Trudna młodość Władysława Łokietka

Młody Władysław wydawał się ostatnim możliwym kandydatem na przyszłego króla Polski. Nie dość, że nie wyglądał zbyt reprezentacyjnie (przezywano go ponoć karzełkiem), to na dodatek nie miał nawet własnego księstwa. A mamusia narobiła mu problemów, kiedy tylko się urodził…

W średniowieczu im było się starszym synem, tym lepszą miało się pozycję. Łokietek miał jednak pecha: urodził się o dobre dwadzieścia lat za późno. Kiedy on leżał w pieluchach, jego dwaj starsi bracia – Leszek Czarny i Siemomysł – już wchodzili w dorosłość. Miał też dwóch młodszych – Kazimierza II i Siemowita. Taki natłok rodzeństwa nie zwiastował niczego dobrego! Ojciec Łokietka, Kazimierz I, rządził niewielkim i wstrząsanym ciągłymi konfliktami księstwem kujawskim. Trudno byłoby je podzielić pomiędzy pięciu synów.

Władysław Łokietek już na starcie miał ciężko. Jego ojciec Kazimierz I Kujawski doczekał się aż pięciu synów. Dwaj z nich byli zaś znacznie starsi od Łokietka. Na ilustracji Kazimierz I na patenie fundacji Konrada I Mazowieckiego.

Cień matki

Doskonale zdawała sobie z tego sprawę Eufrozyna, trzecia żona Kazimierza i matka Łokietka. Według jednej z kronik postanowiła ona dopomóc synkowi w popularny i z reguły skuteczny sposób: podjęła próbę otrucia przyrodnich braci Władysława!

Informacja o tym nie jest wprawdzie pewna, ale za to nie ulega wątpliwości, że zapobiegliwa mama doprowadziła do sporu pomiędzy swoim mężem Kazimierzem i jego synami z wcześniejszego małżeństwa. Skończyło się to zupełnie niefortunnie. Leszek Czarny i Siemomysł zbuntowali się przeciwko ojcu, wygrali krótką wojnę z nim i zagarnęli dla siebie część państwa.

W efekcie Władysław Łokietek miał przechlapane jeszcze zanim wyszedł z kołyski. Później było tylko gorzej. Ojciec małego księcia zmarł w 1267 roku, kiedy ten miał niespełna siedem lat.

W tak młodym wieku nie mógł załapać się na dziedziczenie. Leszek Czarny otrzymał Łęczycę, a Siemomysł Inowrocław. Reszta podzielonego państwa została w rękach Eufrozyny, pełniącej rolę opiekunki młodszych synów. Tę opiekę należy zresztą raczej w przenośni, bo Łokietek zaraz po śmierci ojca wyjechał do Krakowa. Na swój dwór zabrał go tamtejszy książę Bolesław Wstydliwy.

Władysław Łokietek. Mały władca o wielkim… pechu.

Kto wie, może jest jakieś ziarno prawdy w literackiej interpretacji pisarki, Elżbiety Cherezińskiej. W powieści „Korona śniegu i krwi” twierdziła ona, że Łokietek panicznie bał się swojej matki i pragnął uciec przed nią z Kujaw gdzie pieprz rośnie… Zresztą kto by się nie bał kobiety, która do realizacji swoich celów używa trucizny?

Nieszczęścia chodzą… dziesiątkami?

Artykuł powstał głównie w oparciu o książkę Pawła Żmudzkiego pt. „Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny” (Neriton 2000)…

Opieka nie mogła oczywiście trwać wiecznie, ale nawet kiedy Łokietek już dorósł, nie dostał własnego skrawka kraju. Miał rządzić w jednym księstewku brzeskim ze swoimi braćmi, Kazimierzem i Siemowitem. Wprawdzie w tym triumwiracie z czasem wysunął się na pierwszeństwo, ale wciąż był jednym z najsłabszych książąt na ziemiach polskich. Tymczasem jego najstarszy, przyrodni brat – Leszek Czarny – robił niesamowitą karierę. W 1279 roku został księciem krakowskim.

Łokietek zupełnie mu się podporządkował, co pokazał nawet na swoich herbie. Leszek Czarny i Siemomysł posługiwali się koronowanym pół-lwem, pół-orłem. Łokietek pokornie z korony na herbie zrezygnował. Jak pisze Paweł Żmudzki w książce „Studium podzielonego królestwa”, pieczęć z koronowanym herbem Łokietek sprawił sobie dopiero po śmierci starszych braci.

Nawet o małżeństwie Władysława zdecydował brat, mimo że nasz bohater miał już ponad 20 lat. W 1284 roku został wyswatany z Jadwigą, stryjeczną siostrą wielkopolskiego księcia Przemysła. Nie dość, że nie miał nic do powiedzenia, to jeszcze… nie dostał posagu. Przeznaczone na ten cel Zagople momentalnie zagarnął inny jego brat, Siemomysł!

Dopiero po śmierci Leszka Czarnego w 1288 roku przez chwilę wydawało się, że fortuna wreszcie uśmiechnie się do pechowego Łokietka. Na krótko rzeczywiście został księciem krakowskim, ale zaraz go stamtąd przepędził Henryk IV Probus. Parę lat później poniżył go, upokorzył i wygnał z kraju król czeski, Wacław II. Ogółem młodość nieszczęsnego księcia była jednym wielkim pasmem porażek.

Na odmianę losu miał poczekać aż do początku kolejnego wieku…

Więcej o Władysławie Łokietku i jego czasach w książce:

Kamil Janicki

Damy polskiego imperium. Kobiety które zbudowały mocarstwo

Święte królowe, które pokochały władzę. Gdy zabrakło dynastii, tylko one mogły zapewnić Polsce przyszłośćKontynent pustoszony zarazą, jakiej ludzkość jeszcze nie widziała. Czasy naznaczone upadkiem najpotężniejszych rodów. Epoka potrzebująca prawdziwych bohaterek. Kobiet zdolnych położyć podwaliny nowego polskiego imperium. Bez Jadwigi nie byłoby królestwa. Gdy męża wygnano z kraju, to na jej barki spadła walka o przetrwanie dynastii. Gdy zaś wróg stanął u bram Wawelu, ona osobiście dowodziła ostatnim bastionem Piastów. Elżbieta nie zasłaniała się żadnym mężczyzną. Straciła dłoń, …

Sklep	Format	Zwykła cena	Cena dla naszych czytelników
paskarz.pl		44.90 zł	30.53 zł idź do sklepu »

Bibliografia:

1. Marek Kazimierz Barański, Dynastia Piastów w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
2. Paweł Żmudzki, Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny, Wydawnictwo Neriton, 2000.