Indianie wcale nie byli takimi frajerami. Brytyjczycy i Holendrzy też używali paciorków jako waluty

Kiedy Pielgrzymi, czyli angielscy purytanie szukający szczęścia w Nowym Świecie, w 1620 roku przybili do brzegów Ameryki, oprócz zapasów żywności mieli także przedmioty przeznaczone na handel z Indianami. „Przywieźli ze sobą naszyjniki, paciorki i inne towary celem wymienienia ich u Indian na futra i ziarno” – pisze Nathaniel Philbrick w nowej książce „Mayflower. Opowieść o początkach Ameryki”.

Oczywiście, założyciele pierwszej angielskiej kolonii mieli i inne towary, które okazały się dobrą zapłatą dla rdzennych mieszkańców kontynentu. Indianie chętnie sprzedawali skóry upolowanych zwierząt za żelazne narzędzia czy przybory – motyki i kociołki, a także koce, muszkiety i – rzecz jasna – alkohol.

Waluta Nowego Świata

Handel Pielgrzymów z Indianami zrewolucjonizowało jednak dopiero sięgnięcie po przyjętą także przez innych przybyszów z Europy, Holendrów, walutę. Było nią tak zwane wampum, czyli pas wykonany z paciorków. W Nowych Niderlandach wampum stało się powszechnym środkiem wymiany. Zresztą to właśnie jeden z holenderskich agentów handlowych, Isaack de Rasiere, przekonał Anglików do przyjęcia tego rozwiązania.

fot.Daderot/domena publiczna

Do tworzenia wampum używano białych i fioletowych paciorków.

Odtąd także purytanie z Nowej Anglii używali elegancko splecionych indiańskich paciorków jako pieniędzy. A nie był to wcale środek tak banalny do przygotowania i tak prostacki, jak zawsze nam wmawiano. Philbrick na łamach „Mayflower. Opowieść o początkach Ameryki” opowiada:

Wampum składało się ze sznurów cylindrycznych paciorków, wykonanych z białych skorup pobrzeżek oraz niebieskich części skorup cypriny islandzkiej. Fioletowe skorupy były warte mniej więcej dwa razy tyle co białe. By można było nimi płacić, wampum musiało odpowiadać ścisłym wymogom. Z czasem Anglicy nauczyli się równie biegle jak Indianie oceniać, czy paciorki zostały odpowiednio pocięte, ukształtowane, wypolerowane, przewiercone i nanizane.

Lek w czasach kryzysu

Paciorki na dobre zagościły w „portfelach” kolonizatorów. Używali ich nawet do płacenia za kupowaną od rdzennej ludności ziemię. Teren przyszłej miejscowości Reheboth nabyto na przykład w 1642 roku za dziesięć sążni paciorków, choć Massasoit, wódz Wampanoagów, żądał do tego podobno jeszcze… płaszcza.

Transakcje na tym etapie przeprowadzano jeszcze zupełnie nieformalnie, a ceny – które dzisiaj wydają się wręcz szokująco niskie – były całkowicie uznaniowe.

Ciekawostka powstała w oparciu o książkę Nathaniela Philbricka „Mayflower. Opowieść o początkach Ameryki”, która została wydana nakładem Wydawnictwa Poznańskiego.

Nadszedł jednak moment, gdy także przybysze ze Starego Kontynentu docenili stałość i wartość „prymitywnej” waluty amerykańskiej. Kolonia, która zwłaszcza na początku nie przynosiła zysków, wielokrotnie sięgała po kredyty. Środki na dalszą działalność zdobywano w dalekiej ojczyźnie. Kryzys nadszedł, gdy te możliwości nagle zniknęły. Jak pisze Philbrick:

Gdy w czasie kryzysu lat czterdziestych XVII wieku trudno było uzyskać pożyczki w Anglii, kolonie złagodziły problemy finansowe Nowej Anglii, wykorzystując wampum jako legalny środek płatniczy. W tym przypadku Indianie dali Anglikom możliwość wykorzystania amerykańskiego sposobu do prowadzenia interesów.

Był więc taki czas, kiedy założyciele Stanów Zjednoczonych także między sobą wymieniali się paciorkami z muszelek. I to one, a nie pieniądze, z których kultura europejska jest tak dumna, pozwoliły kolonizatorom przeżyć.

Źródło:

Ciekawostki to kwintesencja naszego portalu. Krótkie materiały poświęcone interesującym anegdotom, zaskakującym detalom z przeszłości, dziwnym wiadomościom z dawnej prasy. Lektura, która zajmie ci nie więcej niż 3 minuty, oparta na pojedynczych źródłach. Ten konkretny materiał powstał w oparciu o:

• Nathaniel Philbrick, Mayflower. Opowieść o początkach Ameryki, Wydawnictwo Poznańskie 2018.

Kup książkę z rabatem na stronie empik.com