Kontrowersje, odkrycia, bohaterowie i łajdacy. Fascynujące opowieści na każdy dzień od najpopularniejszego magazynu o historii w Polsce

Strona Główna » XIX wiek

XIX wiek

XIX-wieczna fabryka na rycinie z 1875 roku.

XIX-wieczna fabryka na rycinie z 1875 roku.

XIX wiek – stulecie uznawane za początek czasów nowoczesnych i umownie traktowane jako odrębna epoka historyczna. Przez wielu badaczy nazywane „najdłuższym stuleciem”. W historii powszechnej za początek XIX wieku tradycyjnie przyjmuje się nie rok 1801, ale 1789 – a więc moment wybuchu rewolucji francuskiej. Z kolei w dziejach Polski za punkt graniczny uchodzi ostatni rozbiór Rzeczypospolitej, zapoczątkowujący okres rozbiorów (1795).

XIX wiek określany był też mianem „wielkiego wieku”, a przede wszystkim – okresu postępu. W jego trakcie doszło do niezwykłego rozwoju nauki i techniki, przekładającego się na każdy niemal aspekt codziennego życia. O ile u jego zarania źródłem energii była głównie praca mięśni lub siła wody, to w sto lat później świat napędzano naftą, parą, gazem i elektrycznością. Glob zmienił się nie do poznania i wyraźnie się skurczył. Za sprawą parowców, kolei żelaznej i pierwszych samochodów możliwe stały się szybkie podróże nie tylko między miastami, ale też państwami czy kontynentami. Powstawały coraz to nowsze środki komunikacji: od telegrafu po telefon. Był to też czas wielkich przemian w mentalności i doktrynach politycznych. Cechował go ostateczny schyłek dawnego porządku (tak zwana Belle epoque) i narodziny nowych pojęć: jak socjalizm, anarchizm, nowocześnie rozumiana demokracja.

Za datę końcową epoki przyjmuje się rok 1914 i wybuch pierwszej wojny światowej. W historii Polski funkcjonuje też data 1918 – a więc zakończenie epoki rozbiorów i moment odzyskania niepodległości.

Szczególnie polecamy. Nasze najlepsze artykuły o XIX wieku

XIX wiek. O czym piszemy?

Tutaj znajdziecie wszystkie nasze dziewiętnastowieczne ciekawostki. W Europie to epoka rewolucji francuskiej, czasów napoleońskich i utrzymującego się przez kilkadziesiąt lat koncertu mocarstw. W Ameryce to wiek wojny domowej i wielkiej ekspansji na dziki zachód. To także czasy rewolucji w przemyśle, komunikacji i szeroko rozumianej wynalazczości. W XIX wieku powstały zjednoczone Niemcy i Włochy. Rodził się nacjonalizm, feminizm i cała paleta innych, wybuchowych poglądów. To zarazem epoka nieobecności Polski, która z trudem próbowała wrócić na mapę jako Księstwo Warszawskie i tak zwana Kongresówka.

Czy wiesz że...? Ciekawostki o XIX wieku

Zobacz wszystkie