Ève Curie – artystka, korespondentka wojenna, aktywistka i druga córka Noblistki

Ève Curie przyszła na świat 6 grudnia 1904 roku w Paryżu. Maria Skłodowska w chwili narodzin drugiej córki miała 37 lat i nie znosiła dobrze tej ciąży. Szybko po narodzinach okazało się też, że kolejna pociecha państwa Curie nie zamierzała iść w stronę spokojnej siostry. Miała czarne włosy, niebieskie oczy, mało spała i nie pozwalała się odkładać. Niestety, nie poznała czaru życia w pełnej rodzinie. Gdy miała niespełna półtora roku, jej ojciec zginął w wypadku, przejechany przez wóz konny.

Jego śmierć mocno odbiła się na Marii, a tym samym na pierwszych latach życia dziewczynki. We wspomnieniach Ève otwarcie mówiła, że ojca w ogóle nie pamięta (jakżeby i mogła), a matkę niestety pamiętała wyłącznie jako dojrzałą, srebrnowłosą kobietę, na której wyglądzie odcisnęło się zarówno wdowieństwo, jak i lata pracy naukowej.

Rodzinny dom Ève zapamiętała jako miejsce ciepłe i przyjemne, ale bardzo spokojne w początkowych latach jej dzieciństwa. Pogrążona w żałobie Skłodowska nie lubiła przyjmować gości, dlatego też jej młodsza córka, łaknąca towarzystwa, lubiła bywać u bliskich i znajomych rodziny. Długo nie zdawała sobie również sprawy ze znaczenia swojej matki. Maria nie lubiła mówić o sobie za dużo, przez co o skali jej osiągnięć Ève dowiedziała się dopiero jako starsza dziewczyna.

Przeczytaj także: Irène Joliot-Curie – wybitna córka polskiej noblistki

Ta Curie bez Nobla

Ève była nie tylko wyraźnym przeciwieństwem siostry, ale również rodziców. Bardzo szybko wyłamała się z kręgu rodzinnej fascynacji naukami ścisłymi. W późniejszych latach miała żartować, iż tylko jej nie udało się zdobyć Nagrody Nobla. I choć była to prawda, mogła pochwalić się całą paletą innych osiągnięć, a jej historia śmiało może stanowić inspirację dla wielu kobiet.

fot.CC BY 4.0

Ève wraz z matką i siostrą

Maria zadbała o to, by obie jej córki miały dobre i szczęśliwe dzieciństwo. I choć w większości sama skupiała się na tym zadaniu, to pomagał jej zarówno teść, lekarz Eugène Curie, jak i polskie guwernantki. Dbała również o relacje córek z polską rodziną. Dziewczynki jeździły na wakacje do ojczyzny mamy, gdzie spędzały czas w Tatrach czy Krakowie. Uczyły się polskiego i bawiły się na świeżym powietrzu, jeżdżąc na rowerze, konno, pływając, zbierając borówki oraz grzyby. Był to słodki czas w ich życiu.

Sama Skłodowska bardzo dbała o to, by jej pociechy dużo czasu spędzały na zewnątrz, niezależnie od pogody. Jeździły na nartach, wędrowały po górach. W alpejskich eskapadach towarzyszyli im przyjaciele Marii jak sam Albert Einstein. Zadbała również, by same potrafiły o siebie zadbać – umiały szyć oraz gotować. I tutaj można powiedzieć, że cechy wspólne Ève oraz Irène się kończyły.

Przeczytaj także: Czy Maria Skłodowska-Curie była dobrym PR-owcem?

Ève Curie – artystka i humanistka

Bardzo szybko młodsza Curie zaczęła wykazywać zainteresowania i umiejętności w kierunkach artystyczno-humanistycznych, jak również językowych. Prócz polskiego i francuskiego świetnie władała rosyjskim, angielskim, hiszpańskim oraz greckim.

Ève kochała również muzykę. Maria kupiła córce fortepian, żartując tym samym, że rozpoczął się ich czas „katorgi muzycznej”. Ta jednak nie trwała długo. Ève bardzo szybko zaczęła wyróżniać się doskonałym słuchem muzycznym, który podczas jednej z wizyt docenił sam Ignacy Paderewski, mówiąc Skłodowskiej, że jej córka powinna grać. I tak też się stało. Pierwszy koncert fortepianowy w Paryżu Ève dała już w 1925 roku.

fot.domena publiczna

Ève ( po prawej stronie) była nie tylko wyraźnym przeciwieństwem siostry, ale również rodziców.

Kiedy wybuchła I wojna światowa, młodsza Curie miała niespełna 10 lat. Trudno ją było zatem zaangażować w pracę przy mobilnym punkcie rentgenowskim matki. Nie siedziała jednak bezczynnie. Czas spędzała dziergając swetry dla żołnierzy. Zaciągnęła się też do bretońskich drużyn rolniczych, by kosić zboże czy pracować w młocarni, zastępując tym samym rolników, którzy wyruszyli na front.

Ukończyła tę samą szkołę co jej siostra – prestiżowy Collège Sévigné. Zdobyła tytuł licencjata zarówno z nauk przyrodniczych, jak i filozofii. Dalej koncertowała we Francji oraz Belgii. Lubiła prowadzić bogate życie towarzyskie. Była zdecydowanie bardziej otwarta niż jej matka oraz starsza siostra. Dodatkowo kochała modę. W okresie międzywojennym uważano ją za jedną z najlepiej ubranych francuskich kobiet. Zachwycała zarówno swoimi strojami, jak i urodą. Nazywano ją „Ewą o radosnych oczach”.

I choć zdecydowanie różniła się od swojej matki, to właśnie Ève spędziła z nią ostatnie lata życia i była przy jej śmierci. Odciążała tym samym Irène, która otwarcie napisała, że emocjonalnie to zadanie by ją przerosło.

Pisarka Curie

Wraz z upływającymi latami zainteresowania zawodowe Ève coraz bardziej kierowały się ku dziennikarstwu. Po śmierci Skłodowskiej wiele wydawnictw odezwało się do najmłodszej Curie z pomysłem na przygotowanie biografii matki. Nie bez oporów w końcu się zgodziła. Książkę Madame Curie opublikowano we Francji w 1937 roku, a w Polsce w 1938, i okazała się wielkim sukcesem. Została wydana w osiemdziesięciu krajach i otrzymała nagrodę National Book Award. Chwaliła ją m.in. francuska pisarka Colette, a wiele lat później wpłynęła znacząco na Susan Sontag.

Oczywiście biografia budziła też kontrowersje. Krytykowano ją za wygładzony wizerunek Marii, choćby przez pominięcie jej kontrowersyjnego romansu z żonatym fizykiem, Paulem Langevinem. Curie jednak odpierała te zarzuty, tłumacząc, iż pisała o matce, którą ona pamiętała, i nie zamieściła w niej nic, co było nieprawdą.

fot.Valentine / CC BY 4.0

W okresie międzywojennym uważano ją za jedną z najlepiej ubranych francuskich kobiet

Gdy wybuchła II wojna światowa, Ève nie planowała siedzieć bezczynnie. Najpierw została kierownikiem oddziału kobiecego Komisariatu ds. Informacji i pomagała w kontaktach z amerykańskim rządem. Gdy Francja znalazła się pod okupacją niemiecką, uciekła do Anglii, opowiadając się za de Gaullem. Rząd w Vichy odebrał jej za to obywatelstwo i majątek.

Przeczytaj także: Ten mężczyzna przesądził o życiu Skłodowskiej-Curie.

Wojenna korespondentka

Na wyspach nawiązała wiele nowych i ciekawych znajomości, w tym z Winstonem Churchillem. Odwiedziła też polskich żołnierzy w Szkocji.

Podjęła pracę korespondentki wojennej dla magazynów brytyjskich i amerykańskich. Podróżowała po ZSRR, Afryce i Azji. Była świadkiem wielu ważnych wydarzeń. Pokonała ponad 60 000 kilometrów w swojej wojennej podróży, często spotykając się z polskimi żołnierzami. W trakcie II wojny poznała również wiele ważnych osób jak gen. Sikorskiego, gen. Andersa czy Mahatmę Gandhiego. Wszystkie te wspomnienia zawarła w książce Podróż wśród wojowników, wydanej w 1943 roku i nominowanej do Nagrody Pulitzera.

fot.domena publiczna

Trafiła do kobiecego korpusu medycznego Wolnych Francuzów w kampanii włoskiej

W 1941 roku w USA wraz z Romualdem Gantkowskim stworzyła film The Land of My Mother, który miał Zachodowi przypomnieć o okupowanej przez III Rzeszę Polsce. Zawarto w nim unikatowe, kolorowe ujęcia taśmy filmowej z przedwojennej Polski, opatrzone komentarzem Ève.

Pod koniec II wojny udało jej się jeszcze trafić do kobiecego korpusu medycznego Wolnych Francuzów w kampanii włoskiej i – po awansie na stopień porucznika – wziąć udział w lądowaniu Francuzów w Prowansji.

Pierwsza dama UNICEF

Po wojnie została współwydawcą dziennika Paris-Presse. Działała politycznie, wspierając kwestię kobiet w rządzie de Gaulle’a oraz opowiadając się za powstaniem Izraela. W latach 50. została doradczynią pierwszego sekretarza generalnego NATO, Hastingsa Lionela Ismaya.

W 1954 roku, w wieku 50 lat, wyszła za mąż za amerykańskiego polityka i dyplomatę Henry’ego Richardsona Labouisse’a, który w 1965 roku odebrał przyznaną UNICEF-owi Pokojową Nagrodę Nobla. Sama Ève również od lat 60. współpracowała z UNICEF, stając się jego nieoficjalną „pierwszą damą”.

Po śmierci męża w 1987 roku na stałe zamieszkała w Nowym Jorku. Spędziła w nim kolejne 20 lat, ciesząc się uznaniem wielu osobistości. Zmarła 22 października 2007 roku w wieku 103 lat. Do końca ciepło wspominała Polskę.

Bibliografia

Puciato J., Eve Curie. Córka noblistki, podróżniczka wśród wojowników, polskieradio.24.pl, 06.12.2024 / dostęp: 26.10.2025
Nowak L., Korespondentka wojenna, pianistka, druga córka wybitnej matki. Co wiemy o Eve Curie?, onet.pl, 22.10.2023 / dostęp: 26.10.2025
Pospieszny T.,  Wajs-Baryła E., Ewa Curie, piekniejszastronanauki.pl, 04. 2021 / dostęp: 26.10.2025