XIX wiek
-
-
Piłsudski potrafił być bydlakiem i sadystą. Czy to on popchnął do samobójstwa Leonardę Lewandowską?
-
Ten związek wywołał prawdziwy skandal. Czy szokujące małżeństwo mogło przekreślić karierę Ignacego Daszyńskiego?
-
Najgorsze oświadczyny XIX wieku? Dowiedz się, jak NIE prosić o rękę
-
To jeden z najsławniejszych pisarzy na świecie. Dlaczego nie chciał używać swojego polskiego nazwiska?
-
Dla tej Polki przyszły car zrezygnował z korony. Dlaczego nigdy o niej nie słyszałeś?
Historia XIX wieku czyli…
Tutaj znajdziecie wszystkie nasze dziewiętnastowieczne ciekawostki. W Europie to epoka rewolucji francuskiej, czasów napoleońskich i utrzymującego się przez kilkadziesiąt lat koncertu mocarstw. W Ameryce to wiek wojny domowej i wielkiej ekspansji na dziki zachód. To także czasy rewolucji w przemyśle, komunikacji i szeroko rozumianej wynalazczości. W XIX wieku powstały zjednoczone Niemcy i Włochy. Rodził się nacjonalizm, feminizm i cała paleta innych, wybuchowych poglądów. To zarazem epoka nieobecności Polski, która z trudem próbowała wrócić na mapę jako Księstwo Warszawskie i tak zwana Kongresówka.
Najważniejsi władcy i przywódcy XIX stulecia
Szczególnie polecamy. Nasze najlepsze artykuły o XIX wieku
-
21.04.2018
Czy polskie powstania narodowe miały jakikolwiek sens? Miażdżące refleksje poznańskiego historyka
O powstaniach listopadowym i styczniowym wciąż mówimy z nabożnym respektem. Nie powiodły się, ale przecież nasi przodkowie gotowi byli złożyć ofiarę krwi w nierównym boju. Czy wolno nam ich krytykować? Historyk Marek Rezler nie boi się odpowiadać twierdząco. I nie przebiera w słowach.
-
21.02.2018
Chodzące skrzyżowanie Rambo i Indiany Jonesa. Trudno uwierzyć kim w młodości był ten z pozoru nudny polityk
Korespondent wojenny, gotowy ryzykować życie za pięć funtów. Żołnierz, żałujący, że tak mało toczy się wojen i chwalący się każdym położonym trupem. Ofiara porwania, która wręcz cieszyła się, że wpadła w ręce wroga. A na koniec: jeden z najsłynniejszych polityków w dziejach świata.
-
14.11.2017
Byli tak głodni, że zjadali się nawzajem. Horror odwrotu Wielkiej Armii Napoleona [18+]
Żuli surowe końskie mięso i skórę własnych butów. Nierzadko z głodu zjadali się nawzajem. Jeśli schwytali ich Kozacy albo miejscowi chłopi, kończyli żywot nabici na pal, ugotowani we wrzątku, poćwiartowani lub zakopani żywcem w lesie. Taki był los napoleońskich oddziałów wracających spod Moskwy.
-
03.11.2017
Najbardziej krwawa bitwa od czasu wynalezienia prochu
Nieprzerwana nawała ogniowa, masy kawalerii i stłoczonych żołnierzy, maszerujących pod salwami wroga. Niemal osiemdziesiąt tysięcy zmasakrowanych żołnierzy. I dowódca ignorujący wszelkie apele o nadesłanie pomocy. Słowem: bitwa, po której historia wojen już nigdy nie była taka sama.
-
19.06.2017
Panowie świata czy globalni nieudacznicy? Oto najbardziej kompromitująca wojna w dziejach Imperium Brytyjskiego
Kiedy największe światowe mocarstwo rusza na podbój małego państewka, wynik może być tylko jeden. Także tym razem Brytyjczycy spodziewali się łatwego i szybkiego zwycięstwa. Ich przeciwnik okazał się jednak nadspodziewanie skuteczny. Mało brakowało, a Londyn musiałby wycofywać się rakiem.
-
29.04.2017
Czy obraz Matejki przepowiada przyszłość? Tak twierdzi Maciej Siembieda, autor thrillera „444”
Dlaczego obraz Matejki przepowiadający losy świata do dziś nie jest wystawiany? Sensacyjna powieść „444” Macieja Siembiedy, oparta na prawdziwych wydarzeniach, opowiada o ukrytym głęboko w podziemiach Muzeum Narodowego w Warszawie „Chrzcie Władysława Warneńczyka”.
-
15.02.2017
Ten krwawy tyran doprowadził do śmierci milionów ludzi. Nadal uważa się go za bohatera
Ma na sumieniu 3 miliony ofiar. Uważał, że „wojsko tworzy się po to, żeby można było zabić żołnierzy”, i lekką ręką wysyłał własne zastępy na śmierć. W swoim imperium przywrócił niewolnictwo, a wybuchające przeciw jego władzy bunty topił we krwi. Kim naprawdę był legendarny „bóg wojny” i „symbol postępu”?
-
04.01.2017
To państwo mogło dziś być na miejscu USA. Poznaj 5 powodów, dla których tak się nie stało
Kiedy w 1776 r. ogłaszano w Filadelfii Deklarację Niepodległości, wcale nie zapowiadało się na to, że właśnie Stany Zjednoczone staną się najpotężniejszym państwem na kontynencie amerykańskim. Większe szanse na dominację w regionie miał jeden z sąsiadów. Ale w ciągu stu lat wszystko się zmieniło.
Historia wojskowa XIX wieku
-
09.11.2018
Ten związek wywołał prawdziwy skandal. Czy szokujące małżeństwo mogło przekreślić karierę Ignacego Daszyńskiego?
Romans z mężatką i nieślubne dziecko? Cóż, każdemu może się zdarzyć. Małżeństwo z aktorką? Zdaniem krakowskiej inteligencji, Daszyński równie dobrze mógł wziąć za żonę prostytutkę! Nawet koledzy-socjaliści byli zszokowani jego wyborem – choć w ich przypadku w grę wchodziły nieco inne względy.
-
19.06.2018
Jedyne niepodległe państwo czarnoskórych w kolonialnej Afryce. Raj byłych niewolników czy… piekło dla rdzennych mieszkańców?
Do stworzenia państwa byłych amerykańskich niewolników w rodzimej Afryce przyczyniły się nie tylko szczytne idee. Chodziło o… pozbycie się czarnoskórych z Nowego Świata. W zamian zaoferowano im własną ziemię. Jak ją wykorzystali?
-
09.04.2018
Błyszczący ranking. 5 najcenniejszych brylantów w historii
Brylanty od stuleci fascynowały władców, bogaczy i oczywiście złodziei. Historia wielu z nich to niemal gotowy scenariusz na film. Jak te najpiękniejsze trafiły w ręce obecnych właścicieli i ile za nie zapłacono?
-
02.04.2018
Sto tysięcy niewolników rocznie? To europejskie państwo przez 300 lat przodowało w handlu żywym towarem
Kilkadziesiąt milionów zmarłych i nawet dziesięć milionów ludzi dostarczonych w niewolę – tak wygląda bilans trzystu lat kolonialnej aktywności tego europejskiego państwa. Imperium zbudowane na trupach? Niezupełnie. Handel niewolnikami wcale nie okazał się tak rentowny, jak myślano…
-
18.03.2018
Krew 10 milionów ludzi na rękach. Ten europejski władca dla zaspokojenia własnych ambicji dokonał ludobójstwa na niewyobrażalną skalę
Zawody w strzelaniu do ludzi, miliony ofiar bezmyślnej zbrodni, tysiące obciętych dłoni za nieposłuszeństwo. Tak wyglądała codzienność XIX-wiecznego Konga. Kraju, w którym bezkarność uczyniła z ludzi potwory.
-
27.01.2018
Byli najpotężniejszym rodem w dziejach Rzeczypospolitej. Ich apetyt na władzę nie znał granic, a jednak nigdy nie zdobyli korony
Aby dodać sobie powagi, sfałszowali swój rodowód. Aby zarobić, nie wahali się zdradzić. Byli wśród nich wybitni wodzowie i wielcy politycy, ale i zwykli utracjusze, skandaliści i dziwacy. Przeklęty ród, którego marzenia o koronie nigdy się nie spełniły.
-
05.12.2017
Józef Piłsudski zamierzał popełnić samobójstwo. Wiemy co dokładnie zaplanował
Przygotował narzędzie, wybrał miejsce, a nawet ułożył plan B – na wypadek gdyby nie udało mu się zabić już za pierwszym razem. Dlaczego Józef Piłsudski chciał popełnić samobójstwo? Jak planował odebrać sobie życie?
-
03.12.2017
W Krakowie nadal go kochają. Czy ten habsburski cesarz rzeczywiście zrobił dla Polaków coś dobrego?
Do dzisiaj wspomina się go z sentymentem. W porównaniu z innymi władcami państw zaborczych może rzeczywiście wypada lepiej. Ale czy naprawdę zasłużył na aż tak dobrą opinię? Może po prostu panował tak długo, że polscy poddani pokochali go… z przyzwyczajenia?
Władza i polityka w XIX wieku
-
18.11.2018
Lucyna Ćwierczakiewiczowa. Kobieta, która nauczyła Polki gotować
Nie było wówczas telewizji, ani radia, a paniom nie wypadało nawet samodzielnie jadać na mieście. Niełatwo było zdobyć sławę i status bestsellerowego pisarza. Lucyna Ćwierczakiewiczowa zdołała jednak zostać najprawdziwszą gwiazdą, wyprzedzającą o kilka długości nawet takich autorów jak Prus czy Sienkiewicz!
-
15.11.2018
Piłsudski potrafił być bydlakiem i sadystą. Czy to on popchnął do samobójstwa Leonardę Lewandowską?
Ranienie najbliższych przychodziło Piłsudskiemu z łatwością i chyba nawet przynosiło mu niezdrową satysfakcję, tak jakby lubił pompować sobie ego kosztem cudzych uczuć. Wielokrotnie dawał temu dowód podczas młodzieńczego pobytu na Syberii. I boleśnie przekonała się o tym Leonarda Lewandowska.
-
07.11.2018
Najgorsze oświadczyny XIX wieku? Dowiedz się, jak NIE prosić o rękę
Wszystko powinno się odbyć z pompą. Kwiaty, połyskujący w świetle świec brylant i uklęknięcie na jedno kolano. I oczywiście wzruszająca przemowa. Tymczasem on zrobił wszystko na opak, a potem w dodatku zniknął na kilka dni. Czy to były najgorsze oświadczyny stulecia?
-
20.10.2018
Dla tej Polki przyszły car zrezygnował z korony. Dlaczego nigdy o niej nie słyszałeś?
Wielki książę Konstanty miał wszelkie widoki na to by zostać rosyjskim carem. Jego brat Aleksander nie miał męskiego potomka, a jego córki umarły we wczesnym dzieciństwie. Przyszły władca wolał jednak porzucić tron dla pięknej Polki, która zawładnęła jego ciałem i duszą.
-
18.10.2018
Szczyt szowinizmu. Sto lat temu niemiecki lekarz „naukowo” udowodnił, że wszystkie kobiety są niedorozwinięte umysłowo i głupsze od mężczyzn
Sławny niemiecki neurolog twierdził, że wszystkie kobiety są fizjologicznie upośledzone i psychicznie otępiałe. O wielu pisał wręcz, że mają mózgi „na poły zwierzęce”. W te pseudonaukowe bzdety uwierzyła cała Europa.
-
05.08.2018
Elżbieta Zawacka. Dlaczego jedyna kobieta wśród cichociemnych… nie znała języka polskiego?
Elżbieta Zawacka, ps. „Zo”, „Zoya” była jedyną kobietą-cichociemną, czyli żołnierką zrzuconą przez Polskie Siły Zbrojne na terenie okupowanego kraju. Ta doskonała wywiadowczyni brawurowo unikała aresztowania i odważnie wypełniała konspiracyjne zadania. Jej życiorys zawiera jednak co najmniej zaskakujące wątki…
-
26.06.2018
W 80 dni dookoła świata? Ta kobieta pobiła wynik bohatera książki o ponad tydzień i ustanowiła niesamowity rekord
W świecie, w którym nie istniały telefony komórkowe, GPS i loty samolotem, Nellie Bly postanowiła udowodnić, że okrąży glob szybciej niż bohater powieści „W 80 dni dookoła świata”. Nikt nie wierzył, że jej się uda, tymczasem reporterka ukończyła podróż szybciej niż ktokolwiek przed nią. Dzisiaj nikt nie pamięta o tej zadziornej podróżniczce.
-
29.01.2018
Nawet psy traktowali lepiej od nich. Amerykanie innych uczyli „demokracji” i „postępu”, a sami widzieli w kobietach niewolnice i zwierzęta
Młode dziewczęta wyruszały do USA, krainy snów i marzeń o wielkiej karierze, w nadziei na lepszą przyszłość. Kończyły jako pokojówki-„niewolnice”, traktowane gorzej niż zwierzęta…
Kobiety w XIX wieku
-
18.11.2018
Lucyna Ćwierczakiewiczowa. Kobieta, która nauczyła Polki gotować
Nie było wówczas telewizji, ani radia, a paniom nie wypadało nawet samodzielnie jadać na mieście. Niełatwo było zdobyć sławę i status bestsellerowego pisarza. Lucyna Ćwierczakiewiczowa zdołała jednak zostać najprawdziwszą gwiazdą, wyprzedzającą o kilka długości nawet takich autorów jak Prus czy Sienkiewicz!
-
09.11.2018
Ten związek wywołał prawdziwy skandal. Czy szokujące małżeństwo mogło przekreślić karierę Ignacego Daszyńskiego?
Romans z mężatką i nieślubne dziecko? Cóż, każdemu może się zdarzyć. Małżeństwo z aktorką? Zdaniem krakowskiej inteligencji, Daszyński równie dobrze mógł wziąć za żonę prostytutkę! Nawet koledzy-socjaliści byli zszokowani jego wyborem – choć w ich przypadku w grę wchodziły nieco inne względy.
-
07.11.2018
Najgorsze oświadczyny XIX wieku? Dowiedz się, jak NIE prosić o rękę
Wszystko powinno się odbyć z pompą. Kwiaty, połyskujący w świetle świec brylant i uklęknięcie na jedno kolano. I oczywiście wzruszająca przemowa. Tymczasem on zrobił wszystko na opak, a potem w dodatku zniknął na kilka dni. Czy to były najgorsze oświadczyny stulecia?
-
09.08.2018
Jak pozbyć się niemodnej i wulgarnej opalenizny?
Dziwaczne linie od ubrań i butów, nierówna ekspozycja na słońce, skóra spalona na skwarkę. Nie zawsze opalenizna wygląda pięknie. Jeśli chcesz się pozbyć nadmiaru koloru ze swojej skóry, proponujemy sposoby sprzed wieku. Bo wtedy kobiety wypowiadały śladom opalania prawdziwą wojnę…
-
11.07.2018
Co by było, gdybyś… był pasażerem Titanica i nie dał rady dotrzeć do szalupy ratunkowej?
Legendarny transatlantyk wyruszył w swój dziewiczy rejs 10 kwietnia 1912 roku. Już cztery dni później jego pasażerowie stanęli oko w oko ze śmiercią w głębi mroźnego oceanu. Jakie mieli szanse na przeżycie?
-
15.06.2018
To przez nich wybuchały największe epidemie w dziejach. Jak do tego doszło?
Niechlujna służąca. Niemowlę z biegunką. Samotna starsza kobieta. Albo… kichający kucharz. Jeden, często nieświadomy nosiciel wystarczył, by zarazić dziesiątki, a nawet setki osób, które przekazywały chorobę dalej. Jak to w ogóle możliwe?
-
06.06.2018
Wystarczał uścisk dłoni, by zabić. Ta choroba uśmiercała więcej ludzi, niż najbardziej krwawe wojny
By się zarazić, wystarczył łyk wody ze strumienia. Nic dziwnego, że ta choroba rozprzestrzeniała się z niesamowitą prędkością. Dziesiątkowała biedotę, ale zabijała też koronowane głowy. Kto padł jej ofiarą i czy nadal powinniśmy się jej bać?
-
17.05.2018
Ślepota śnieżna, szkorbut i zatrucie ołowiem. Jak NAPRAWDĘ wyglądała droga na biegun?
Na przełomie XIX i XX wieku wciąż nieodkrytymi terenami pozostawały skute lodem bieguny: północny i południowy. Na tych, którzy postanowili je zdobyć czekało piekło. Ekstremalnie niskie temperatury, choroby, a w końcu próba charakteru, gdy należało rozważyć zjedzenie towarzysza podróży.
Życie codzienne w XIX wieku
-
13.07.2018
Jak naprawdę wygląda przestępczość w Skandynawii? Pora sprawdzić ile prawdy jest w kryminałach!
Bezwzględni politycy, brutalne morderstwa i wszechobecne drobne przestępstwa. Taki obraz Skandynawii wyłania się z kart powieści kryminalnych. Fikcja literacka czy odwzorowanie prawdy policyjnych kartotek?
-
31.05.2018
Historia sado-maso. Kto wymyślił to określenie i skąd wzięła się fascynacja chłostaniem? [18+]
Na początku XX wieku „nawet w kołach lekarskich” termin ten był „obcy i niezrozumiały”. Leon Wachholz, wpływowy biegły sądowy z Krakowa, twierdził, że dla jego kolegów masochizm brzmi jak coś „asyryjskiego, semickiego, w ogóle wschodniego”. Ale na pewno nie seksualnego.
-
18.03.2018
Krew 10 milionów ludzi na rękach. Ten europejski władca dla zaspokojenia własnych ambicji dokonał ludobójstwa na niewyobrażalną skalę
Zawody w strzelaniu do ludzi, miliony ofiar bezmyślnej zbrodni, tysiące obciętych dłoni za nieposłuszeństwo. Tak wyglądała codzienność XIX-wiecznego Konga. Kraju, w którym bezkarność uczyniła z ludzi potwory.
-
06.10.2017
Ilu seryjnych morderców grasowało w wiktoriańskiej Anglii?
Kamienicznik mordujący własnych lokatorów. Gang bezdusznych zabójców, odurzających ofiary przy użyciu opium, krępujących je i wrzucających do miejskich studni. Oraz kobieta, która przez dwie dekady zabiła nawet… czterysta osób. Czy ktokolwiek z nich był seryjnym mordercą?
-
28.09.2017
O dwóch takich, co otworzyły najlepszy burdel w historii [18+]
Libido nie lubi hipokryzji. Surowej wiktoriańskiej moralności i amerykańskiej pruderii towarzyszy więc armia kilkuset tysięcy prostytutek i kilkudziesięciu tysięcy domów publicznych. A wśród nich ten najsłynniejszy – Everleigh Club w Chicago. Żądnych wrażeń zapraszamy do najdroższego burdelu przełomu XIX i XX wieku!
-
26.07.2017
Dynastia straceńców. Najbardziej makabryczne śmierci Romanowów
Zmiażdżone twarze i zmasakrowane nogi. Szczątki ciała rozrzucone po okolicy. Wielogodzinna agonia w kopalnianym szybie. Brzmi jak arsenał przerażających praktyk rodem z seriali sensacyjnych? Tymczasem tak właśnie wyglądała śmierć wielu przedstawicieli dynastii trzęsącej Imperium Rosyjskim.
-
24.07.2017
5 najohydniejszych zbrodni wiktoriańskiej Anglii [18+]
Otrucia alkaloidami roślinnymi, ćwiartowanie i gotowanie ciał ofiar, zamurowywanie zwłok pod podłogą – to tylko niektóre przypadki odnotowane w XIX-wiecznych brytyjskich kronikach kryminalnych. W świetle lamp gazowych dokonywano okrutnych morderstw, których sprawcy nie zawsze zostawali ujęci, a motywy – do końca wyjaśnione.
-
08.03.2017
Sto lat temu to były zakazane słowa, dla wtajemniczonych. Dzisiaj używa ich każdy. O jakie wyrazy chodzi?
Sekretne terminy, którymi posługiwali się złodzieje, bandyci, ludzie marginesu. U schyłku XIX wieku pomysłowy lwowski policjant postanowił zebrać je i opublikować. Niektóre brzmią dzisiaj… zaskakująco znajomo!