Historia kultury i sztuki

Ulubiona gra Napoleona, Jana Sobieskiego i carycy Katarzyny, czyli kilka słów o szachach
Strategiczna gra planszowa, którą zachwycali się zarówno władcy, jak i władczynie. Taktyka, manipulacje, intuicja – dziś dzięki tej szczególnej rozgrywce możemy zrozumieć przemiany zachodzące w sztuce, polityce i kulturze. Jak narodził się fenomen szachów, nie bez powodu nazywanych...

Żywy obraz historii. „Kossakowie. Tango”
W jaki sposób uwiecznić przełomowe dla narodu polskiego wydarzenia? Jak uchwycić istotę patriotyzmu, odsłaniając przy tym tonacje emocjonalne – i wszystkie odcienie szarości? Czy na artystycznym płótnie można zawrzeć wielowątkowa historię przełomu wieków? Odpowiedzi zapisano na karcie powieści...

Rejs śmierci – ostatnie chwile parowca Karlsruhe
Gdy przeraźliwy huk zatrząsnął 66-metrowym parowcem, wielu pasażerów wiedziało, co się stało – radzieckie samoloty osiągnęły cel. Bomba wyrwała dziurę z boku statku. Przerażeni ludzie próbowali się ratować, ale żywioł napierał zewsząd. Karlsruhe szedł na dno zaledwie trzy...

Gdzie podziali się świadkowie tajemniczych początków chrześcijaństwa? Historia biblijnych artefaktów
„Grabież jeszcze nie dobiegła końca, gdy Alaryk włożył piękne szaty i zasiadł na tronie cesarskim. Nasadził złotą koronę na głowę i wziął do ręki Świętą Włócznię, którą został przebity Chrystus” – pisał bizantyjski historyk Prokopiusz z Cezarei. Pierwszy...

Wędrująca trumna Charlesa Francisa Coghlana
Historia życia i śmierci Charlesa Francisa Coghlana ma w sobie wszystko, co dobre we wciągających opowieściach – klątwę, wielką namiętność, jeszcze większy skandal i przedwczesną śmierć. Jednak nie kończy się ona wraz z odejściem głównego bohatera, gdyż przewrotny...

„Symbol seksu i zakazany perwersyjny owoc”. Ten polski skandalista zrewolucjonizował balet. Nic dziwnego, że nazwano go „ósmym cudem świata”
Wybitny tancerz, skandalizujący choreograf, muza słynnego Siergieja Diagilewa, a poza tym biseksualista i schizofrenik… O Wacławie Niżyńskim można powiedzieć dużo, ale nigdy, że był człowiekiem przeciętnym. W pełni zasłużył na miano boga tańca. I tak jak wielu innych...

Wielki pisarz założył… własny ruch religijny i został za to ekskomunikowany. Czym był tołstoizm?
Hrabia Lew Tołstoj jest jednym z największych powieściopisarzy w historii. Nie wszyscy wiedzą, że był on też myślicielem i twórcą ruchu religijno-społecznego – tołstoizmu. Jego poglądy okazały się jednak dla Cerkwi prawosławnej nie do zaakceptowania, więc obłożyła go...

Obecność, opętanie i… oszustwo. Prawdziwa historia pary słynnych demonologów
Ed i Lorraine Warrenowie swego czasu uchodzili za wybitnych specjalistów w zakresie demonologii, opętań i nawiedzeń. Z doświadczenia małżonków korzystali nawet przedstawiciele Kościoła. Jednak od kilku lat ich metody, a także autentyczność działań budzą coraz więcej wątpliwości. Czy...

Wielka polityka, wielkie postacie i wielkie osobiste tragedie. Nieprawdopodobna historia Czartoryskich
Choć urodzili się w wyjątkowej rodzinie i w wyjątkowych czasach, kochali i nienawidzili jak wszyscy inni. Bywali wielcy i podli, wierni i zdradliwi, dobroczynni i mali, rozważni i romantyczni. O jednym z najważniejszych rodów w dziejach Polski opowiada...

Wszystkie drogi prowadzą do… historii. Dawne i nowe Szlaki Jedwabne
Jeśli historia czegoś nas nauczyła, to tego, że ludzie potrafią wytrwale i rozsądnie działać na rzecz pokoju w przyszłości. Najlepszym tego przykładem były Szlaki Jedwabne, którymi przed wiekami podążali kupcy handlujący rzadkimi, egzotycznymi towarami. Istnieją one również dziś....

Książki oprawione w ludzką skórę – makabra czy… romantyczny gest?
Co byście powiedzieli, gdyby ktoś, chcąc wyrazić swoją miłość, podarował wam cząstkę siebie? Dosłownie! Na przykład w formie romantycznych sonetów elegancko oprawionych w… ludzką skórę. Brzmi jak historia z horroru? Niekoniecznie. Nasi przodkowie żyli w przekonaniu, iż marnowanie...

Pszczółka nazistka. Co sympatyczna Maja z dobranocki miała wspólnego z Hitlerem?
„Drogi Boże, uczyń cud i pomóż mi i mojemu ludowi wyjść z naszej niedoli” – tych godnych bohatera narodowego słów nie wypowiedział żaden Winkelried. Co więcej, nie padły one nawet z ust człowieka. Wyrzekła je… pszczoła, którą wszyscy...

Najlepiej stłumiony skandal w dziejach Hollywood. Jak zatuszowano gwałt na młodziutkiej aktorce?
Sprawa Patricii Douglas to opowieść o bezkarności członków wielkiej korporacji, którzy w swoich szponach trzymali wszystkich – łącznie z przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości. Jej ofiara nie poszła jednak na marne. Przyczyniła się do obnażenia mrocznego oblicza przemysłu filmowego.

Ateny 1896. Pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie
Poniedziałek Wielkanocny 6 kwietnia 1896 roku. Na Panathinaiko Stadio w Atenach zachwycony tłum stał się świadkiem epokowego wydarzenia. Oto grecki król Jerzy I przy akompaniamencie orkiestry i chóru otworzył Igrzyska I Olimpiady. Pierwsze w nowożytnej historii.

Siedem cudów starożytnego świata
Lista najpiękniejszych budowli na świecie była już kilkukrotnie aktualizowana. Poza starożytnymi mamy więc architektoniczne cuda nowożytności i współczesności. Ale które miejsca trafiły do tej pierwszej wyliczanki? I dlaczego jest ich tylko siedem?

Milczące ofiary rządu Erdoğana. Jak tureckie władze próbują wymazać historię?
Za spektakularną przebudową Stambułu, którą prowadzą tureckie władze, kryją się setki ludzkich dramatów. Gra nie toczy się o autostrady i największe lotnisko na świecie, ale o serca i umysły obywateli. A cierpi na tym miasto. Walka o Nową...

Dziady – słowiański rytuał spotkania z duchami. Na czym polegał tajemniczy obrzęd?
„Ciemno wszędzie, głucho wszędzie… co to będzie? Co to będzie?…” – słynny cytat z Mickiewiczowskich „Dziadów” trwale wpisał się do naszej kulturowej świadomości. Co jednak wiemy o przedchrześcijańskim rytuale, którego istotą było spotkanie żywych z umarłymi?

Ku pokrzepieniu serc. Ci słynni polscy pisarze walczyli o niepodległość
Podnosili na duchu, zagrzewali do boju, uczyli patriotyzmu – polscy literaci w służbie niepodległości. Sztandar walki o wolną Polskę nieśli m.in. Maria Dąbrowska i Stefan Żeromski. I często nie przebierali przy tym w słowach…

„Do końca życia nie zapomnę zapachu krwi” – w tej wojnie państwo mordowało własnych obywateli
„Otacza nas śmierć, ale toczy się tutaj także normalne życie” – tak mówią o wojnie w Syrii mieszkańcy Darajji. Przed rokiem 2011 to dziewięćdziesięciotysięczne miasto zamieszkiwała tętniąca życiem społeczność. Dziś jest tam tylko morze gruzów, ruin i krwi…

Kropla nadziei w morzu ruin. W cieniu krwawej wojny studenci stworzyli… podziemną bibliotekę
Na syryjską Darajję od początku wojny spadał grad bomb i pocisków. Głęboko pod gruzami kryło się jednak pewne sekretne miejsce. Podziemna biblioteka była dla mieszkańców symbolem nadziei i wiary w wartość kultury. Dlatego tworzyli ją z narażeniem życia…

Legendarna wojowniczka z filmów Disneya faktycznie istniała! Prawdziwa historia Mulan
To jedna z najbardziej znanych postaci starożytnych Chin – uosobienie walki, hartu ducha, przełamywania stereotypów. Opowieść o Mulan, niezwykle charyzmatycznej bohaterce, którą znamy z produkcji Disneya, wiążę się z pradawną legendą. Kim tak naprawdę była Hua Mulan?

Trup na tronie. W XIV wieku Portugalią rządziła... martwa królowa
Miłość od szaleństwa dzieli niekiedy bardzo cienka granica. Tak było w przypadku Piotra Sprawiedliwego, któremu brutalnie odebrano wieloletnią kochankę. Fakt, że została zamordowana, nie przeszkodził mu w dzieleniu z nią życia – i władzy. Najwyraźniej nie wystarczyło mu...

Myśliwi szczuli zwierzynę psami i zabijali matki z młodymi. Jak wyglądały polowania w średniowieczu?
W gęstych lasach średniowiecznej Europy nie brakowało zwierzyny, a polowania stanowiły jedną z ulubionych dworskich rozrywek. Zabawie w zabijanie zwykle towarzyszył alkohol i nietrudno było o śmiertelny wypadek…

Agafia Gruszecka – polska feministka na Kremlu
Za pierwszą rosyjską feministkę należy uznać Agafię Gruszecką (1663-1681), polską żonę cara Fiodora (1661- 1682). Wyprowadziła kobiety z domowej izolacji i utorowała drogę reformom Piotra I.

Historia naszej świadomości
To historia sięgająca NAPRAWDĘ zamierzchłych czasów – historia życia na Ziemi. Słynny neurobiolog Joseph LeDoux zgłębia historię naturalną życia na Ziemi, prezentując nowe spojrzenie na podobieństwa między nami a naszymi przodkami z zamierzchłych czasów. Ten zajmujący przegląd całej...