Ciekawostki Historyczne
Starożytność

Śmierć i zmartwychwstanie. Czy wiesz, że ten powszechnie kojarzony z postacią Jezusa Chrystusa motyw, pojawia się w wielu innych kulturach?

Choć motyw śmierci i zmartwychwstania powszechnie kojarzy nam się ze świętami Wielkiej Nocy i postacią Jezusa Chrystusa, to jednak występował on w wielu innych kulturach. Oto 3 znane bóstwa, które również odrodziły się po śmierci.

W starożytności obecność w mitologii boga natury, który umiera i odradza się była dość powszechna. W ten sposób ludzie tłumaczyli sobie cykl przemian zachodzących w przyrodzie, a także wyrażali swoje nadzieje na to, że życie nie kończy się wraz ze śmiercią ciała. Przyjrzyjmy się zatem niektórym z nich.

Egipski model nieśmiertelności

Ozyrys jest bóstwem kręgu słonecznego w panteonie egipskim. Był jednym z czworga dzieci Geba i Nut (Ziemi i Nieba). Jego postać silnie związana była z wegetacją roślin – tak jak ziarno złożone w ziemi nie ginie, a wegetuje, aby następnie wydać z siebie plony; tak Ozyrys pomimo swojej śmierci powraca do życia. Bóg wiązany był także z fazami księżyca, ze względu na jego cykliczność w symbolicznym zanikaniu i odradzaniu się. Czyni go to niezwykle podobnym do postaci greckiego Dionizosa.

Jednym z bogów, który powrócił z martwych był Odyn

Jednym z bogów, który powrócił z martwych był Odyn. Autor: Lorenz Frølich, domena publiczna

Mit Ozyrysa opowiada o konflikcie ze spiskującym przeciwko niemu bratem Setem. Set, wymierzywszy potajemnie ciało swojego brata, przygotował piękną skrzynię, którą następnie zaprezentował podczas jednej z uczt. Bóg obiecał skrzynię temu, kto będzie do niej pasować i w ten sposób, kiedy Ozyrys położył się, spiskowcy natychmiast zatrzasnęli wieko i zapieczętowali. Skrzynię z bogiem wrzucono następnie do rzeki.

Ozyrys został przywrócony do życia przez Izydę

Ozyrys został przywrócony do życia przez Izydę. Fragment powstałego ok. 3,7 tys. lat temu papirusu Aniego, którego oryginał przechowywany jest w British Museum. Mający 23,6 m papirus jest najważniejszym zabytkiem piśmienniczym starożytnego Egiptu, domena publiczna.

Zrozpaczona małżonka Ozyrysa – Izyda udała się na poszukiwanie ciała ukochanego. Odnalazła go dopiero po latach na dworze królewskim w Byblos. Zabrała ciało zmarłego męża do domu i przywróciła do życia. Kiedy Set dowiedział się o tych wydarzeniach, ponownie odszukał ciało Ozyrysa i tym razem pociął je na 14 kawałków, a następnie rozrzucił wzdłuż Nilu.

Izyda ponownie odszukała wszystkie części, a na miejscu ich odnalezienia ustanawiała kult Ozyrysa. Bogini wraz ze swoją siostrą Neftydą przywróciły ponownie do życia ciało boga na tyle, że Izyda mogła zajść w ciążę. Narodzony z tego związku Horus wypowiedział następnie walkę Setowi. Ozyrys jednak nie brał już udziału w dalszych wydarzeniach na ziemi. Od tego czasu bowiem panował w Krainie Umarłych.

Bardzo interesującym aspektem postaci Ozyrysa jest także jego działalność jako króla podczas panowania na ziemi. Według mitu miał on bowiem odmienić życie Egipcjan, pozbawiając ich prymitywnych i brutalnych zwyczajów. Następnie zaś ucywilizował cały świat. Dokonał tego w czasie podróży, podczas których nawracał ludzi swoimi mowami, pieśniami i poezją.

Dalsza część artykułu pod ramką
Zobacz również:

Podwójnie narodziny

Grecki Dionizos czy też później rzymski Bakhus to bóstwo szczególne. Powszechnie znany jest jako bóg wina i wegetacji, ale to tylko jeden z aspektów, którym patronował. Poza błogim upojeniem Dionizos potrafił zsyłać też szaleństwo, żądzę krwi. Był powiernikiem i towarzyszem zmarłych dusz, a także opiekunem prześladowanych i cierpiących.

Hera skazała Dionizosa na szaleństwo i wieczną tułaczkę po świeciefot.Szilas/domena publiczna

Hera skazała Dionizosa na szaleństwo i wieczną tułaczkę po świecie

Dionizos był synem Zeusa i Semele, która jeszcze przed porodem zmarła w ogniu wywołanym uderzeniem zesłanego przez Zeusa pioruna. Dziecko jednak zostało uratowane. Zeus wyciągnął Dionizosa z brzucha matki i owinął w bluszcz, a następnie schował we własnym ciele, aby płód mógł dojrzeć i ponownie się narodzić.

Jak możemy się domyślić narodziny Dionizosa oznaczały kolejną zdradę Zeusa w stosunku do jego małżonki Hery, ta więc nie zapałała miłością do nowo narodzonego dziecka. W czasach młodości zesłała na niego Tytanów, którzy pochwycili go, rozdarli na kawałki, a następnie ugotowali w kotle. Jednak został on przywrócony do życia przez swą babkę Reę, a następnie zamieniony przez ojca w barana, aby ukryć go przed wściekłością Hery. Boska małżonka przejrzała jednak sztuczkę, zesłała na niego szaleństwo i skazała na wieczną tułaczkę po świecie.

Jednooki bóg mądrości

Odyn był najwyższym i najstarszym nordyckim bogiem epoki wikingów, twórcą wszechrzeczy, panującym nad światem i biegiem wszelkich wydarzeń. Pewnego dnia wiedziony głodem wiedzy wyruszył na wędrówkę do podziemi, aby stanąć przed najgłębszym korzeniem utrzymującego świat Drzewa Yggdrasill. W drzewie tym zawarta była wszelka mądrość, którą pragnął posiąść bóg. Po pewnym czasie jakiś głos podpowiedział mu, że, aby zdobyć wiedzę której pragnie, Odyn będzie musiał poświęcić siebie samego.

Posłuszny bóg pomodlił się do siebie samego o siłę i wytrwałość, a następnie powiesił się na zawieszonej na konarze pętli. Jego ciało umarło, ale jego dusza krążyła dookoła i wyczekiwała odpowiedniego momentu na powrót do swojego pierwotnego miejsca zamieszkania. Po dziewięciu dniach nastąpiła pierwsza ku temu okazja, jednak Odyn odzyskawszy przytomność wiedział, że jest dopiero w połowie drogi do poznania. Złapał zatem za opartą o konar włócznię i przebił własny bok. Tym razem jednak umarł w inny sposób, ponieważ dusza nie opuściła jego ciała.

Odyn poświęcający swoje życie

Odyn poświęcający swoje życie. Autor: Lorenz Frølich, domena publiczna

Będąc zatem świadomym tego, że jest martwy, Odyn wisiał dalej wpatrując się w ziemię, aż oczyma duszy dotarł do ukrytego Źródła Mądrości. Strzegł go olbrzym Mimir, który zażądał zapłaty za dostęp do studni wiedzy. Odyn oddał mu złote naszyjniki, pierścień Herföd, ale oprócz nich olbrzym zażądał jego oka.

Odyn napił się ze źródła i posiadł wiedzę, której pragnął, a następnie powstał z martwych i zszedł z drzewa potężniejszy niż kiedykolwiek wcześniej.

Tęsknota za nieśmiertelnością, czy też życiem po życiu była obecna we wszystkich kulturach świata. Motyw śmierci i odradzania się obecny jest w wierzeniach i obyczajach różnych narodów i kultur do dziś. Umierający i odradzający się bóg mógł przynieść odkupienie, wiedzę, czy przywrócić porządek rytmu natury, a co najważniejsze dawać nadzieję, na życie po śmierci, a także dobrobyt w życiu codziennym na ziemi.

Literatura:

  1. M. Dixon-Kennedy, Encyklopedioa of Greco-Roman Mythology, Oxford 1998.
  2. M. Jordan, Dictionary of Gods and Goddesse, New York 2004.
  3. J. Lipińska, M. Marciniak, Mitologia starożytnego Egiptu, Warszawa 2002.
  4. W. Otto, Dionizos. Kult i mit, Warszawa 2017.
  5. L. Słupecki, Mitologia skandynawska w epoce Wikingów, Kraków 2011.
  6. A. Szrejter, Mitologia Germańska. Opowieści o bogach mroźnej Północy, Gdańsk 2011.

Zobacz również

Starożytność

Herod Wielki. Ilu chłopców miał na sumieniu ?

Właściwie każda dobra fabuła komiksów, książek czy filmów musi mieć również dobrze napisany czarny charakter, cechujący się przebiegłością, sprytem, niezwykłą charyzmą oraz inteligencją. W historii...

24 listopada 2020 | Autorzy: Roman Zając

Starożytność

Herakles jest powszechnie znany, ale czy na pewno wiecie o nim wszystko?

Ten heros był pełen pozornych sprzeczności. Pracował jako niewolnik, dokonywał czynów niemal niewykonalnych, mordował w szale i bronił słabszych. Cesarze rzymscy namiętnie odwoływali się do...

5 marca 2020 | Autorzy: Anna Jankowiak

Średniowiecze

Powrót Quetzalcoatla – czyli apokalipsa Azteków

W Wielki Czwartek roku pańskiego 1519 hiszpańskie statki dobiły do brzegu państwa Azteków – na wysokości dzisiejszego Veracruz w Meksyku. Dzień później – w Wielki...

31 stycznia 2020 | Autorzy: Marcin Moneta

Starożytność

Rogaci święci, którzy przed kanonizacją zdążyli… nagrzeszyć. Oto najgorsi z nich

Hedonista, prostytutka, satanista, złodziej – nie wszyscy święci byli wzorami do naśladowania. Wręcz przeciwnie! W kalendarzu liturgicznym nie brakuje postaci, które przed kanonizacją zdążyły porządnie...

1 listopada 2019 | Autorzy: Maria Procner

Starożytność

Ukrzyżowanie, ukamienowanie, rzucenie lwom na pożarcie. Jak mordowano pierwszych chrześcijan?

Starożytny Rzym nie był najlepszym miejscem do życia dla chrześcijan. Od samego początku padali ofiarą prześladowań ze strony przeciwników religijnych i władców imperium. Metod zabijania...

18 czerwca 2019 | Autorzy: Michał Procner

KOMENTARZE (9)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Wojtek

Warto wspomnieć wspominanego w Biblii, czczonego przez odstępców Tammuza albo innego, Attysa, którzy byli czczeni jako dzieci na rękach matek, obaj zabici zmartwychwstali. Kolejną taką osobą wspominaną w Biblii będzie Antychryst. Skoro wszędzie się to wspomina, a tylko Jezus jest póki co jedyną postacią autentyczną, to był zapowiedziany dla wielu ludów zanim się pojawił.

    Kunta Kinte

    Można to odwrócić w drugą stronę, Twój jezus jest zlepkiem kilkudziesięciu wcześniejszych bożków.

Anonim

Ludzie potrzebują tych bajek, bo nie mogą pogodzić się ze śmiercią. Szkoda tylko, że wraz z nimi zatruwają się bezsensowymi, zasadami i dogmatami, a najgorszym jest zartuwanie innych.

Vf

Ludzie potrzebują tych bajek, bo nie mogą pogodzić się ze śmiercią. Szkoda tylko, że wraz z nimi zatruwają się bezsensowymi, zasadami i dogmatami, a najgorszym jest zartuwanie innych.

    Mn

    Jak dobrze, ze mamy takich wspaniałych i mondrych jak Ty. Dziękuję za to świadectwo.

Kunta Kinte

Bóg (każdy), to nic innego jak św. Mikołaj w wersji dla dorosłych.

    PBW

    Tylko, że św. Mikolaj istnial. A prymitywizm tych materialistycznych wypowiedzi rozśmiesza.

      Celina

      Ależ Jezus też istniał , tylko że nie zmartwychwstał ,tak samo jak Mikołaj nie daje nam prezentów.

        KOCHAM JEZUSA I MATKĘ BOŻĄ I ŚWIĘTE BOŻE

        JEZUS CHRYSTUS POWIEDZIAŁ ŻE RZĄDZI ZAWSZE ! I WSZĘDZIE ..! A ja tobie mówię że ciebie nie będzie… przeminiesz razem z tym komentarzem. I my Chrześcijanie KOCHAMY JEZUSA KOCHAMY KRÓLOWĄ NIEBA I ZIEMI TO MATKA BOŻA KRÓLOWA ANIELI KRÓLOWA KOŚCIOŁA I SERC NASZYCH I ŻYĆ. A takie stworzenie co w BOGA nie wierzy we wszystko w każdą bzdurę uwierzy bez korzeni bez PRAWDY takie byle co .

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.