Robin Hood – czy opowieść o szarmanckim banicie to tylko mit?

Postać Robin Hooda ewoluowała przez stulecia do czasów jej uformowania się we współczesnej literaturze. Tak oto z wizerunku chłopa czy handlarza, po roku 1598 Robin przeistoczył się w Roberta, hrabiego Huntington z nadania króla. Wielu zadaje sobie pytanie – czy rzeczywiście istniał, czy jest tylko wytworem ludzkiej wyobraźni, stworzonym na aktualne potrzeby społeczeństwa ?

Opowieści rodem ze średniowiecza

Pierwsza znana wzmianka o Robin Hoodzie pochodzi z 1377 roku. W średniowiecznym poemacie angielskim Widzenie o Piotrze Oraczu autorstwa Williama Langlanda padają słowa: Znam pieśni o Robin Hoodzie. Coś więcej na temat legendarnego banity dowiadujemy się z Original Chronicle of Scotland, spisanej w 1420 roku. Autor kroniki, Andrew de Wyntoun umiejscawia losy Robin Hooda i Małego Johna w latach 1283 – 1285. Przedstawia ich jako powszechnie znanych banitów z Barnsdale w Yorkshire.

Z kolei Walter Bower w Scotichronicon wymienia bohaterów legendy pod rokiem 1266. Podobnie jak u de Wyntouna, zamieszkują oni lasy Barnsdale, na północ od utartego w tradycji literackiej ich stałego miejsca pobytu, lasu Sherwood w Nottinghamshire.

fot.domena publiczna

Robin Hood inspiruje do dziś

O losach Robina i jego towarzyszy opowiada wiele ballad m.in.: Robin Hood, and the potter, Robin Hood and the Curt, Robin Hood, his death. Na szczególną uwagę zasługuje ballada A gest of Robin Hood, z której czerpano wiele inspiracji po 1500 roku. Tu również bohaterowie legendy zamieszkują lasy Barnsdale, a ich przygody mają miejsce tym razem ok. 1450 roku.

Dopiero w History of greater Britain z 1521 roku autorstwa Johna Majora historia słynnego banity toczy się w latach 1193 – 1194, w czasach Ryszarda Lwie Serce. To właśnie ta wersja zdobyła największą popularność. Można tu odnieść się przykładowo do książki Robin Hood et la forêt de Sherwood, którą napisał James C. Holt w 1982 roku.

Skąd inspiracja?

Nasuwa się pytanie, skąd brali inspiracje autorzy legendy Robin Hooda? Możliwe, iż czerpali z opowieści znacznie starszych, podobnych do tej o Robinie. Jedna z nich dotyczy przygód Herewarda. Przewodził on bandzie wyjętych spod prawa w walce przeciwko Wilhelmowi Zdobywcy. O jego wyczynach pisał m.in. Geoffrey Gaimar. Następna opowieść z początków XII wieku przedstawia losy Fulka Fitz Warina, młodego rycerza, któremu skonfiskowano ziemie. Miał on zbiec do lasu i tam rozpocząć życie banity, przy okazji testując uczciwość bogaczy zatrzymywanych przez niego na gościńcach.

fot. Louis Rhead, domena publiczna

Postać Robin Hooda jest żywa w kulturze popularnej

Istnieją również inne poszlaki dotyczące legendy Robin Hooda. Chociaż w źródłach angielskich z XIII i XIV wieku można znaleźć mnóstwo wzmianek o osobach z nazwiskiem Hood, tak jak o imionach Robert, czy Robin, bardzo popularnych w tych czasach, to niektóre z nich przykuwają uwagę. Jedną z takich osób jest Robert Hod z Yorkshire, którego odnotowano w sądzie jako zbiega w 1226 roku. Kolejna osoba to Robert Hood urodzony w 1280 roku, syn leśnika Adama Hooda. Według części ballad właśnie takie imię nosi ojciec sławnego banity i taką też pracę wykonywał. Wspomniany Robert mieszkał razem z żoną Matildą w Wakefield w Yorkshire, znajdującym się ok. osiemnaście kilometrów od lasów Barnsdale.

Następną poszlaką mogą być dokumenty sądowe, w których określenie „ Robinhood ”, czy „ Robehood ” oznaczało wyjętych spod prawa. Za przykład może posłużyć przypadek Williama de Fevre z Enborne w Berkshire. Dokumenty sądowe z Reading pod rokiem 1261 określały go „wyjętym spod prawa”. Natomiast w następnym roku w dokumentach widniał już jako William Robehood.
Tak więc, nie ma mocnych dowodów na istnienie tego – jedynego w swoim rodzaju – Robin Hooda z krwi i kości. Przygody nieustraszonego łucznika z Sherwood należą do legendy, która wciąż żyje we współczesnej kulturze.

Bibliografia:

1. Pernoud R., Ryszard Lwie Serce, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994.
2. Scott W., Ivanhoe [ tł. Tatarkiewicz T. ], Nasza Księgarnia, Warszawa 1959.
3. Pyle H., Wesołe przygody Robin Hooda, Iskry, Warszawa 1988.
4. Keen M., The Outlaws of Medieval Legend, Routledge, London 2000.
5. Pollard A. J., Imagining Robin Hood: The Late Medieval Stories in Historical Context, Routledge, London 2004.
6. Kraszewski T., Robin Hood; Marianna – żona Robin Hooda: według legend i opowieści, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990.
7. Holt J.C., Robin Hood: w poszukiwaniu legendarnego banity [ tł. Tryl F. ], Wydawnictwo Astra, Kraków 2017.
8. Philip N., Robin Hood. Legendarny bohater i szlachetny zbójca – jego przygody i historia [ tł. Romkowska-Słama E. ], Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1998.