Jakie jest najstarsze miasto w Polsce? Wbrew pozorom udzielenie jednoznacznej odpowiedzi na to niezwykle proste pytanie wcale takie proste nie jest.
To jest w zasadzie clou całej tej sprawy. Czym w ogóle jest miasto? I jak powinniśmy je rozumieć na różnych etapach naszej państwowości? Czy w ogóle powinniśmy brać pod uwagę tylko i wyłącznie czas jej istnienia? No i czy powinno to być miasto, które w dalszym ciągu istnieje, czy też które kiedykolwiek istniało na terytorium – powiedzmy – współczesnej Polski? Istotną kwestią jest również to, czy znaczenie powinny mieć dla nas tylko te ustanowione prawnie, de iure, czy też te, za których istnienia system prawny jeszcze nie regulował takich kwestii, ale dane miejsce de facto spełniało funkcję miasta?
Pod względem prawnym w czasach współczesnych sprawa byłaby prosta: wszystko zależałoby od przyjęcia ustawy, na mocy której dana miejscowość otrzymała prawa miejskie. Idąc tym tropem, moglibyśmy spróbować sięgnąć do czasów, kiedy miasta dopiero zaczynały być formalnie lokowane. Alternatywnie moglibyśmy również spróbować cofnąć do okresu sprzed zaistnienia jakiejkolwiek kodyfikacji. Tutaj jednak napotkamy pewne problemy z datowaniem. W każdym razie i tak pierwszy – można rzec pierwotny – kandydat wydaje się bezapelacyjny.
Zanim nastali Piastowie
W zamierzchłych czasach miastami były ówczesne grody. Oczywiście obecnie już nie istnieją, ale niegdyś były domem dla wielu ludzi. Jeżeli zatem spróbowalibyśmy wskazać najstarszy gród, jaki kiedykolwiek istniał na terenie współczesnej Polski, to bez wątpienia byłby to zlokalizowany w powiecie żnińskim (województwo kujawsko-pomorskie) Biskupin. Równocześnie w odniesieniu do dawnych czasów z pewnością moglibyśmy powiedzieć, że był to gród o dużym znaczeniu. Tym bardziej zadziwiający jest fakt, że do jego odkrycia doszło przypadkiem.
W 1933 roku dokonał tego miejscowy nauczyciel Walenty Szwajcer, który z kolei poinformował o tym profesora Józefa Kostrzewskiego. Zaczęto na tym terenie prowadzić badania. Kiedy zaś powstał Biskupin? Zgodnie z najbardziej aktualnymi informacjami moment jego powstania szacuje się na VIII wiek p.n.e. Była to zatem osada kultury łużyckiej z epoki żelaza. Dokładniej w kontekście czasu jej powstania podaje się przedział 750–730 p.n.e., przy czym badania dendrochronologiczne pozwoliły stwierdzić, że pierwsze drzewa użyte do budowy osady zostały ścięte w 748 roku p.n.e.
fot.Jarosław Bryła/CC BY-SA 3.0Stanowisko archeologiczne w Biskupinie
Biskupin miał doskonałe warunki obronne. Znajdował się na wysepce otoczonej jeziorem. Prowadzący na „ląd” most w razie potrzeby łatwo można było usunąć. Na terenie otoczonej drewniano-ziemnym wałem osady powstało około 100 dość sporych drewnianych domów. Jej „obywatele” z pewnością znali się na rolnictwie. Nie brak też było wśród nich rzemieślników. Dlaczego jednak jakieś 100–150 lat po wybudowaniu Biskupina mieszkańcy postanowili go opuścić – pozostaje tajemnicą. Być może musieli uciekać przed jakimś nagłym zagrożeniem. Kto jednak mógł zagrozić temu „miastu”?
Karpacka Troja
Przez dziesięciolecia wydawało się, że na terenie Polski nie znajdziemy już niczego starszego od Biskupina. Okazało się jednak, że tak nam się tylko wydawało. Oto bowiem nowym Józefem Kostrzewskim pod koniec XX wieku stał się archeolog i dyrektor Muzeum Okręgowego w Krośnie Jan Gancarski. A miejscem, które przez wiele lat badał są okolice Trzcinicy koło Jasła. I odkrył tam coś niesamowitego: pozostałości grodu pochodzącego jeszcze z epoki brązu. Jego pierwsi twórcy należeli do grupy pleszewskiej kultury mierzanowickiej.
Jej źródła można z kolei wiązać z tzw. epivučedolską wspólnotą kulturową, która ukształtowała się na obszarze Rumunii, Węgier, Słowacji i północnych Bałkanów pod koniec 3 tysiąclecia p.n.e. Nazwa ta pochodzi od obronnego osiedla w Vučedolu znajdującego się w północno-zachodniej Chorwacji. Zachodzące pod wpływem wspomnianej wspólnoty kulturowej zmiany miały wpływ na powstanie na północ od Karpat i Sudetów m.in. wspomnianej kultury mierzanowickiej. Odkryte zaś w okolicach Trzcinicy pozostałości pozwoliły na skojarzenie tamtejszej osady z kulturą egejską, a także starożytną Troją – stąd nazwa Karpacka Troja. Natomiast samo odkrycie grodu w Trzcinicy było dla naukowców sporym zaskoczeniem, ponieważ sądzono, że budowniczowie takich konstrukcji zajmowali jedynie częściowo tereny Węgier, Rumunii i Słowacji, nie zapuszczając się aż tak daleko na północ.
Czas powstania najwcześniejszych konstrukcji obronnych osady w Trzcinicy jest różnie podawany, ale np. Paweł Madej oraz Paweł Valde-Nowak piszą opierając się na danych radiowęglowych nawet o schyłku 3 tysiąclecia p.n.e. Jednakże i przedstawiciele grupy pleszewskiej nie zabawili w Trzcinicy długo. Oto bowiem w połowie lub pod koniec XVII wieku p.n.e. ich miejsce zajęli członkowie kultury Otomani-Füzesabony, którzy w karpackim dorzeczu Wisły pojawili się nawet jeszcze wcześniej. Miejsce, w którym znajdował się gród w Trzcinicy z pewnością kryje jeszcze wiele tajemnic. Obecnie zaś w tej okolicy zlokalizowany jest Skansen Karpacka Troja.
Co z tym Kaliszem?
Sprawa ta chyba nigdy nie przestanie budzić emocji. A wszystko to przez Klaudiusza Ptolemeusza z Aleksandrii, który w swojej Geografii wymienił szereg miast (oppidum) składających się na tzw. „Wielką Germanię”. Wśród nich wymienione zostały Leucaristus, Budorgium, Arsonium, Carrodunum i Calisia, czyli… Kalisz? Oznaczałoby to, że miasto to istnieje już od 19 wieków. Przyjrzyjmy się jednak wymienionym nazwom. Carroundum utożsamiane bywa z Krakowem, a Budorgium z Wrocławiem. Niektóre nazwy wydaje się, że zachowały podobną do dawnej formę, jak np. Skurgwy – Scurgum. Ptolemeusz dla ułatwienia pozostawił nam współrzędne, jednak ich zastosowanie w praktyce jest bardziej problematyczne, niż się to na pierwszy rzut oka wydaje.
Ale czy Kalisz rzeczywiście mógł powstać już w II wieku naszej ery? Faktem jest, że na tym terenie możemy odnaleźć ślady rzymskich wpływów. Przebiegał też tędy szlak bursztynowy. Potwierdzają to badania archeologiczne. Znajdowano tu m.in. naczynia, pierścienie czy monety. Jednak nie wszystko złoto, co się świeci. O pewnym istotnym argumencie przeciwko tezie mówiącej o tym, że Kalisz = Calisia, wspomina Jerzy Kolendo.
fot.Nicolaus Germanus/domena publicznaKalisia na mapie Germania Magna
Podaje on, że jeżeli Leukaristos umiejscawiane jest na terenie obecnej Słowacji, to również w tej okolicy powinniśmy spodziewać się Calisii. Uważa zresztą, że Ptolemeuszowi nie mogło tutaj chodzić o miasta w znaczeniu antycznym, a co najwyżej o barbarzyńskie osady. Tak samo twierdzi Wojciech Kętrzyński, który pisze, że miast rzymskich tam na tamtym etapie nie było, a miejscowe osady mogły jedynie być drewnianymi wioskami, które często ulegały zniszczeniu. Nadmieńmy jeszcze tylko, że dopiero w IX wieku na Zawodziu powstał gród z prawdziwego zdarzenia.
Czytaj też: Od bagien i moczarów do królewskiej rezydencji. Niezwykła historia najsłynniejszego polskiego zamku!
Najstarszy gród piastowski, czyli… który?
Biskupin istniał na długo, zanim nawet zaczęły się kształtować zręby państwowości polskiej. Przenieśmy się zatem do czasów, kiedy zaczęło się to dziać. W tym kontekście nie da się nie omówić wczesnych grodów piastowskich. Najsłynniejszym z nich jest oczywiście Gniezno. Natomiast w tamtym czasie powstały również inne, które zasługują na uwagę. A i tutaj ustalenie, który z nich zasługiwałby na miano najstarszego miasta, nie jest takie proste. Samo Gniezno zostało wzniesione około 940 roku, a zatem w połowie X wieku. Lata jego rozkwitu to natomiast początek wieku XI. Ponieważ jednak Gniezno jest grodem, o którym napisano stosunkowo dużo, przyjrzyjmy się także innym kandydatom, którzy według części autorów mogliby zagrozić pozycji legendarnego piastowskiego grodu.
Z pewnością taką interesującą lokacją jest Giecz, który Gall Anonim wymieniał obok Gniezna i Poznania w gronie najpotężniejszych wtedy grodów. Maciej Przybył pisze o nim, iż był on – jak uważają niektórzy badacze – kolebką rodową Piastów, z której miał wyjść impuls budowy państwa, powstania pierwszych państwowych grodów oraz zawłaszczenia ośrodka kultowego w Gnieźnie. W kwestii wieku tego grodu opinie w źródłach są jednak rozbieżne. Zgodnie z niektórymi Giecz można by przekonująco wiązać z okresem pomiędzy wiekiem VI a połową IX. Pojawiają się w nich sformułowania typu: tylko Giecz ma metrykę plemienną sięgającą końca IX wieku oraz informacje, że tereny te były zamieszkane już od połowy VIII wieku.
fot.Jan Jerszyński/CC BY-SA 3.0Wczesnośredniowieczne grodzisko w Gieczu
Z drugiej zaś strony napotykamy wzmianki o tym, że Giecz powstał nie wcześniej niż w pierwszej połowie X wieku. Nie wyjaśnia nam to jednak wciąż tego, który gród jest starszy? A mamy jeszcze jednego kandydata, który wart jest przynajmniej wzmianki. Chodzi o grodzisko Bonikowo, o którym Iwona Hildebrandt-Radke wspomina, że datowanie dendrochronologiczne w jego przypadku daje podstawy, by sądzić, że jego elementy istniały już w IX wieku. Ponownie udzielenie odpowiedzi na pytanie o to, jakie jest najstarsze miasto w naszym kraju, nie okazuje się łatwa.
Czytaj też: Podbój, terror i budowa – czyli piastowski przewrót przed Mieszkiem I
Z prawnego punktu widzenia…
Wszystkie dotychczasowe grody, które zostały tutaj wymienione, wpisywałyby się w kategorię miast de facto. Uczyńmy zatem nareszcie zadość również i kategorii de iure. Przyjrzyjmy się temu, jakie jest najstarsze miasto w Polsce z prawnego punktu widzenia? Innymi słowy: kiedy w Polsce miała miejsce pierwsza lokacja miasta? I na jakim prawie?
Historycy są zgodni, że pierwszym takim miastem, lokowanym na początku XIII wieku na prawie magdeburskim, była Złotoryja na Dolnym Śląsku, w kontekście której pojawia się rok 1211 lub adnotacja „przed 1211”. Samo miasto zostało jednak zapewne założone jeszcze w XII wieku. Później lokowano inne miejscowości regionu: Lwówek (1217), Lubań (1220) oraz Środę Śląską (przed rokiem 1235). Kolejne z obecnych miast wojewódzkich były m.in. Wrocław (1242), Poznań (1253) i Kraków (1257). Natomiast spośród miast spoza Dolnego Śląska warto wymienić chociażby Płock (1237) oraz Bytom (1254).
fot.Verlag C. Obst (H. Walther) Buchhandlung/domena publicznaPierwszym takim miastem, lokowanym na początku XIII wieku na prawie magdeburskim, była Złotoryja na Dolnym Śląsku
Pierwsze miasta w Polsce lokowano w oparciu o prawo magdeburskie. Jednak w tamtym czasie praw, na których można było lokować miasto, było kilka. Chociażby prawo lubeckie, na którym lokowano Szczecin (formalnie w roku 1243), Elbląg (1237), Tczew (1260) oraz Gdańsk (1261–1263). Podstawą prawną były tu źródła prawa z Lubeki, a same te miasta były powiązane ze Związkiem Hanzeatyckim. Z kolei na podstawie ustroju Środy Śląskiej powstało prawo średzkie, na którym lokowane były chociażby miasta wielkopolskie. Istniało jeszcze prawo chełmińskie, na którym lokowano z kolei miasta wschodniopomorskie i mazowieckie.
Jakie więc jest najstarsze miasto w Polsce? Lub na ziemiach polskich? Możliwości jest naprawdę dużo. A wszystko zależy tutaj od tego, jakie konkretnie kryterium uznalibyśmy za najważniejsze. Kwestia ta chyba już zawsze zatem będzie budzić kontrowersje.
Bibliografia
- J. Adamczewski, Kraków od A do Z, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1992.
- J. Bochiński, J. Zawadzki, Polska. Nowy podział terytorialny. Przewodnik encyklopedyczny, Świat Książki, Warszawa 1999.
- M. Bogucka, Dawna Polska. Narodziny, rozkwit, upadek, Wydawnictwo Trio, Warszawa 1998.
- M. Brzostowicz, M. Przybył, J. Wrzesiński (red.), Grody i miasta, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Poznań-Ląd 2018.
- M. Cozaś, Materialne dziedzictwo kulturowe powiatu kaliskiego, „Roczniki Studenckie Akademii Wojsk Lądowych”, rocznik 6/2022.
- A. Czerny, Teoria nazw geograficznych, Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, Warszawa 2011.
- Ł. Gackowski, Rok 1934. Jak rozpoczęły się badania w Biskupinie?, www.biskupin.pl, dostęp: 31.05.2023.
- I. Hildebrandt-Radke, Główne etapy zasiedlenia i rozbudowy grodziska w Bonikowie (Wielkopolska) w świetle badań litologicznych i geochemicznych, „Landform Analysis”, Vol. 16/2011.
- M. Kara, M. Makohonienko, Wielkopolska krainą grodów – krajobraz kulturowy kolebki państwa polskiego w świetle nowych ustaleń chronologicznych, „Landform Analysis”, Vol. 16/2011.
- J. Kolendo, Kalisia i Leukaristos – dwa „miasta” w geografii Ptolemeusza i zagadnienie współrzędnych geograficznych w „Wielkiej Germanii”, „Światowit”, nr 8/2009-2010.
- J. Machnik, Odkrycia w Trzcinicy a epoka brązu w Europie Środkowej, „Karpacka Troja”, dodatek specjalny do „Rzeczpospolitej”, 17.06.2011.
- P. Madej, P. Valde-Nowak, Kultura mierzanowicka w karpackim dorzeczu Wisły, Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno 2020.
- J. Matusz, Przeszłość i nowoczesność w Trzcinicy, „Karpacka Troja”, dodatek specjalny do „Rzeczpospolitej”, 17.06.2011.
- M. Miciak, Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gieczu, stan. 10. Wstępne wyniki badań, „Studia Lednickie”, nr XVI/2017.
- P. M. Modrzyński, Prawo lubeckie w miastach pruskich (XIII–XVI w.). Stan badań, źródła i perspektywy badawcze, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, nr XX/2017.
- M. Pawlicki, Polonia Minor, „Krakowskie Studia Małopolskie”, Vol. 1/1997.
- Wielkopolska Piastowska – Szlak Piastowski, Wielkopolska Organizacja Turystyczna, Poznań 2012.
- H. Samsonowicz, J. Tazbir, T. Łepkowski, T. Nałęcz, Polska. Losy państwa i narodu do 1939, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2003.
- P. Valde-Nowak, Wskrzeszenie grodu nad Ropą, „Karpacka Troja”, dodatek specjalny do „Rzeczpospolitej”, 17.06.2011.
KOMENTARZE (17)
Od Biskupina starsza jest osada w Trzcinicy i to o grubo ponad 1000 lat :)
Jako urodzony w Złotoryji byłem zawsze dumny z tego, że pochodzę z najstarszego miasta w Polsce :)
Ale prawa nadano tej osadzie miejskie, niestety głównie po to aby zapewnić jej odrębność, odgraniczyć od polskiej wiejskiej ludności, jej mieszkańców – kolonistów – rzemieślników miejskich z zachodu, początkowo głównie walońskiego, szwabskiego i frankońskiego pochodzenia.
Miało być to miasto – Złota Góra – Mons Aurens, więc takim pierwszym eksperymentalnym dla monarchii Henryków z prawdziwego zdarzenia na modłę zachodnią ośrodkiem miejskim, zatem maksymalnie odciętym od „wiejskich” autochtonów, dlatego prawdopodobnie początkowo w ogóle nie zamieszkałym przez ludność polskiego pochodzenia. To stąd być może – ze względu na tą jego kontrowersyjność – „zakamuflowaną opcję niemiecką” ;), która miasto początkowo tworzyła, przez wielu negowany był i jest u nas gród Złotoryja, jako „polskie” najstarsze miasto, tym bardziej że początkowo nie miała ona – Złotoryja, wszystkich praw magdeburskich – te miał mieć nadane ponoć dopiero odwiecznie konkurujący :) z nami Lvov, czyli obecny Lwówek (nazwę taką przyjęto by nie drażnić sowietów), gdzie już dopuszczono ludność miejscową do w nim zamieszkiwania. Był więc ten gród Lwów w przeciwieństwie do Złotoryji, od samego początku choć nieco „polski”.
Wobec powyższego być może, 800 lecie miejskości Złotoryji nie było tak wielkim i hucznym wydarzeniem jak można by się było spodziewać, a już w podstawówce wpajano nam, że władze centralne w „pełnym składzie” i delegacje z największych miast polskich na pewną wezmą w nim udział, no bo to takie w końcu wiekopomne wydarzenie!
…
Dla mnie jednak najstarsze o niewątpliwie miejskim charakterze, są na terenie obecnej Polski dwie miejscowości portowe: Wolin i Truso. Już znaleziska z VII wieku mogą na tą bezsporną bowiem „miejskość” tych osad wskazywać. No i legenda mówi (za św. Ottonem z Bambergu), że miasto Julin – późniejszy Wolin chyba jest jednak najstarsze – starsze od Truso, erygowane bowiem być miało przez samego wielkiego Juliusza Cezara! Stąd też miała tam i stanąć już w VII wieku kolumna mu poświęcona. A jako, że historia lubi nas zaskakiwać i pozytywnie weryfikować nawet najbardziej legendarne i nieprawdopodobne nomen omen, historie…
(…)
PS. I jako, iż jeszcze w podstawówce uczono mnie odmiany Złotoryja – Złotoryji, a nie Złotoryi, i ta pierwsza z odmian bardziej mnie przekonuje do dzisiaj bo pozwala odróżniać „naszą” Złotoryję od np. pod-toruńskiej wsi Złotorja, to stąd i w mym komentarzu jest tylko i wyłącznie w Złotoryji, a nie Złotoryi…
Jesteś ze Złotoryji czy Złotoryi?
Analfabetyzm to jest straszna choroba 😵💫
Jeślibyś się mój drogi wgłębił, drogi analfabeto historyczny z kolei, w historię słów wydawałoby się od wieków pisanych niezmiennie… Język to „istota żywa” jak mówią językoznawcy, a ten polski ma wyjątkową tendencję do maksymalnej dookreślalności – określoności formy – jej funkcjonalności maksymalistycznej – co jasne przy tym. I ja to tylko proponuję, tj. aby do tego wrócić – by jeśli tylko jest taka możliwość, to już po nazwie w każdym przypadku odmienionej, wiedzieć o którą miejscowość chodzi drogi i kochany gamoniu mój zawistny zapewne, chcący za wszelką cenę tutaj zaistnieć – bo w temacie to oczywiście jak zwykle nic nie masz do powiedzenia?
Tragedia istna, choć ja wolę powszechnie obowiązującą w XIX wieku pisownię: „tragedya” w tym-twym przypadku.
A skoro wiem jak wygląda forma obecnie uznana za poprawną… to logicznym jest, że analfabetyzm jest mi obcy i analfabetą – bo to człowiek nie mający tej wiedzy; z przyczyn także formalnych zatem nie jestem :) drogi mój bez wątpienia zaś analfabeto praktyczny, historyczny…
Ja tylko proponuję lepszy: „…technolekt funkcjonujący jako autosemantyczny system semiotyczny z przypisaną mu prymarną funkcją poznawczą…” hi, hi, hiiii !
:)))))))))))))))
Mimo wszystko pozdrawiam i życzę… bo ja wiem czego?
Dużo słów i mało treści, ale jakże rodęte ego w tobie siedzi. Nie pozdrawiam, drogi bufonie.
Bert, jak rozumiem jesteś nauczycielem jezyka polskiego którego uczniowie lekceważą i olewają. Wiec postanowiłeś, ponieważ nie masz nic mądrego do powiedzenia w temacie – które miasto w Polsce jest najstarsze, zająć sie tym, na czym ci sie wydaje że sie znasz i próbujesz wynaleźć błąd w nazwie Złotoryji -Złotoryi. Wiec może wyjaśnij niedouczonemu jak sie pisze – na Ukrainie, jak sie od zawsze w Polsce pisało, czy w wersji rosyjskiej której używają koszerni z GW i TVN a także prasa Niemiecka dla Polaków – w Ukrainie ? Ach jak ja lubie tą pseudointeligencje która sie ma za kogoś lepszego od innych Polaków, ale kiedy przychodzą wybory to zamiast postawić znak X obok nazwiska swojego kandydata w wyborach to stawiają ci analfabeci znak X w kratce obok …logo PO. No ale to przecież Europejczycy czyli inteligentni inaczej.
Złotoryja 1211, Lwówek 1217, ale też Lubań w 1220,a niektóre źródła podają nawet datę 1212.
W 1179 roku książę krakowski Kazimierz Sprawiedliwy podarował Bytom, Oświęcim, Toszek i Siewierz wraz z otaczającymi terenami księciu Mieszkowi Plątonogiemu, założycielowi dynastii Piastów opolskich. W ten sposób Bytom na trwałe znalazł się w historycznych granicach Górnego Śląska. Lokacji Bytomia na prawie niemieckim dokonał w roku 1254 (zatem o trzy lata wcześniej niż miało to miejsce w Krakowie) książę opolski Władysław. Pozdrawiam
Bytom 1123 prawa miejskie 7 lat pezed Krakowem
Dobranoc
Filozoficzne pytanie jest czemu nadawano niemieckie prawa polskim miastom a nie na odwrót. Tymbardziej że sama Lubeka/Ljubice był grodem słowiańskim przed podbojem germanow
Anonim, Ty się chłopie lecz piorunem na nogi, bo na durny, pisiurski łeb już o wiele za póżno.
Dodam. Wiekszosc obecnych terenow szwabskich to dawne ziemie Slowian Zachodnich ktore szwaby zajely zbrojnie, napuszczajac na siebie poszczegolne plemiona slowianskie i dorzynajac resztki „wygranych”. O tym sie nie mowi, ale nasz Chrobry z resztkami slowian zachodnich najechal szwabow zajmujac m.in. dzisiejszy Hamburg gdzie w tamtejszej katedrze woje Chrobrego zrobili sobie leze i stajnie dla koni. Dlaczego Chrobry sie wycofal i dopuscil do rozrostu Germanii az do Prus Wschodnich ?! Chyba z powodu natury i glupoty slowian kojarzonych ze slowem „slaves” = niewolnicy.
Wcześniej niż Wrocław, Poznań czy Kraków był… Płock – prawa miejskie uzyskał 1237r ! Jedno z miast, które było stolicą Polski.
Na prawie lubeckim Elbląg prawa miejskie otrzymał w roku 1246, a lokacje w 1237. Trochę brak odrobionej lekcji dało się zauważyć.
Ktoś zapomnial dodać Góry Świętego Wawrzyńca w Kaldusie
Osada datowana na początek XI wieku.
Należałoby również wspomnieć o Chełmnie nad Wisłą.Prawa miejskie 28 XII 1232.
Oraz prawie chelminskim w oparciu o które było lokowane wiele polskich miast.
Dziwi mnie,że autor wymieniając najstarsze miasta w Polsce zapomniał o Głogowie. Wymienione są miasta młodsze, mniejsze nawet od Głogowa. Niedopatrzenie czy niedouczenie?
A co ze Stargardem? Również jedno z najstarszych miast Polski , też nie zostało uwzględnione.