Niemowlę w sławojce. Dzieciobójstwo w przedwojennej Polsce [18+]

Służąca bała się, że z powodu ciąży i porodu (które były ponoć wynikiem „niewinnego flirtu”) straci pracę. Zrobiła więc to, co kilkaset kobiet każdego roku. Podjęła próbę zamordowania własnego dziecka, jeszcze zanim ktokolwiek dowiedział się o jego istnieniu.

Zbrodnia bez kary

Akurat Władysława H. została złapana na gorącym uczynku i pociągnięta do odpowiedzialności. Trafiła na 3 miesiące do aresztu, a jej dziecko przekazano do żłobka. Większość podobnych spraw kończyła się jednak śmiercią dziecka, a sprawczynie (i sprawcy!) często unikały jakiejkolwiek kary.

Niesławna dzieciobójczyni Krysiakowa na fotografii „Tajnego Detektywa”.

Przedwojenna prasa pisała oczywiście tylko o tych mordercach, którzy trafili przed oblicze sprawiedliwości. Nie były to jednak sprawy z pierwszych stron gazet. Przypadki dzieciobójstwa uważano raczej za przykry element codzienności. Jako taki zasługiwały wyłącznie na parę linijek w zbiorczych kronikach.

Dzieciobójstwo na rysunku grafika „Nowości Illustrowanych”.

Więcej uwagi poświęcano sprawom, w których wchodziło w grę szczególne okrucieństwo. W październiku 1935 roku niejaka Zofia Stefaniak porzuciła swoją dwunastodniową córeczkę w środku lasu pod Kórnikiem. I to nie byle gdzie, ale na wielkim mrowisku. Martwe i okropnie pogryzione dziecko odnaleźli po dłuższym czasie miejscowi chłopi. Matka została aresztowana, ale dopiero w marcu kolejnego roku. Do tego czasu skutecznie się ukrywała. Kiedy już zakuto ją w kajdanki, zaczęła tłumaczyć, że nie zdawała sobie sprawy z tego co czyni.

Ze szczególnym okrucieństwem

Także w marcu 1936 roku do brutalnego dzieciobójstwa doszło we wsi Orpiszewo pod Krotoszynem. Niedawno owdowiała kobieta zadusiła urodzone dzień wcześniej bliźnięta. Podobnie jak w dziesiątkach takich spraw, powodem była nędza. Makabrycznego odkrycia dokonał jeden z sąsiadów dzieciobójczyni – dwa maleńkie ciała leżały na dnie kanału melioracyjnego.

Trzy miesiące później we wsi Przysucha w kieleckiem w przystępie ataku szału niejaka Zofia Stolarska zadźgała nożem kuchennym swoje pięciomiesięczne dziecko, a następnie tym samym nożem poderżnęła gardło dwojgu starszym swoim dzieciom. Sama też próbowała, choć nieskutecznie, popełnić samobójstwo.

Wyrywek z artykułu o Władysławie H. opublikowanego przez łódzki „Prąd”.

W czerwcu 1936 roku „Dziennik Poranny” donosił również o nieludzkiej matce, która utopiła dziecko, by raz na zawsze pozbyć się kłopotu i kosztów utrzymania. Poznańska służąca Stefania Cyrkówna urodziła nieślubne dziecko, które oddała na wychowanie niejakiej Florentynie Cichoń. Płaciła jej co miesiąc 15 złotych, tak długo aż sama straciła posadę. Wtedy odebrała dziecko i utopiła je w jeziorze swarzędzkim. Sąd skazał ją na dwa lata więzienia w zawieszeniu na lat pięć. Tak więc dzieciobójczyni w ogóle nie trafiła za kratki.

Ojcowska miłość

Oczywiście nie tylko kobiety były winnymi podobnych zbrodni. W bardzo wielu przypadkach mordu dokonywali ojcowie. Na Górnym Śląsku czynem mrożącym krew w żyłach wsławił się dziewiętnastoletni Wilhelm Tkaczyk z Katowic. Jak donosił „Tajny Detektyw” z kwietnia 1931 roku, mężczyzna udusił swoje nieślubne dziecko, a następnie poćwiartował zwłoki i zakopał je w pobliżu lotniska. Na jego ślad naprowadziły władze doniesienia nieszczęśliwej matki, która napróżno szukała swego dziecka.

Edwin Schmalz z Ryczy w powiecie żnińskim wykazał się nawet większym bestialstwem. Już od dnia narodzin swego nieślubnego syna – owocu związku ze służącą, Heleną Siekierską – ze wszystkich sił dążył do usunięcia go ze świata, chcąc widocznie uniknąć późniejszego płacenia alimentów. Matka, przeczuwając najgorsze intencje kochanka, strzegła dziecka jak oka w głowie. Kiedy ojciec zaproponował, by sprzedać je pewnemu restauratorowi za 1000 zł, kobieta z oburzeniem odmówiła.

Wydawało się, że była to już ostatnia ze strony Schmalza próba pozbycia się dziecka. Chłopiec tymczasem ciężko zachorował. Siekierska nie mogła liczyć na pomoc Schmalza, więc pożyczyła pieniądze od znajomych i pojechała do lekarza: Niestety pomoc była spóźniona. Lekarz stwierdził silne powiększenie wątroby spowodowane zatruciem organizmu. Chłopczyk zmarł. Wyszło na jaw, że mały Erwin wcale nie był chory, ale został z premedytacją otruty. Schmalz oskarżył o zbrodnię Siekierską, ale ta skutecznie wybroniła się przed policją. Śledczy uwierzyli w jej wersję wydarzeń i aresztowali wyrodnego ojca. Ten zresztą sam udowodnił swoją winę, już po fakcie podrzucając butelkę z trucizną do łóżka Siekierskiej. W drugiej instancji został skazany na 6 lat więzienia.

Stanisław Galewski z Krotoszyna także zabił ze względu na pieniądze. Wprawdzie nie groziły mu alimenty, bo dzieci miał ślubne, ale – jak wyjaśniał przedstawicielom prawa – mało zarabiał i mieszkał w ciasnej chałupie. Dlatego też 9 maja 1936 roku zabrał dwie swoje córki, czteroletnią Łucję i siedmioletnią Kazimierę, na spacer nad stawem.

Tam zatrzymał się na chwilę (…) i po przekonaniu się, że niema nikogo w pobliżu wepchnął równocześnie obie córki do stawu. Ponieważ staw w tem miejscu był bardzo głęboki, dziewczynki utonęły natychmiast.

Maria Zajdlowa. Jedna z najgłośniejszych morderczyń II RP. O jej makabrycznej zbrodni przeczytacie w książce „Upadłe damy II Rzeczpospolitej”.

Galewski jak gdyby nigdy nic wrócił do domu, zjadł z żoną obiad i przez resztę dnia zachowywał się zupełnie spokojnie. Dopiero kiedy żona zaczęła się niepokoić nieobecnością córek, sam zaproponował jej by wezwała policję. Nie była to z jego strony trafna decyzja. Już miesiąc później sąd skazał go na 15 lat więzienia – wręcz niespotykanie wysoką karę za dzieciobójstwo.

Życie z trucicielem

Na pewno nie o pieniądze chodziło natomiast Pawłowi Grzeszolskiemu z Sosnowca. Był dyrektorem fabryki metalowej, nieźle zarabiał. Jego czyny naprawdę wstrząsnęły społeczeństwem – na przykład „Dziennik Poranny” na przestrzeni dwóch miesięcy pisał o nim czternaście razy. A co takiego zrobił Grzeszolski? Przez kilka lat systematycznie dosypywał swoim dzieciom truciznę do jedzenia. W końcu w wieku szesnastu lat, po długiej chorobie, bliźnięta (Jerzy i Lucyna) zmarły. Zmarła także zatrudniona przez Grzecholskiego służąca, Cabajówna.

Niesławna dzieciobójczyni Krysiakowa na fotografii „Tajnego Detektywa”.

Na rozprawę sąd powołał ponad 150 świadków. Przyjechali dziennikarze z Warszawy, Wilna, Łodzi, Poznania. Słowem z całej Polski. Prokuratura opierała się na wielokrotnych sekcjach zwłok i opiniach biegłych. Sam oskarżony do końca nie przyznawał się do winy, był to więc proces poszlakowy. Ostatecznie truciciel został skazany na dożywotnie więzienie i pozbawienie wszystkich praw publicznych.

Zaraz po wydaniu wyroku „Dziennik Poranny” poinformował, że Grzecholski zachowywał się zupełnie spokojnie podczas transportu do więzienia. Kilka tygodni później dziennikarze donieśli też, że oskarżony zaczął się uczyć za kratkami języków obcych. Na krótką chwilę były dyrektor fabryki wywołał podobną sensację, co całkiem niedawno „Matka Madzi”. A potem wyparował z publicznego obiegu.

Morderstwo dla 17 złotych

Chociaż najczęstszymi oskarżonymi (i winnymi) w podobnych sprawach byli rodzice, zdarzały się także przypadki porwań i mordów na dzieciach, dokonywanych przez zupełnie obcych ludzi. 23 lipca 1935 roku niejaka Janina Szymczakówna porwała w Warszawie wózek z siedmiotygodniową dziewczynką. Udusiła dziecko i wyrzuciła zwłoki do fosy fortecznej koło ogrodu Ulrycha tylko po to by… sprzedać wózek za 17 złotych. Policja musiała aresztować ją dwa razy, bo za pierwszym zabójczyni wyślizgnęła się z posterunku i uciekła z Warszawy. Kiedy w końcu osadzono ją w areszcie zaczęła tłumaczyć, że wcale nie chciała zabijać dziecka. Liczyła, że dostanie za nie okup, a ten pragnęła przeznaczyć na leczenie swojego syfilisu.

Dusicielka z cukierkami

Jeszcze większe wzburzenie wywołała sprawa 45-letniej Anny Krysiakowej, rozpatrywana przez sąd doraźny w Łodzi. „Tajny Detektyw” donosił, że 23 kwietnia 1932 roku: przy pomocy cukierków zwabiła [ona] we wsi Mikołajów 4-letnią Kazię Szkudlarek do lasu i tam dziecko udusiła i powiesiła. W toku śledztwa wyszło na jaw, że nie była to jednak zbrodnia zupełnie przypadkowa. Ofiara okazała się nieślubnym dzieckiem męża Krysiakowej. Motyw? Oczywiście zemsta.

Dzieciobójstwo w warszawskim hotelu. Fragment artykułu z „Dziennika Porannego”.

Sąd skazał Krysiakową na dożywotnie ciężkie więzienie. Z kary śmierci zrezygnował tylko ze względu na jej nieudane pożycie małżeńskie oraz słabszą konstytucję oskarżonej jako kobiety. Tak oto brak równouprawnienia płci uchronił zbrodniarkę przed stryczkiem.

Źródła:

Artykuł powstał w oparciu o materiały źródłowe oraz literaturę zebraną w trakcie prac nad książką „Upadłe damy II Rzeczpospolitej”.