Gdy reszta Europy wiwatowała, oni słali Niemcom wyrazy współczucia. Które kraje składały kondolencje po śmierci Hitlera?

30 kwietnia 1945 roku o godzinie 15.30, w szturmowanym przez Armię Czerwoną Berlinie, w podziemnym bunkrze pod ruinami Kancelarii Rzeszy, Adolf Hitler – dyktator nazistowskich Niemiec – popełnił samobójstwo. Jeden z największych zbrodniarzy w dziejach świata, uciekając przed ciążącą na nim odpowiedzialnością, strzelił sobie w skroń. Zażywając truciznę życie odebrała sobie również jego wieloletnia kochanka, a od kilkunastu godzin żona, Ewa Braun. Ciała obojga zostały wyniesione do ogrodu Kancelarii, oblane benzyną i podpalone.

Gdy wieść o samobójstwie Führera zaczęła zataczać coraz szersze kręgi, spotykała się ze skrajnymi reakcjami. Nawet wśród obywateli Trzeciej Rzeszy istniały różne obozy. Część zwykłych Niemców była zaszokowana jego śmiercią. Dochodziło nawet do kolejnych przypadków targnięcia się na własne życie. Inni za to świętowali, w choćby w oblężonym przez Armię Czerwoną Berlinie, wychodząc na ulice i krzycząc: „Hitler nie żyje, koniec wojny!”.

Bardzo nam przykro, że Hitler palnął sobie w łeb?

Były jednak kraje w Europie, gdzie śmierć Adolfa Hitlera nie wywołała takiego zachwytu. Dotyczy to na przykład formalnie neutralnej Portugalii, rządzonej przez profaszystowskiego dyktatora António de Oliveira Salazar, która na handlu z Niemcami (głównie wolframem) zarobiła krocie.

fot.domena publiczna

Kondolencje po śmierci Hitlera złożył między innymi portugalski dyktator António de Oliveira Salazar, który zarobił na handlu z III Rzeszą prawdziwe krocie.

Według ostrożnych danych wzbogaciła się o przeszło 300 ton złota, pochodzącego między innymi z rabunku prowadzonego przez nazistów w Europie. Być może z tego powodu szef państwa ogłosił w całym kraju dwudniową żałobę narodową po śmierci przywódcy Trzeciej Rzeszy.

W zaskakujący sposób zachował się też irlandzki premier Eamon de Valera, który 3 maja pospieszył do niemieckiego poselstwa w Dublinie. Na ręce niemieckiego ambasadora Eduarda Hempela złożył kondolencje z powodu śmierci Hitlera. Było to szokujące dla światowej opinii publicznej, ponieważ, jak napisał w swojej książce „IRA Hitlera. Pakt Trzecia Rzesza – Irlandzka Armia Republikańska” Radosław Golec:

żaden z przywódców nie ośmielił się wówczas oddać oficjalnego hołdu człowiekowi, który odpowiadał za śmierć kilkudziesięciu milionów mieszkańców Europy oraz zniszczenie dorobku wielu pokoleń.

Tym bardziej, że – jak dalej dobitnie podkreśla autor – „kiedy 12 kwietnia 1945 roku umarł Roosevelt, de Valera ograniczył się do wysłania telegramu nowemu prezydentowi USA Trumanowi, w którym określił jego poprzednika jako «wielkiego człowieka i szlachetnego lidera»”.

Tekst powstał między innymi na podstawie książki Radosława Golca „IRA Hitlera”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Poznańskiego

Nie należy zapominać, że Irlandia, formalnie będąca jeszcze brytyjskim dominium, w czasie wojny ogłosiła neutralność. W oczach Brytyjczyków zakrawało to na jawną zdradę. Niemcy skwapliwie z tej postawy korzystali. Hempel nawiązał przyjacielskie relacje z liderami IRA, a po wyspie panoszyli się niemieccy agenci.

Ostatecznie premier de Valera zmuszony był tłumaczyć się ze swojego postępowania. Usprawiedliwiał się… względami protokołu dyplomatycznego. Niesmak jednak pozostał i wypominano mu tę sprawę do końca życia.    

Bibliografia:

1. Nicholas Best, Pięć dni które wstrząsnęły światem, Znak Horyzont, Kraków 2016.
2. Radosław Golec, IRA Hitlera. Pakt Trzecia Rzesza – Irlandzka Armia Republikańska,  Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o., Poznań 2018.

Poznaj historię najdziwniejszego sojuszu II wojny światowej: