Historia kultury i sztuki
Czy pradawni Słowianie składali ofiary z ludzi?
Wianki na wodzie w Noc Kupały, święte gaje, postrzyżyny dorastających chłopców – takie są typowe wyobrażenia dotyczące obrzędowości dawnych Słowian żyjących nad Wisłą i Odrą. Romantyczną wizję obyczajów i religii naszych przodków ukształtowały dzieła literackie, ze słynną „Starą...
Smoki, ludzkie zwłoki i perpetuum mobile – jak wyglądały renesansowe gabinety osobliwości?
Od ponad 20 lat wystawa Body Works bije rekordy popularności. Okazuje się jednak, że pomysł na ekspozycję nie jest niczym nowym…
Zapach potu, krwi, nasienia i perfum – królewski fetor w Wersalu
Zespół pałacowych rezydencji w Wersalu, wiekowa siedziba francuskich władców, kojarzy się nam dzisiaj w dosyć jednoznaczny sposób. Przepych, piękno i bogactwo – symbol władzy i potęgi. Jednak nie wszystko złoto, co się świeci. Bo historyczna prawda o arystokratycznym...
Od rycerzy ulicy do Yakuzy. Sztuka tatuażu w Japonii
Sztuka tatuażu ma w Japonii długą historię; w ciągu dziejów tatuaż bywał ozdobą, narzędziem kary, elementem rytuału, a także symbolem przynależności do silnie zintegrowanych grup społecznych. Nigdy jednak nie był i nie będzie wyłączną domeną yakuzy, mimo że...
Drogocenne klejnoty Romanowów. Jak trafiły w ręce europejskich monarchiń?
Po rewolucji październikowej bolszewicy obrabowali Romanowów z ich bajecznych klejnotów. Niektóre dzieła sztuki jubilerskiej udało się cudem uratować. Błyskotki z carskim rodowodem zdobią nadgarstki, uszy i głowy europejskich monarchiń.
„Oczy mu się świeciły na myśl o złocie” – jak funkcjonariusze bezpieki rozkradali niemieckie skarby
Pewnego dnia inspektor Teslar zameldował swoim przełożonym, że „obywatel szwajcarski – stały mieszkaniec Dusznik Zdroju – Kessler Karol proponuje wskazanie miejsca, w którym są ukryte dwa obrazy Rembrandta, oszacowane przed wojną na 800 tys. Reichs Marek”. Jednak już...
Oscary — garść ciekawostek i kontrowersji z historii najsłynniejszej nagrody filmowej (i dziejów kina)
Historia nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej to materiał na osobny film. Byłby z pewnością megaprodukcją historyczną i opowieścią o wielu pokoleniach filmowców, dla których Oscar miał być spełnieniem marzeń.
Maski życia i śmierci – co kryje się za symbolami weneckiego karnawału?
Włoskie miasto na wodzie, być może jedno z najpiękniejszych w całej Europie, raz do roku staje się centrum prawdziwej rozrywki. Wenecki karnawał to niezwykły czas, w którym zapisano też nietypowe obyczaje. Bo pod teatralnymi maskami znajdują się prawdziwe...
Najsłynniejsze włoskie kurtyzany. To one rozsławiły Italię
Intelektualistki, bogaczki, muzy – królowe nocy. Jeden ich pocałunek kosztował fortunę. To one rozsławiły Italię w epoce renesansu. Poznaj 3 najsłynniejsze włoskie prostytutki.
Judy Garland: Pięć rzeczy, których nie wiedziałeś o filmowej Dorotce z Czarnoksiężnika z Oz
To jedna z najbardziej rozpoznawalnych aktorek w historii kina – Amerykański Instytut Filmowy umieścił ją na 8 miejscu amerykańskich gwiazd wszech czasów. W zbiorowej pamięci widzów zapisała się przede wszystkim jako Dorotka z Czarnoksiężnika z Oz – jednak...
Najdziwniejsze i najbardziej niepokojące kartki świąteczne
Martwe żaby, tańczące insekty, przerażone dzieci i koty. Dużo kotów. Oto najdziwniejsze i najbardziej niepokojące kartki świąteczne w historii!
Świąteczne wspomnienie o Karolu Dickensie – kim naprawdę był twórca „Opowieści wigilijnej”?
Karol Dickens wiedział, jak poruszyć ludzkie sumienia. Czy wiecie jednak, że „Opowieść wigilijna” została napisana z zamiarem spłacenia długów angielskiego powieściopisarza? Finansowy aspekt w żadnym razie nie przysłania tutaj ponadczasowej wartości, jaką niesie ze sobą dzieło Dickensa. Warto...
Gwałty i rabunki? Tajemnice Ludów Północy
O wikingach pisano w kronikach, mówiono też w legendach. Skandynawscy wojownicy – zahartowani w bojach, odporni na tęgie mrozy, doświadczeni w dalekich, zamorskich wyprawach – budzili trwogę, ale też fascynację. Czego naprawdę dowiadujemy się dziś o dziedzictwie wikingów?
Biblia Diabła – średniowieczny manuskrypt, w którym ukazano Lucyfera
W światowej historii – zwłaszcza gdy badamy archiwa zachowane w mrokach średniowiecza – legendy stanowią nieocenione źródło wiedzy. I inspiracji. Bo przecież dzięki wyobraźni potrafimy dopisywać nowe rozdziały do cywilizacyjnych kronik… a czasami nawet całe księgi. Dowodem jest...
Dzięki archeologii ocalił siebie i wielu współwięźniów przed zakatowaniem na śmierć
Obóz Mauthausen-Gusen był jednym z najcięższych obozów nazistowskich. Jego komendanci szczycili się tym, że mało kto dożywał w nim pół roku. Kazimierz Gelinek trafił tu już w 1940 roku i przeżył 5 lat rodem z horroru. Archeologia pozwoliła...
Ta genialna reżyserka tworzyła dla… Hitlera!
Leni Riefenstahl to kontrowersyjna postać, która wniosła nowatorskie spojrzenie na ruchomy obraz, jednocześnie wykorzystując go do promowania nazistowskiej propagandy. Jak wyglądała jej twórczość i jaką spuściznę pozostawiła po sobie w świecie filmu? Czy świadomie wspierała NSDAP?
Kto stworzył Batmana? Sukces w cieniu oszustwa i (nie)znane fakty historyczne
Jeden z najbardziej znanych superherosów obchodzi swoje 80. urodziny. W życiorysie Mrocznego Rycerza znajdziemy poruszające historie, które mogą być traktowane jako reinterpretacje dawnych mitów. Choć zapisano w nich również pierwiastki prawdy. Fascynującym tematem są też losy Boba Kane’a...
Domy publiczne przy cmentarzach, uczty na grobach i sposób na odpędzenie złych duchów. Czy Rzymianie bali się zmarłych?
Rzymskie obrzędy związane ze zmarłymi były z jednej strony intensywniejsze i weselsze niż nasze obecnie, z drugiej zaś dużo bardziej przerażające. Jakie zadanie spełniały w tym kulcie prostytutki, fasola i kto rozdzierał sobie policzki z rozpaczy? Oto wszystko,...
„Marihuana w dziecięcym pokoju” i „drukowane obsceniczności”. Wrogiem amerykańskiego społeczeństwa były… komiksy
„Zło na tyle potężne, że stanowi poważne zagrożenie dla społecznego i moralnego ładu w kraju” – tym dla niektórych były wydawnictwa komiksowe. Wobec takich zarzutów bezsilni byli najwięksi bohaterowie: Kapitan Ameryka czy Superman.
Porzucił syna i ciężarną żonę, tułał się po świecie i zginął w tajemniczych okolicznościach. Czy Piłsudski popełnił samobójstwo?
17 maja 1918 roku z Sekwany wyłowiono zwłoki mężczyzny w średnim wieku. W kieszeni miał dokumenty, z których wynikało, że zmarły to Bronisław Ginet-Piłsudski. Jako oficjalną przyczynę zgonu podano samobójstwo. Ale czy faktycznie starszy brat Józefa Piłsudskiego odebrał...
Czy produkcja Netflixa „Wiedźmin” będzie wystarczająco słowiańska?
W oczekiwaniu na najnowszy serial Netflixa opartego na książkach Andrzeja Sapkowskiego rozgorzała burzliwa dyskusja na temat przedstawionej w nim słowiańskości. Wiedźmin Geralt, będący naszym produktem eksportowym, kojarzony jest jako kwintesencja polskiej kultury ludowej. Ile tak naprawdę jest słowiańskości...
Oczko się odlepiło temu misiu i inne bareizmy... Jak kręciło się komedie w PRL-u?
Twórca doskonałych komedii wyśmiewających realia życia w PRL sam często padał ofiarą systemu. Oto jak wyglądały realia kręcenia „Misia” i innych przebojów Stanisława Barei.
Szachy. Demoniczna rozrywka czy orientalna gra symboli?
Średniowieczni mieszkańcy Europy wiedzieli, że szachy pochodzą z Dalekiego Wschodu. W wyobraźni wielu pojawiały się wspaniałe historie związane z ich genezą. Figurom przypisywano magiczną moc i fantastyczne zdolności. Gra, mimo sprzeciwu Kościoła, stawała się coraz bardziej popularna.
5 zawodów starożytnego Rzymu, o których nie mieliście pojęcia
Handlarz niewolników, gladiator, prostytutka – to z pewnością zawody, które bardzo łatwo skojarzyć ze starożytnym Rzymem. Ale kim był pullarius, dla kogo pracował liktor i czy terapia snem może być skuteczna? Oto 5 zawodów starożytnego Rzymu, o których...
Magia, pijaństwo i las płynący krwią dziewic. Jak starożytni Rzymianie wchodzili w nowy rok?
Nowy rok w starożytnym Rzymie był związany przede wszystkim z dniem, w którym konsulowie obejmowali swoje urzędy. Początkowo obchodzono go 1 marca, czyli w dniu święta ku czci Marsa i Junony, później świętowanie przeniesiono na 1 stycznia. W...