Historia Europy Środkowo-Wschodniej
Orgie nad rzeką, ogniste smoki płodzące herosów i wiatropylne kobiety, czyli Słowianie i żywioły
Kult żywiołów był u Słowian ściśle związany z kultem płodności. Dlatego wierzyli, że wiatr jest sprawcą ciąż, woda pobudza kobiety do rodzenia, a ogień jest oblubieńcem wiecznie wilgotnej Matki Ziemi…
Polski bastion na Wołyniu. Jak Przebraże obroniło się przed UPA?
Na początku 1943 roku do mieszkańców Przebraża zaczęły dochodzić pogłoski, że ukraińskie hordy mordują Polaków na Wołyniu, jednak nikt w to nie wierzył. I faktycznie – ta niewielka wieś ocalała z rzezi. Polska samoobrona zdołała odeprzeć ataki UPA,...
Pseudonim „Nić”. Jak zwykły krawiec został agentem Gestapo?
Czym kierowali się zdrajcy, którzy w czasie wojny kolaborowali z okupantami i wydawali na śmierć swoich rodaków? Czy chodziło im o pieniądze, poczucie siły, a może robili to z obowiązku? Oto historia pewnego krawca, który nie miał ręki...
„Żyd musi być przede wszystkim rozsądny”. Ojciec miliardera zdradza, co pomogło mu przetrwać Holocaust
Dla węgierskich Żydów ostatni rok II wojny światowej był najtrudniejszy – od tego momentu rozpoczęła się ich masowa eksterminacja. Tivadar Soros, ojciec znanego biznesmena i społecznika George’a Sorosa, opowiada o losach swojej rodziny w tym czasie. Pogodne usposobienie,...
Cichociemny konfident. Przez niego w ręce Gestapo dostało się co najmniej 250 osób
Z zawodu – spadochroniarz, „cichociemny”, z wyboru – kolaborant. Po udanym zamachu podziemia na protektora Czech i Moraw, Reinharda Heydricha, zaczął sypać. Sam zgłosił się do Gestapo i w zamian za okrągłą sumkę nakierował Niemców na trop co...
10 miesięcy piekła – eksterminacja węgierskich Żydów
To oni stanowili najliczniejszą grupę ofiar Auschwitz. Między marcem 1944 roku a styczniem 1945 roku naziści wymordowali niemal połowę Żydów z Węgier, by „z niemiecką pedanterią produkować z nich mydło”.
Nie oszczędzili nawet najmniejszych dzieci. Jak Niemcy „pomścili” Reinharda Heydricha?
Mężczyzn i chłopców powyżej 15 roku życia rozstrzelano, kobiety wysłano do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, a młodsze dzieci zagazowano w obozie w Chełmnie nad Nerem. Dwie wioski: Lidice i Lezaki zrównano z ziemią. Niemcy przez wiele miesięcy mścili się...
Litewska pożoga – czyli o największym wrogu średniowiecznej Polski
Pojawiali się nagle, wyłaniali z lasów, palili i mordowali, kradli i brali w niewolę całe rodziny, które pędzili na północ, by obsadzać nimi ziemię wzdłuż Niemna. To nie Ruś ani żywioł niemiecki, ani nawet Tatarzy, a Litwini budzili...
Fabrykantki aniołów z Nagyrév. Jedna z największych masowych zbrodni popełnionych przez kobiety
Nagyrév to niewielka węgierska wioska leżąca nad brzegiem rzeki Cisa. Ta pozornie spokojna i słabo zaludniona okolica skrywa historię jednej z największych masowych zbrodni, popełnionych nie w wyniku wojny, rządowego terroru czy nienawiści rasowej. Jej prowodyrkami oraz wykonawczyniami...
Najprawdopodobniej pierwszy przypadek użycia broni biologicznej w dziejach, czyli oblężenie Kaffy i początek pandemii
Czy czarną śmierć można wykorzystać jako broń biologiczną? Tak! W Kaffie przekonano się o tym wyjątkowo boleśnie. Spadające zwłoki były dla mieszkańców miasta dopiero początkiem nieszczęść. Jak się wkrótce okazało – nie tylko dla nich…
Polak, Czech i Krzyżak idą na wojnę, czyli gra o tron Władysława Łokietka
Władysław miał co świętować. Po pasmach niepowodzeń dyplomatycznych wreszcie nadszedł wyczekiwany sukces w kurii awiniońskiej. Papież ukarał butę komtura Lautenburga palącego biskupie wioski podczas odwrotu spod Brześcia i wydał bullę ostro potępiającą Zakon.
Skrzydlata husaria nad Krzyżopolem. Jak polscy lotnicy bombowi pokonali bolszewików?
Pod koniec maja 1920 roku wydawało się, że losy Krzyżopola i Wapniarki są już przesądzone. Bolszewicy dysponowali straszliwą bronią – pociągami pancernymi, stalowymi kolosami, dosłownie najeżonymi karabinami maszynowymi i działami. Jednak Polacy panowali niepodzielnie na innym polu –...
Czy najsłynniejszy samochód w historii jest… plagiatem? Nieznana historia Garbusa
Najdłużej i najliczniej produkowany samochód w historii znają nawet osoby zupełnie niezainteresowane motoryzacją. Charakterystyczne nadwozie Garbusa wzbudza sympatię od pierwszego wejrzenia, ale… czy jego projektant korzystał z własnego pomysłu?
Dziady – słowiański rytuał spotkania z duchami. Na czym polegał tajemniczy obrzęd?
„Ciemno wszędzie, głucho wszędzie… co to będzie? Co to będzie?…” – słynny cytat z Mickiewiczowskich „Dziadów” trwale wpisał się do naszej kulturowej świadomości. Co jednak wiemy o przedchrześcijańskim rytuale, którego istotą było spotkanie żywych z umarłymi?
Myśliwi szczuli zwierzynę psami i zabijali matki z młodymi. Jak wyglądały polowania w średniowieczu?
W gęstych lasach średniowiecznej Europy nie brakowało zwierzyny, a polowania stanowiły jedną z ulubionych dworskich rozrywek. Zabawie w zabijanie zwykle towarzyszył alkohol i nietrudno było o śmiertelny wypadek…
„Za ukrywanie Żydów – kara śmierci”. Zagłada ludności żydowskiej na terenach ZSRR
Niemieckie wojska wkroczyły do Kijowa 19 września 1941 roku. Tegoż dnia o godzinie pierwszej po południu na Bessarabce Niemcy wdzierali się do sklepów i je grabili. Dozorcy nie wypuszczali mieszkańców z podwórek. Tu też, na Bessarabce, zostało zatrzymanych kilku...
Wojna płci, czyli amazonki prosto z… Czech!
Mężczyźni są z Marsa, a kobiety z Wenus – autor tych słów nie znał chyba historii czeskich wojowniczek z zamku Děvín. Chociaż niewątpliwie wiele z nich korzystało z dobrodziejstw bogini miłości, to jednak przede wszystkim ich marsowe oblicza...
Kastracja, kara chłosty, piętnowanie, czyli jak znęcano się nad niewolnikami i karano przestępców
Ludzkość przez tysiące lat opracowywała, udoskonalała i stosowała formy kary czy przemocy cielesnej. Najpopularniejszym i najdłużej utrzymującym się sposobem zadawania cierpień była kara chłosty, ale to właśnie pozbawienie jąder czy wyłupienie oczu najbardziej mrozi krew w żyłach.
Biblia Diabła – średniowieczny manuskrypt, w którym ukazano Lucyfera
W światowej historii – zwłaszcza gdy badamy archiwa zachowane w mrokach średniowiecza – legendy stanowią nieocenione źródło wiedzy. I inspiracji. Bo przecież dzięki wyobraźni potrafimy dopisywać nowe rozdziały do cywilizacyjnych kronik… a czasami nawet całe księgi. Dowodem jest...
Budowa elektrowni w Czarnobylu. Jak wyglądało miasto przed katastrofą?
Kim był pierwszy dyrektor elektrowni? Dlaczego w Prypeci mieszkali głównie młodzi ludzie z małymi dziećmi? I skąd wziął się tam… basen?
Żelazna kurtyna wcale nie była szczelna! Jak wyglądały wycieczki na Wschód ze „zgniłego, imperialistycznego” Zachodu?
Zasieki z drutu kolczastego, strażnicy strzelający bez rozkazu i zakaz wstępu z „imperialistycznym” paszportem? Nic bardziej mylnego! ZSRR może i nie witał gości z Zachodu z otwartymi ramionami, ale też nie zabraniał im całkowicie zaglądania za żelazną kurtynę....
Drakula kontra Imperium Osmańskie, czyli jak wołoski wojewoda obronił Europę
Z fabuły książek i filmów o wampirze Draculi dowiemy się, że wołoski wojewoda był doskonałym wojownikiem i zażartym obrońcą swych ziem. Czy tak było naprawdę?
Władca piorunów, który zrewolucjonizował świat – szalone pomysły Nikoli Tesli
Okiełznał potężne siły natury. Pracował nad śmiercionośną bronią, która miała przynieść… pokój. (Nie)świadomie wywołał trzęsienie ziemi, a przed prawie 100 laty przewidział produkcję smartfonów. Nikola Tesla jest prawdopodobnie jednym z najbardziej niedocenionych wynalazców naszej cywilizacji. Dlaczego?
5 zawodów starożytnego Rzymu, o których nie mieliście pojęcia
Handlarz niewolników, gladiator, prostytutka – to z pewnością zawody, które bardzo łatwo skojarzyć ze starożytnym Rzymem. Ale kim był pullarius, dla kogo pracował liktor i czy terapia snem może być skuteczna? Oto 5 zawodów starożytnego Rzymu, o których...
Dlaczego Wład został Palownikiem? Zaskakująca geneza okrutnego przydomku słynnego władcy
Wład Palownik, pierwowzór słynnego hrabiego Draculi, jest znany przede wszystkim ze względu na przykry zwyczaj nabijania ludzi na pal z byle powodu. Okazuje się jednak, że prawda na jego temat nie jest taka prosta, bo po pierwsze władca...