europejczycy NAPRAWDĘ myśleli na temat husarii?
-
Bitwa pod Warką. Pierwsze wielkie zwycięstwo Polaków ze Szwedami w czasie Potopu
-
Bitwa pod Kłuszynem. Triumf, który otworzył Polakom drogę do zdobycia Moskwy w 1610 roku
Historia nowożytna czyli…
Tutaj znajdziecie wszystkie nasze nowożytne ciekawostki: od początków XVI po schyłek XVIII wieku. W przypadku historii powszechnej to wydarzenia obejmujące wszystko od polowań na czarownice i reformacji, przez czasy Ludwika XIV i wojny trzydziestoletniej, po schyłek ancien régime’u na kontynencie, a więc rok 1791. W Polsce nowożytność – obejmująca czasy od panowania Jana Olbrachta (1492) po III rozbiór Rzeczpospolitej – umownie trwała cztery lata dłużej: do roku 1795.
-
Zygmunt I Stary (1467-1548)
-
Bona Sforza (1494-1557)
-
Zygmunt II August (1520-1572)
-
Barbara Radziwiłłówna (-1551)
-
Anna Jagiellonka (1523-1596)
-
Stefan Batory (1533-1586)
-
Zygmunt III Waza (1566-1632)
-
Jan Kazimierz Waza (1609-1672)
-
Ludwika Maria Gonzaga (1611-1667)
-
Jan III Sobieski (1629-1696)
-
Marysieńka Sobieska (1641-1716)
-
Stanisław August Poniatowski (1732-1798)
Najważniejsi władcy i władczynie nowożytnej Polski
Szczególnie polecamy. Nasze najlepsze artykuły o nowożytności
-
12.01.2019
Upadek husarii. Co sprawiło, że najlepsza jazda Europy stała się bezużyteczna?
W czasach świetności husarzy podziwiała cała Europa. W pewnym momencie ich bojowy czar zaczął się jednak wyczerpywać. Jak doszło do tego, że z wzbudzających lęk jeźdźców stali się „żołnierzami pogrzebowymi”?
-
09.01.2019
Husaria. Najważniejsze fakty i liczby, które powinieneś znać na temat najlepszej jazdy w naszej historii
Kiedy husaria pojawiła się w Polsce? Ile kosztował koń husarski? Jak długie były kopie, których używali husarze? Znasz odpowiedź na te pytania? Jeżeli nie, to dowiesz się tego z naszej infografiki.
-
07.01.2019
Po co husarze nosili skrzydła?
Chyba nic nie kojarzy się z husarią bardziej, niż ten niezwykły element wyposażenia. Wśród naukowców budzi on jednak wiele kontrowersji. Czas wreszcie rozstrzygnąć: gdzie i po co legendarni jeźdźcy nosili skrzydła?
-
03.01.2019
Co dawni Polacy i Europejczycy NAPRAWDĘ myśleli na temat husarii?
Inni wojownicy wyglądali przy husarii po prostu żałośnie – z tym stwierdzeniem zgodziłaby się w okresie świetności polskiej jazdy cała Europa. Naszych wojowników wysławiano za męstwo, animusz i wzrok „gryzący orzechy”. A oni robili wszystko, by ten wizerunek nie ucierpiał.
-
28.12.2018
Bitwa pod Warką. Pierwsze wielkie zwycięstwo Polaków ze Szwedami w czasie Potopu
W 1655 roku Szwedzi zajęli niemal całą Koronę. Kolejne próby zahamowania Potopu kończyły się porażką, a wyczekiwane zwycięstwo w otwartym polu nie nadchodziło. Nadzieja pojawiła się dopiero, gdy król Jan Kazimierz wrócił do kraju, a Stefan Czarniecki przyprowadził mu dziesiątki nowych chorągwi.
-
14.12.2018
Bitwa pod Kłuszynem. Triumf, który otworzył Polakom drogę do zdobycia Moskwy w 1610 roku
Rosyjskiego cara zgubiła nadmierna pewność siebie. 4 lipca 1610 roku miał miażdżącą przewagę nad wrogiem. Ten zdołał go jednak podejść nocą, zaskoczyć niemal we śnie i zepchnąć do defensywy. Jak do tego doszło?
-
05.12.2018
Sto lat krwawych zmagań. Jakie były największe triumfy Polaków w wojnach ze Szwedami?
W XVI wieku dwa państwa stanęły do walki o panowanie nad Bałtykiem: Szwecja i Rzeczpospolita Obojga Narodów. Konflikt między nimi zaogniał fakt, że zasiadający na polskim tronie Wazowie wysuwali zasadne roszczenia do szwedzkiej korony. Jakie były największe polskie sukcesy w wojnach z północnym rywalem?
-
03.12.2018
Nie tylko husaria. Najskuteczniejsze polskie formacje wojskowe
Rycerze z długimi kopiami i skrzydłami u boków stanowią dumną kartę historii polskiego oręża. Ale nie byli jedyni – w dziejach naszego kraju nie brakowało zabójczo skutecznych i doskonale przeszkolonych żołnierzy, gotowych przelać krew za ojczyznę. Oto najlepsi z najlepszych – prawdziwa elita polskiego wojska.
Wojsko i militaria w epoce nowożytnej
Niezwykła epopeja polskiej sztuki wojennej. Wszystkie kraje podbite przez Rzeczpospolitą.
-
29.11.2018
To chyba najbardziej zapomniany Jagiellon – a przecież tyle zrobił dla Polski!
Umocnił nadszarpniętą władzę królewską, dzięki sprytnym reformom zdołał wypełnić opustoszały skarbiec i zabezpieczyć granice atakowanego zewsząd państwa. A mimo to o jego zasługach – a nawet o nim samym – rzadko się wspomina. Dlaczego?
-
26.11.2018
Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana
Anglicy i Francuzi uczynili ze swoich królów towar eksportowy, książki o królowej-dziewicy Elżbiecie czy krwawej Margot czytają miliony. Nasi monarchowie, zasuszeni w obrazach Matejki, wydają się nudni i prowincjonalni, wegetują w rezerwacie szkolnych podręczników. A przecież historia Polski jest równie pasjonująca i dramatyczna, jak Anglii czy Francji.
-
21.11.2018
Ten król Polski sam chciał przeprowadzić rozbiory i płaszczył się przed Szwedami. Dlaczego wspominamy go tak pozytywnie?
O polski tron walczył przez kilkadziesiąt lat. Zostawił po sobie legendę króla oświeconego, dobrze wykształconego i łaskawego. Jak się okazuje, za tą fasadą krył rozbuchane ego, a za cenę korony gotowy był doprowadzić nawet do podziału Rzeczpospolitej.
-
24.10.2018
Historia rozbiorów Rzeczpospolitej. Daty i liczby, które powinien znać każdy Polak
24 października władcy Rosji, Prus i Austrii podpisali warunki III rozbioru Polski. W jego wyniku Rzeczpospolita zniknęła z mapy Europy. Na tej infografice znajdziesz najważniejsze fakty dotyczące kolejnych etapów upadku naszego kraju.
-
17.09.2018
Do odsieczy wiedeńskiej mogło nigdy nie dojść. Francuzi oferowali Sobieskiemu ogromną łapówkę za porzucenie cesarza
Szarżująca husaria. Uciekający w popłochu Turcy i jedno z największych zwycięstw polskiego oręża. Możliwe, że to wszystko nigdy nie miałoby miejsca, gdyby agentom Ludwika XIV udało się odwieść króla Jana III Sobieskiego od zawarcia sojuszu z Austriakami.
-
08.09.2018
Jedna z największych pomyłek w polskiej historii. Dlaczego hołd pruski nie miał żadnego sensu?
Król Zygmunt I to szaleniec – sugerował XVI-wieczny biskup i poeta Stanisław Hozjusz. Podobnie jak wielu innych Polaków nie mógł zrozumieć, dlaczego monarcha przyjął hołd od Albrechta Hohenzollerna zamiast wcielić jego pruskie państwo do Polski.
-
21.08.2018
To małżeństwo zmieniło polską historię. Dlaczego Zygmunt Stary poślubił Bonę Sforzę?
Wśród kandydatek do małżeństwa z polskim królem znajdowała się Piastówna, a także wnuczka cesarza. Wybrano jednak księżniczką z „egzotycznego” włoskiego rodu. Dlaczego?
-
10.07.2018
Jedna z najskuteczniejszych intryg w polskich dziejach. Jak Zygmunt August poznał Barbarę Radziwiłłównę?
Zygmunt August jechał na Litwę, bo tak kazała mu matka. A z kim jak z kim, ale z matką się nie dyskutowało. Niespodziewanie beztroskie wakacje przerodziły się w najważniejszą podróż życia. To wtedy poznał Barbarę Radziwiłłównę. I wtedy obdarzył Bonę nienawiścią.
Władza i polityka w średniowieczu
Najważniejsi władcy Europy nowożytnej
-
13.12.2018
Druga kobieta, która została królem Polski. Co musisz wiedzieć o Annie Jagiellonce?
Rodzice niespecjalnie się nią przejmowali, a brat skąpił na jej posag. A jednak to ona w pewnym momencie stała się dla Polaków symbolem całej dynastii. Jak do tego doszło i dlaczego to właśnie Annie możnowładcy Rzeczpospolitej ofiarowali koronę?
-
22.11.2018
Iwan Groźny był delikatnym i kochającym mężem. Czy tyranem stał się dopiero, gdy bojarzy zamordowali jego żonę?
Iwan IV Groźny siał postrach wśród poddanych, a do historii przeszedł jako największy tyran swojej epoki. Potwór w ludzkiej skórze jednocześnie był jednak kochającym mężem. Choć kochającym tylko swoją pierwszą żonę, zgładzoną przez zdradzieckich poddanych.
-
19.11.2018
Królowa Bona w pigułce. Co koniecznie musisz o niej wiedzieć?
Bony Sforzy nie trzeba nikomu przedstawiać. Ambitna Włoszka, która rządziła Rzeczpospolitą u boku Zygmunta I Starego, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych polskich władczyń. Ale czy naprawdę wiesz o niej wszystko? Sprawdź na naszej infografice.
-
26.10.2018
Carskie imperium pogardy. Jak zamożni Rosjanie 500 lat temu traktowali swoje żony i córki?
Rosjanie zasadę „mój dom – moja twierdza” potrafili podnieść na zupełnie nowy poziom. Za wysokimi płotami, ciężkimi wrotami i drzwiami zamykanymi na kłódkę trzymali jednak nie rubiny i złotogłowie, a… własne żony i córki.
-
30.08.2018
Cesarz nie potrafił jej odmówić, polskiego króla owinęła sobie wokół palca. Niezwykłe życie Izabeli Aragońskiej, matki królowej Bony
Los dał Izabeli Aragońskiej szansę na władzę i karierę, lecz jednocześnie wystawił ją na ciężką próbę. W młodym wieku została księżną, ale niedługo potem straciła niemal wszystko. Jak udało jej się odzyskać pozycję, a na dodatek wydać córkę za króla?
-
21.08.2018
To małżeństwo zmieniło polską historię. Dlaczego Zygmunt Stary poślubił Bonę Sforzę?
Wśród kandydatek do małżeństwa z polskim królem znajdowała się Piastówna, a także wnuczka cesarza. Wybrano jednak księżniczką z „egzotycznego” włoskiego rodu. Dlaczego?
-
11.08.2018
Katarzyna Telniczanka. Morawska mieszczka z którą polski król przez ponad dziesięć lat żył na kocią łapę
Dla Zygmunta Starego była więcej niż konkubiną. Żyli wspólnie, kochali się, mieli dzieci. Ten związek przetrwał wiele. Nie mógł jednak przetrwać królewskiej koronacji.
-
19.07.2018
Noc poślubna to tylko formalność. Stefan Batory i Anna Jagiellonka
Książę siedmiogrodzki Stefan Batory nie mógłby zostać polskim królem, gdyby nie zgodził się poślubić posuniętej w latach, ekscentrycznej królewny. Anna Jagiellonka miała być jego partnerką, a nawet przeciwwagą dla jego pozycji. A kim została w rzeczywistości?
Kobiety w epoce nowożytnej
Niezwykłe damy najwspanialszej epoki w dziejach Polski.
-
03.11.2018
Zygmunt III Waza. Najbardziej schorowany i zniedołężniały król Polski?
Ten polski władca już od chwili narodzin miał pod górkę. Przyszedł na świat w niewoli, podczas gdy jego szalony wuj trzymał pod kluczem jego rodziców. Gdy zjawił się w Polsce by objąć tron nazywano go niemym diabłem. A przed nim było życie pełne bólu.
-
26.10.2018
Carskie imperium pogardy. Jak zamożni Rosjanie 500 lat temu traktowali swoje żony i córki?
Rosjanie zasadę „mój dom – moja twierdza” potrafili podnieść na zupełnie nowy poziom. Za wysokimi płotami, ciężkimi wrotami i drzwiami zamykanymi na kłódkę trzymali jednak nie rubiny i złotogłowie, a… własne żony i córki.
-
08.09.2018
Pierwsze lata w Ameryce. Jak przybysze z Europy radzili sobie w Nowym Świecie?
Opuszczali Stary Kontynent w poszukiwaniu lepszego życia. Nowy Świat, do którego dotarli po długiej i trudnej podróży, bynajmniej nie okazał się jednak rajem na ziemi. Jak Pielgrzymi, założyciele pierwszych kolonii angielskich w Ameryce, przetrwali pierwsze lata na niegościnnym lądzie?
-
04.09.2018
Co pierwsi koloniści naprawdę sądzili o Indianach?
Dzicy i prymitywni poganie. Mordercy kobiet i dzieci. Dobry Indianin to martwy Indianin. Takie opinie o rdzennych mieszkańcach Ameryki Północnej wygłaszali XIX-wieczni biali osadnicy. Ale nie zawsze tak myślano. Pierwsi przybysze ze Europy patrzyli na czerwonoskórych zupełnie inaczej.
-
22.08.2018
Indianie wcale nie byli takimi frajerami. Brytyjczycy i Holendrzy też używali paciorków jako waluty
Dawni Europejczycy patrzyli z góry na kultury nieużywające pieniędzy. Paciorki, koraliki i inne środki wymiany traktowano z pobłażaniem, a nieznajomość kruszcowej waluty bezlitośnie wykorzystywano. Tylko czy nasz system naprawdę jest lepszy? Nie zawsze. Przekonali się o tym pierwsi kolonizatorzy Nowego Świata.
-
15.06.2018
To przez nich wybuchały największe epidemie w dziejach. Jak do tego doszło?
Niechlujna służąca. Niemowlę z biegunką. Samotna starsza kobieta. Albo… kichający kucharz. Jeden, często nieświadomy nosiciel wystarczył, by zarazić dziesiątki, a nawet setki osób, które przekazywały chorobę dalej. Jak to w ogóle możliwe?
-
07.06.2018
Z kuchni królowej Bony. Przedsmak tegorocznego Jarmarku Świętojańskiego
Od 8 do 17 czerwca w dziewięciu krakowskich restauracjach będzie można spróbować dań inspirowanych kuchnią czasów królowej Bony. Szefowie kuchni wybranych lokali nie poskąpią drogocennego szafranu, korzeni oraz sprowadzanych kiedyś ze słonecznej Italii produktów.
-
06.06.2018
Wystarczał uścisk dłoni, by zabić. Ta choroba uśmiercała więcej ludzi, niż najbardziej krwawe wojny
By się zarazić, wystarczył łyk wody ze strumienia. Nic dziwnego, że ta choroba rozprzestrzeniała się z niesamowitą prędkością. Dziesiątkowała biedotę, ale zabijała też koronowane głowy. Kto padł jej ofiarą i czy nadal powinniśmy się jej bać?