Ciekawostki Historyczne
Dwudziestolecie międzywojenne

W garniturze przez Atlantyk? Tak, to musiał być Polak

Powszechnie wiadomo, że pierwszy udany lot przez Atlantyk to dzieło Charlesa Lindbergha, jednak czy wiecie, jak nazywał się pierwszy polski pilot, który dokonał podobnego wyczynu?

Przyznam się bez bicia, że ja również do niedawna tego nie wiedziałem. Z pomocą przyszła mi najnowsza książka Państwa Mai i Jana Łozińskich „W przedwojennej Polsce. Życie codzienne i niecodzienne”, która właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN. Kim w takim razie był ten dzielny lotnik?

Trudne i tragiczne początki

Po tym jak w maju 1927 r. Charles Lindbergh jako przeleciał nad Atlantykiem, podobny wyczyn stał się marzeniem niemal każdego pilota. Nie inaczej było w przypadku naszych asów przestworzy. Pierwszymi, którzy podjęli się tego trudnego i niebezpiecznego przedsięwzięcia byli majorowie Ludwik Idzikowski i Kazimierz Kubala.

Przygotowania zakończono w sierpniu 1928 r. Idzikowski i Kubala zasiedli za sterami francuskiego samolotu SECM Amiot, napędzanego potężnym, 650-konnym silnikiem. Długi lot – nawet do 48 godzin – był możliwy dzięki zamontowaniu dodatkowych zbiorników, które mieściły ponad sześć tysięcy litrów paliwa. Samolot otrzymał imię „Marszałek Piłsudski”.

Swój pierwszy lot rozpoczęli z podparyskiego lotniska Le Bourget, jednak po dwudziestu godzinach spokojnej podróży silnik odmówił posłuszeństwa. Jedynym wyjściem było awaryjne wodowanie na falach oceanu. Manewr się udał, a lotnicy i ich pechowa maszyna zostali wyłowieni przez grecki frachtowiec „Somos”.

„Marszałek Piłsudski” Idzikowskiego i Kubali. Nieszczególnie szczęśliwy samolot… (koloryzacja: RK).fot.domena publiczna.

„Marszałek Piłsudski” Idzikowskiego i Kubali. Nieszczególnie szczęśliwy samolot… (koloryzacja: RK).

Niezrażeni tym niepowodzeniem, Idzikowski i Kubala po niespełna roku, w lipcu 1929 r., podjęli kolejną próbę pokonania Atlantyku bez śródlądowania. Jednakże, podobnie jak poprzednio, po przebyciu niespełna połowy zaplanowanego dystansu samolot uległ awarii. Tym razem stało się to w pobliżu Wysp Azorskich.

Piloci postanowili lądować na małej, skalistej wysepce Graciosa, niestety niesprzyjające warunku atmosferyczne oraz trudny teren sprawiły, że manewr się nie powiódł. Z płonącej maszyny uratował się tylko major Kazimierz Kubala, Ludwik Idzikowski zginął na miejscu.

Katastrofa odbiła się szerokim echem w kraju, a jej pokłosiem był wydany przez władze wojskowe zakaz podejmowania jakichkolwiek dalszych prób lotów transatlantyckich. W efekcie na pierwszego Polaka, który powtórzył wyczyn Lindbergha przyszło nam czekać kolejne cztery lata.

Dalsza część artykułu pod ramką
Zobacz również:

Stanisław Skarżyński – pogromca Atlantyku

Kapitan Stanisław Skarżyński, był doświadczonym pilotem. Związany z Departamentem Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, miał na swym koncie udaną próbę długodystansowego lotu nad Afryką, odbytą wraz z porucznikiem Andrzejem Markiewiczem w 1931 r., w trakcie promocji zalet samolotu PZL Ł2.

Osiągnięcie to przyniosło mu olbrzymią popularność, jednak jako samotnik i człowiek szukający trudnych wyzwań, nie spoczął na laurach. Podjął się tego, co nie udało się Idzikowskiemu i Kubali.

Pomimo nadal obowiązującego zakazu, pod koniec 1932 r. rozpoczął przygotowania do rajdu przez Atlantyk. Ze zrozumiałych powodów musiał działać w tajemnicy. Na potrzeby lotu zbudowano w Doświadczalnych Warsztatach Lotniczych specjalną wersję RWD-5bis, w którym na miejscu pasażera i na skrzydłach zamontowano dodatkowe zbiorniki paliwa.

Kolejną zmianą było wykorzystanie angielskiego silnika, który swą niezawodnością gwarantował to, że nie powtórzy się sytuacja z 1928 i 1929 r. Poczyniwszy wszystkie niezbędne zabiegi 27 kwietnia 1933 r. kapitan Skarżyński wystartował z warszawskiego Okęcia w kierunku Saint Louis w Senegalu.

Zanim kapitan Stanisław Skarżyński wyruszył na samotny lot przez Atlantyk zapisał na swoim koncie m.in. lot nad Afryką. Na zdjęciu kapitan Skarżyński (z lewej) na lotnisku mokotowskim po powrocie do kraju.fot.domena publiczna.

Zanim kapitan Stanisław Skarżyński wyruszył na samotny lot przez Atlantyk zapisał na swoim koncie m.in. lot nad Afryką. Na zdjęciu kapitan Skarżyński (z lewej) na lotnisku mokotowskim po powrocie do kraju.

Dopiero po dotarciu na miejsce wyjawił prawdziwy cel lotu, którym były wybrzeża Brazylii. Dla zmniejszenia wagi samolotu, zrezygnował z radia i sekstansu, pozostawiając sobie – jako jedyne urządzenie nawigacyjne – busolę.

O determinacji pilota może świadczyć też to, że nie zabrał ze sobą nawet pneumatycznej łodzi ratunkowej ani kapoka, na wypadek przymusowego wodowania. Do samolotu wsiadł w zwykłym garniturze, sprawiając wrażenie kogoś wybierającego się na krótką przejażdżkę, a nie niebezpieczną wyprawę za ocean.

Nocny lot nad Atlantykiem rozpoczęty 7 maja o godz. 23.00 trwał dwadzieścia godzin i trzydzieści minut. RWD Skarżyńskiego – pokonując 3582 kilometry i ustanawiając światowy rekord lotu dla samolotów turystycznych – wylądował następnego dnia o 19.30 na mało uczęszczanym brazylijskim lotnisku w Maceio.

Dyplom Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI) potwierdzający pobicie przez kapitana Stanisława Skarżyńskiego rekordu długości lotu dla samolotów turystycznych.fot.domena publiczna

Dyplom Międzynarodowej Federacji Lotniczej (FAI) potwierdzający pobicie przez kapitana Stanisława Skarżyńskiego rekordu długości lotu dla samolotów turystycznych.

Kiedy Skarżyński oznajmił, że przeleciał właśnie Atlantyk nikt nie chciał mu wierzyć, że dokonał tego swym małym RWD-5bis. Na pewno jego wiarygodności nie pomagał również wspomniany wcześniej, mało lotniczy strój. Kapitan pozostał w Brazylii przez kilka następnych miesięcy.

Do Polski powrócił dopiero 2 sierpnia. W kraju czekało na niego gorące powitanie. Za swój wyczyn został awansowany do stopnia majora oraz odznaczony krzyżem oficerskim Polonia Restituta, zaś Międzynarodowa Federacja Lotnicza przyznała mu w 1936 r. medal Bleriota.

Bibliografia:

  1. Maja i Jan Łozińscy, W przedwojennej Polsce. Życie codzienne i niecodzienne, PWN 2011.
  2. Wacław Dubiański, Najlepszy samolot w Europie, „Tygodnik Powszechny”, nr 37 (2775), 15 września 2002.
  3. Edyta Kaletka i Aneta Koprowska, płk pil. Stanisław Skarżyński.

Zobacz również

Dwudziestolecie międzywojenne

To było niechcący! Największe gafy dyplomatyczne II Rzeczpospolitej

Każdemu zdarza się czasem popełnić w towarzystwie jakąś gafę. A to nieodpowiednio się ubierze, powie coś głupiego czy niestosownego. Większość z takich faux pas da...

4 czerwca 2012 | Autorzy: Aleksandra Zaprutko-Janicka

Dwudziestolecie międzywojenne

Angola polską kolonią? Sny o równikowym Eldorado

Jakiś czas temu pisałem o tym jak to Liga Morska i Kolonialna (LMiK) chciała za pomocą nocników skolonizo… wróć! Nawiązać stosunki handlowe z Liberią. Dzisiaj...

8 września 2011 | Autorzy: Rafał Kuzak

Dwudziestolecie międzywojenne

Disneyland w Polsce? Mieliśmy już coś lepszego!

Od lat przeróżne firmy rzucają pomysły budowy pierwszego w naszym kraju parku rozrywki z prawdziwego zdarzenia. Póki co wszystkie z tych projektów okazywały się czystymi...

3 września 2011 | Autorzy: Kamil Janicki

Dwudziestolecie międzywojenne

15 dzisiejszych złotych za kilogram cukru? Tak, tyle to kosztowało w przedwojennej Polsce

Niewątpliwie najsłynniejszym hasłem reklamowym międzywojennej Polski był slogan wymyślony przez Melchiora Wańkowicza: Cukier krzepi. Zarazem z cukrem w II RP cały czas były jakieś kłopoty.

9 sierpnia 2011 | Autorzy: Rafał Kuzak

Dwudziestolecie międzywojenne

Dawniej kierowcy mieli jeszcze gorzej! Parę słów o drogach w Polsce międzywojennej

Kierowca w Polsce nie ma łatwego życia. Nie dość, że paliwa drogie, to jeszcze nasze szosy pozostawiają ciągle wiele do życzenia. A jak już znajdzie...

11 lipca 2011 | Autorzy: Rafał Kuzak

Dwudziestolecie międzywojenne

O tym jak Polacy uczyli Japończyków łamania szyfrów

Japonia w zakresie kryptografii w początkach okresu międzywojennego pozostawała daleko w tyle za innymi krajami. Szczególnie jej armia lądowa, była w tej dziedzinie niezwykle opóźniona....

9 czerwca 2011 | Autorzy: Paweł Łyziński

KOMENTARZE (11)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Kamil Janicki

„Pomimo nadal obowiązującego zakazu, pod koniec 1932 r. rozpoczął przygotowania do rajdu przez Atlantyk. Ze zrozumiałych powodów musiał działać w tajemnicy. (…) Dopiero po dotarciu na miejsce wyjawił prawdziwy cel lotu, którym były wybrzeża Brazylii. ”

Mnie tylko zastanawia jakim cudem, przy polskiej mentalności, po powrocie go nie ukarano za złamanie zakazu ;-)

Karol

Ciekawa historia. Albo gość był ekscentryczny i z ułańską przeszedł do bicia rekordu albo…no właśnie… ten lot w garniturze jak na tamte warunki (mogę się domyślać) to nie była bułka z masłem, to było przekraczanie kolejnej granicy, sprawdzanie możliwości swoich i sprzętu. Dziś takie rekordy to nie problem ale wtedy to takie próby nie zawsze kończyły się szczęśliwie. To był jednak Polak, więc jego możliwości tez były ponad przeciętną.. :-)

czaczaczacha

Nie RDW… a RWD-5bis!

Kamil Janicki

Autor i redakcja kajają się za literówkę, która została niniejszym poprawiona :)

anonim

Po paru testach samolotu Skarżyński otrzymał zgodę na lot.

Maciej

Chcialem p Kamilowi odpowiedzic na pytanie dlaczego nie ukarano pulkownika za przelot transatlantycki chociaz bylo zabroniono starac sie o takie przeloty.

Witajac go na trybunach, kierownik departamentu aeronautyki powiedzizl mu „Rozumi Pan Kapitan ze nie moge Panu przyznac stopien majora bo wszyscy powiedza ze to za przelot”…

Kapitan musial powrocic do Rembertowa i na stopien, juz przyznany musial czekac do nastepnego roku.

g728291

Przeleciał Atlantyk w garniturze zamiast w kombinezonie lotniczym? Trzymał fason zawsze i do końca :)

Luki

Charles Lindbergh nie był pierwszą osobą, która przeleciała przez Atlantyk, był pierwszą osobą, która tego dokonała samotnie i bez międzylądowań.

    Nasz publicysta | Autor publikacji | Rafał Kuzak

    Oczywiście masz rację. Trochę to nieprecyzyjnie zostało ujęte w tekście. Jak zawsze możemy liczyć na naszych czytelników :).

Mariusz Pawelec

Ta historia jest znana każdemu modelarzowi pamiętajacego PRL,RWD-5 było najłatwiej dostępnym modelem zaraz po „Czapli”,miał możliwość zbudowania go w wersji bis a w instrukcji był opis historycznego lotu.

Andrzej Zet

Historię lotu przez Atlantyk zna zapewne każdy modelarz z czasów PRL, a jeszcze jak zetknął się z literaturą Wiesława Schier-a. W dzieciństwie czytałem też książkę poświęconą Stanisławowi Skarżyńskiemu „Zew przestrzeni”, autora/ki niestety nie pamiętam. Stanisław Skarżyński to była nietuzinkowa postać, warta spopularyzowania. Warto wspomnieć, że RWD-5 bis SP-AJU był najmniejszym i najlżejszym wówczas i dużo później też, samolotem który przeleciał Atlantyk. Lot był bardzo starannie przygotowany – jak wyprawa Amundsena.

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.