04.03.2021
Czy to możliwe, by 6-letnie dziecko przetrwało w lesie bez żadnego wsparcia? By zaadaptowało się wśród frontowych żołnierzy i jeszcze samo zaangażowało w wojenne działania? Przykład małego Sergiusza pokazuje, że tak! Choć jego dzieciństwo dalekie było od tego, co można nazwać normalnością, to jednak zapisał się na kartach historii jako najmłodszy uczestnik II wojny światowej.
03.03.2021
„Z całą siłą zakazujemy tych targów próżności – turniejów, w których rycerze spotykają się i bezmyślnie angażują w popisywanie się sprawnością i siłą, co skutkuje często śmiercią (…). Zagrożenie jest i dla duszy. Jeżeli ktoś w ich czasie polegnie, (…) nie może być przez księdza pochowany w poświęconej ziemi” – głosił w 1130 roku soborowy kanon połączonych rad kościelnych Clermont i Reims. Tak, duchowni byli przeciwni turniejowym potyczkom, na które tak naprawdę… sami dali przyzwolenie.
02.03.2021
Generał Władysław Jabłonowski nazywany był „Murzynkiem”. Nie bez powodu – był jedynym polskim czarnoskórym generałem. Wsławił się w obronie Pragi, w walkach na półwyspie Apenińskim i na San Domingo.
01.03.2021
9 lutego 1945 roku 10 radzieckich więźniów obozu na wyspie Uznam uciekło z niewoli, porywając bombowiec Heinkel He 111. Na czele grupy stał pilot myśliwca Michaił Diewiatajew. Podrywając samolot w powietrze, uciekinierzy nie podejrzewali, że na pokładzie znajduje się jedna z największych tajemnic III Rzeszy.
28.02.2021
Przez 37 lat nie opuszczał malutkiej platformy umieszczonej 18 metrów nad ziemią. Tu jadł to, co dostał od ludzi, tu spał, modlił się, wygłaszał kazania. Jego jedyną ochroną przed zimnem, deszczem, śniegiem, palącym słońcem i wiatrem była peleryna z kapturem. W V wieku Szymon Słupnik w ten sposób kontemplował i wielbił Boga. Już za życia pod jego słupem gromadziły się rzesze gapiów i pątników. Pielgrzymowali doń nawet bizantyjscy cesarze. Jego ofiara do dziś budzi zdumienie i prowokuje do pytań – także o sens ascezy.
27.02.2021
Iwan Majski pełnił funkcję ambasadora ZSRR w Wielkiej Brytanii. Od 1934 roku prowadził dzienniki. Opisał w nich m.in. historię skierowanego przeciwko III Rzeszy Paktu Wschodniego – niezrealizowanego układu, który miał uchronić Europę Środkową i Wschodnią przed zakusami Hitlera.
22.02.2021
Niedoścignione wzory czy okrutnicy zabijający dla pieniędzy? Kim naprawdę byli średniowieczni rycerze? Niezwykle elitarna formacja, której jedynym zadaniem i obowiązkiem była walka. To oni, na polach bitew, decydowali o biegu średniowiecznej historii. Mimo że w czasie wojny nie mieli dla przeciwników litości, dla nas są symbolami cnoty i rycerskiego honoru. Ich wspaniałe czyny opiewają pieśni, a legendy opowiadają o ich odwadze i lojalności. Jacy byli naprawdę? Która wersja ich historii jest tą prawdziwą? Czy na zwycięstwie w turnieju rycerskim można było zarobić? Jak miał się rycerski etos do prawdziwego życia? Czy rycerskie przygody były równie barwne jak te opisywane w...
11.03.2020
Znakomita i śmiała powieść,a przy tym przejmujące moralne przypomnienie niebezpieczeństw, którym wciąż stawiamy czoło.
07.10.2020
Religijnie sankcjonowane wyprawy zbrojne, w których cel uświęcał środki. Tak z jednej, jak i z drugiej strony barykady. Jak wyglądała historia krucjat widziana oczami wszystkich uczestników świętej wojny? Na to pytanie odpowiada nam Dan Jones, autor „Krzyżowców”.
17.12.2020
„Wiem, że nic nie wiem” – te słowa przypisywane Sokratesowi chyba najlepiej oddają doświadczenie historyka w zetknięciu z mapą. W tym – zdawałoby się – mało historycznym medium spotykają się bowiem czas i przestrzeń, a nieugięty badacz dziejów musi się zmierzyć z nie lada wyzwaniem…
28.02.2021
Przez 37 lat nie opuszczał malutkiej platformy umieszczonej 18 metrów nad ziemią. Tu jadł to, co dostał od ludzi, tu spał, modlił się, wygłaszał kazania. Jego jedyną ochroną przed zimnem, deszczem, śniegiem, palącym słońcem i wiatrem była peleryna z kapturem. W V wieku Szymon Słupnik w ten sposób kontemplował i wielbił Boga. Już za życia pod jego słupem gromadziły się rzesze gapiów i pątników. Pielgrzymowali doń nawet bizantyjscy cesarze. Jego ofiara do dziś budzi zdumienie i prowokuje do pytań – także o sens ascezy.
12.02.2021
W roku 1861 w Niemczech John Ross Browne, amerykański podróżnik i pisarz, był świadkiem nietypowego zdarzenia. W mieście Hanau oglądał egzekucję miejscowego mordercy, skazanego na ścięcie za zabójstwo. Nie różniłoby się to niczym od innych podobnych „widowisk”, gdyby nie kilka osób czekających, aż kat spełni swoje zadanie. Byli to chorzy na epilepsję, a w dłoniach trzymali naczynia, które po śmierci skazańca napełnili jego jeszcze ciepłą krwią i wypili. Wierzyli, że jest ona lekiem – i o dziwo nie byli w tym przekonaniu odosobnieni.
07.02.2021
Konstantyn Wielki, pierwszy chrześcijański cesarz, w kategorii „zabójstwa najbliższych” okazał się godnym rywalem matkobójcy Nerona. Na sumieniu miał teścia, szwagrów, siostrzeńca, żonę i syna. Niezły bilans jak na człowieka, o którym Euzebiusz z Cezarei pisał, że ma „duszę po trzykroć błogosławioną, zjednoczoną z Bogiem, wolną od wszelkich ziemskich nieczystości”…
06.02.2021
Podczas przebudowy Placu Świętego Piotra natrafiono na pozostałości rzymskiej świątyni. Okazało się, że należała ona do frygijskiej bogini Magna Mater, którą Rzymianie postanowili przeciągnąć na swoją stronę podczas jednej z najważniejszych w historii bitew. Wraz z boginią do miasta wprowadzono także jej krwawych kapłanów.
03.03.2021
„Z całą siłą zakazujemy tych targów próżności – turniejów, w których rycerze spotykają się i bezmyślnie angażują w popisywanie się sprawnością i siłą, co skutkuje często śmiercią (…). Zagrożenie jest i dla duszy. Jeżeli ktoś w ich czasie polegnie, (…) nie może być przez księdza pochowany w poświęconej ziemi” – głosił w 1130 roku soborowy kanon połączonych rad kościelnych Clermont i Reims. Tak, duchowni byli przeciwni turniejowym potyczkom, na które tak naprawdę… sami dali przyzwolenie.
27.02.2021
Opowieści o doniosłych czynach spod znaku miecza i kopii to w większości legendy, ale nie brakuje w nich ziarna prawdy! Choć w poszukiwaniu heroicznych rycerzy rodem z opowieści arturiańskich trzeba raczej kierować się do świata fantazji, pewne archetypy znalazły odzwierciedlenie w rzeczywistości. Doskonałym przykładem bohatera awanturniczych historii rycerskich, który istniał naprawdę, jest Wilhelm Marshal.
20.02.2021
Średniowieczny rycerz lubował się w wojaczce. Licząc na łupy do zdobycia, wyruszał do bitwy niczym do walki w turnieju. Nie miał litości dla wrogów i dla pieniędzy był gotowy na wszystko. Z drugiej strony – jego wspaniałe czyny opiewały pieśni, a legendy opowiadały o odwadze i lojalności. To rycerze decydowali o biegu średniowiecznej historii. Jacy byli naprawdę? Która ich „wersja” jest tą prawdziwą?
14.02.2021
Wiadomo, że była nieprzeciętnie wysoka, mogła być też chora psychicznie. Mimo to prawdopodobnie nie wykluczono jej ze społeczności, w której żyła. Jej grób różnił się jednak od innych pochówków. Kim była średniowieczna „gigantka” z Ostrowa Lednickiego? I co udało się wyczytać ze śladów, które zachowały się na jej kościach?
02.03.2021
Generał Władysław Jabłonowski nazywany był „Murzynkiem”. Nie bez powodu – był jedynym polskim czarnoskórym generałem. Wsławił się w obronie Pragi, w walkach na półwyspie Apenińskim i na San Domingo.
23.02.2021
Gdy latem 1676 roku Marie-Madeleine Gobelin, znaną jako markizę de Brinvilliers, poddawano torturom w związku ze śmiercią jej ojca, dwóch braci oraz kochanka, nikt w Paryżu nie spodziewał się, jakie konsekwencje przyniosą jej zeznania. Za jej sprawą wybuchła afera trucicielska, która na zawsze odmieniła postrzeganie francuskiej arystokracji – a w szczególności wywodzących się z niej kobiet.
21.02.2021
Słynął z bezkompromisowości, talentu do wojaczki i okrucieństwa. Jeremi Wiśniowiecki krwawo tłumił bunt kozacki na Ukrainie. Dla wrogów nie miał litości, nie respektował też zawieszenia broni. Tych, którzy trafili w ręce krwawego magnata, czekał straszny los. Równocześnie ten sam człowiek ocalił setki rodzin przed torturami i śmiercią z rąk Kozaków. Dzięki opiece jego wojska cywilom z Zadnieprza udało się uniknąć niewyobrażalnych cierpień.
18.02.2021
Do historii przeszedł jako jeden z największych zdrajców w dziejach Polski – był współtwórcą osławionej Targowicy i walnie przyczynił się do rozbiorów. Ale sam także doświadczył zdrady. I to wielokrotnie. Mówiono, że z kilkanaściorga oficjalnych dzieci Szczęsnego Potockiego żadne nie było jego. Jedyne, którego ojcostwa mógł być (w miarę) pewny, zmarło w łonie swej matki zamordowanej na zlecenie rodziców szlachcica…
22.02.2021
„Jeźdźcy!… Czterech jeźdźców Apokalipsy! Już dosiedli rumaków, już zaczęli swą obłędną, nieubłaganą jazdę. Ślepe siły zła, zwolnione z łańcuchów, miały swobodnie hasać po świecie. Zaczynało się męczeństwo ludzkości pod dziką kawalkadą czterech wrogów… [Ludzie] Uciekali, nie wiedząc dokąd, ścigani ogniem i żelazem, obłąkani trwogą, jak uciekały ludy średniowiecza przed hordami Hunów i Mongołów […]” – pisał w 1916 roku Blasco Ibáñez. On już wiedział, jak wygląda wojna, którą inni przed nim przewidzieli bardzo dokładnie.
20.02.2021
Salem zapisało się na kartach historii słynnymi procesami czarownic z XVII wieku. Jednak dwa wieki później miasto to stało się areną innego słynnego procesu, którego przebieg stał się inspiracją dla dwóch wybitnych pisarzy, Edgara Allana Poego i Nathaniela Hawthorne’a.
17.02.2021
Wszyscy wiemy, jak nieprzyjemny potrafi być zapach z kanalizacji, zwłaszcza w upalny, letni dzień. Prawdziwy problem zaczyna się, gdy w prawie 3-milionowym mieście „psuje się” główny ściek, przynosząc smród tak silny, że powoduje niekontrolowane wymioty.
12.02.2021
W roku 1861 w Niemczech John Ross Browne, amerykański podróżnik i pisarz, był świadkiem nietypowego zdarzenia. W mieście Hanau oglądał egzekucję miejscowego mordercy, skazanego na ścięcie za zabójstwo. Nie różniłoby się to niczym od innych podobnych „widowisk”, gdyby nie kilka osób czekających, aż kat spełni swoje zadanie. Byli to chorzy na epilepsję, a w dłoniach trzymali naczynia, które po śmierci skazańca napełnili jego jeszcze ciepłą krwią i wypili. Wierzyli, że jest ona lekiem – i o dziwo nie byli w tym przekonaniu odosobnieni.
27.02.2021
Iwan Majski pełnił funkcję ambasadora ZSRR w Wielkiej Brytanii. Od 1934 roku prowadził dzienniki. Opisał w nich m.in. historię skierowanego przeciwko III Rzeszy Paktu Wschodniego – niezrealizowanego układu, który miał uchronić Europę Środkową i Wschodnią przed zakusami Hitlera.
16.02.2021
Prostytutki – mimo swej wątpliwej reputacji i parania się przynoszącym ujmę zajęciem – potrafiły upaść jeszcze niżej. Poza tym, że sprzedawały swe wdzięki, były złodziejkami, szantażystkami, a nawet morderczyniami. Poznajcie historie kobiet lekkich obyczajów w międzywojennej Polsce.
11.02.2021
Na ślad jednej z największych i najważniejszych pradziejowych osad na ziemiach polskich jako pierwsze natrafiły dzieci. To one, gdy poziom wody w miejscowym jeziorze opadł, zaczęły przynosić do domów pozostałości glinianych naczyń. Pochwaliły się odkryciami miejscowemu nauczycielowi – Walentemu Szwajcerowi. Ten, wiedziony ciekawością, zapragnął zobaczyć „grodzisko”, o którym mówili uczniowie. Gdy ujrzał rząd pali wystających z jeziora, wiedział, że ma przed sobą coś o niezwykłej naukowej wadze…
30.01.2021
Los połączył miłością Mirę, zwaną Mimi, więźniarkę obozów na Majdanku, w Ravensbrück i Buchenwaldzie z więźniem Auschwitz, Józefem. Po wojnie kobieta z ukochanym trafiła do Birkenau, gdzie pomagała stworzyć tamtejsze muzeum. Jednak jej zawiła historia rozpoczęła się znacznie wcześniej, w dalekiej Francji, dokąd życie zesłało jej rodzinę w pogoni za chlebem.
04.03.2021
Czy to możliwe, by 6-letnie dziecko przetrwało w lesie bez żadnego wsparcia? By zaadaptowało się wśród frontowych żołnierzy i jeszcze samo zaangażowało w wojenne działania? Przykład małego Sergiusza pokazuje, że tak! Choć jego dzieciństwo dalekie było od tego, co można nazwać normalnością, to jednak zapisał się na kartach historii jako najmłodszy uczestnik II wojny światowej.
01.03.2021
9 lutego 1945 roku 10 radzieckich więźniów obozu na wyspie Uznam uciekło z niewoli, porywając bombowiec Heinkel He 111. Na czele grupy stał pilot myśliwca Michaił Diewiatajew. Podrywając samolot w powietrze, uciekinierzy nie podejrzewali, że na pokładzie znajduje się jedna z największych tajemnic III Rzeszy.
25.02.2021
„To był człowiek powiedziałabym »nadprzyrodzony«, nieustraszony i doskonały, jako szpieg. Gdy uciekł z więzienia, widziałam go jak usuwa kajdanki wężowymi ruchami, używając wazeliny. Nie interesował się kwestiami politycznymi, jak w przypadku większości partyzantów, ale celem jego była walka o wolność i zwycięstwo nad okupantem”. Kim był Jerzy Szajnowicz, jeden z najlepszych agentów II wojny światowej, za którego głowę Niemcy wyznaczyli wysoką nagrodę?
25.02.2021
W tym obozie panował terror, wyzysk i ludobójstwo. Władze starały się nakręcić samonapędzającą się machinę nienawiści, w której to więźniarki różnych narodowości gnębiłyby się wzajemnie pod nadzorem niemieckich strażniczek. To, czego nie przewidzieli oprawcy, to niezłomny duch polskich harcerek, które za wszelką cenę utrzymywały człowieczeństwo tam, gdzie niemal nie było nadziei.
26.02.2021
Zdobywanie dokumentów to podstawa pracy szpiega. W PRL kontrwywiad pozyskiwał dokumenty, dzięki którym można było taniej kupić licencje na zachodnie produkty. W grę wchodziła nawet produkcja odkurzacza…
19.02.2021
Byli skuteczni, a przy tym brutalni. Torturowali, mordowali, gwałcili i kradli. W wojnie domowej w byłej Jugosławii kibice piłkarscy odegrali niespotykaną wcześniej rolę. Na ich czele stał Željko Ražnatović, serbski przestępca i watażka.
05.02.2021
18 stycznia 1968 roku z Pjongjangu wyruszyła grupa 31 północnokoreańskich komandosów. Trzy dni później przekroczyli granicę. Żołnierze, przebrani w mundury południowokoreańskiej 26. Dywizji Piechoty, wyposażeni w amerykańską broń i odpowiednie dokumenty, wycieli dziurę w nowo postawionym ogrodzeniu. Nie wiedzieli jednak, dokąd mają się dalej kierować. Znali jedynie cel misji – zabić prezydenta Korei Południowej Parka Chung-hee.
01.02.2021
Mgła, ciemność i dym. Duszące, gryzące w gardło powietrze. Trudności przy każdej próbie nabrania powietrza do płuc. Załzawione i podrażnione oczy. Wszechogarniający smród ciężkich metali. Nie od dziś wiadomo, że smog zabija. W Londynie w grudniu 1952 roku zebrał szczególnie tragiczne żniwo…