Reakcja Brytyjczyków na złamanie Enigmy przez Polaków. Haniebne zachowanie!

W obliczu wojny  współpraca wywiadów na linii Warszawa-Paryż-Londyn wyraźnie się pogłębiła. W interesie sojuszników było poznanie najskrytszych tajemnic Niemiec, zanim w Berlinie wydadzą rozkaz do ataku. Naglącym problemem było zwłaszcza złamanie Enigmy.

Pierwsza wspólna konferencja kryptologów z Polski, Francji i Wielkiej Brytanii odbyła się w Paryżu w styczniu 1939 roku. Polacy, od dawna pracujący nad kodem niemieckiej maszyny, otrzymali od przełożonych polecenie, by nie zdradzać niczego istotnego. Dopiero pod koniec czerwca tego samego roku specjaliści z Zachodu otrzymali zaproszenie na nowe spotkanie – tym razem w Warszawie.

Można śmiało powiedzieć, że niektórzy z wydelegowanych na konsultacje ludzi mieli o Polakach jak najgorsze mniemanie. Tkwili w przekonaniu, że nasi specjaliści błądzą we mgle i nie do końca widzieli sens w telepaniu się na drugi koniec Europy, by to potwierdzić. Tymczasem na konferencji w dniach 25-26 lipca 1939 roku ogłoszono rzecz wprost nieprawdopodobną.

Musimy Wam coś wyznać…

26 lipca o godzinie 7 rano pod warszawski hotel Bristol podjechał przysłany przez polski rząd samochód, do którego wsiedli trzej przedstawiciele delegacji brytyjskiej: kryptolodzy Alfred Knox i Alastair Denniston oraz oficer radiowywiadu Humphrey Sandwith. Kierowca zabrał pasażerów do tajnego ośrodka polskiego wywiadu w Pyrach (obecnie południowa część Ursynowa). Na miejscu znaleźli się też Francuzi.

Polscy kryptolodzy, którzy w międzyczasie otrzymali zielone światło od czynników kierowniczych, nie owijając w bawełnę  zdradzili gościom, że… złamali Enigmę już całe lata wcześniej! Jak podkreśla Dermot Turing w nowej książce „XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”, od dawna potrafili łamać klucze dzienne, zrekonstruowali działanie maszyny, mieli urządzenia, które rozpracowywały jej zmienne dobowe ustawienia. Słowem, mieli wszystko.

fot.domena publiczna

Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski, polscy pogromcy Enigmy (fot. domena publiczna)

Dermot Turing zacytował jednego z uczestników spotkania. Brytyjski kryptolog Denniston relacjonował:

Przyznam, że nie byłem w stanie zrozumieć w pełni linii rozumowania, gdy jednak, w ramach konferencji, zabrano nas do podziemnego pomieszczenia pełnego urządzeń elektrycznych i pokazano nam „bomby”, pojąłem wyniki ich dociekań i ich metody znajdywania dziennego klucza [ustawień Enigmy]. [Alfred] Knox towarzyszył nam przez cały czas, jednakże zachowywał milczenie i wyraźnie był z jakiegoś powodu bardzo zły.

Okazało się, że jakiś czas temu jedna z podwładnych Knoxa zaproponowała rozwiązanie zbieżne z tym, na którym oparli się polscy matematycy łamiący Enigmę. Cały problem w tym, że zwierzchnik zwyczajnie ją wówczas wyśmiał. Ponadto Knox dobrze znał angielskich matematyków pracujących nad tym samym problemem. Dla niego sprawa była jasna: skoro nie powiodło się najlepszym ekspertom jego królewskiej mości, to tym bardziej nie mogło się udać Polakom!

Gdy goście opuścili spotkanie, Knox pękł. Jak pisał później Denniston:

Nagle stracił panowanie nad sobą i – zakładając, że nikt nie zna angielskiego – zaczął się pieklić, że nas okłamali, tak samo jak w Paryżu. Cały czas powtarzał, że to szalbierstwo. Nie złamali Enigmy. Zwędzili rozwiązanie lata temu i bazowali na tym jak każdy, ale musieli to kupić albo zwędzić.

Artykuł powstał w oparciu o książkę Dermota Turinga „XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”, która ukazała się nakładem wydawnictwa Rebis.

Delegacja brytyjska musiała się nieźle najeść wstydu z powodu swojego kolegi. Nawet nie rozumiejąc jego mowy ojczystej, towarzyszący im Francuzi i polski kierowca doskonale zdawali sobie sprawę, że wytrącony z równowagi Anglik właśnie obraża swoich gospodarzy. Tych samych, którzy przed momentem przekazali mu jedną z najpilniej strzeżonych tajemnic w świecie wywiadu.

Po powrocie do hotelu Knox swoją wściekłość przelał na papier, pisząc list do… Dennistona, który przebywał w tym samym budynku. Najważniejsze, że pozwoliło mu to ochłonąć. Co ciekawe, list zachował się w brytyjskich archiwach po dzień dzisiejszy i można z niego wyczytać ogromną frustrację Anglika.

Gdy delegacje rozjechały się do swoich krajów, krewki Brytyjczyk poszedł po rozum do głowy. Niedługo później posłał do Warszawy jedwabny szal ze sceną wyścigów konnych, dając jednoznacznie do zrozumienia, że uważa Polaków za bezapelacyjnych zwycięzców.

Źródło:

Ciekawostki to kwintesencja naszego portalu. Krótkie materiały poświęcone interesującym anegdotom, zaskakującym detalom z przeszłości, dziwnym wiadomościom z dawnej prasy. Lektura, która zajmie ci nie więcej niż 3 minuty, oparta na pojedynczych źródłach. Ten konkretny materiał powstał w oparciu o książkę:

• Dermot Turing, XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy, Rebis 2019.