Myśląc o poziomie wiedzy medycznej ludzi pierwotnych z pewnością w pierwszej chwili stwierdzimy: jakiej wiedzy medycznej? Tymczasem ludzie sprzed dziesiątek tysięcy lat naprawdę mogliby nas zaskoczyć.
Co byście powiedzieli na informację, że potrafili oni przeprowadzać tak skomplikowane operacje, jak amputacje? Fake news? Otóż niekoniecznie. Ostatnie dokonane przy okazji prac prowadzonych przez archeologów na Borneo odkrycie wskazuje bowiem, że w istocie takie operacje miały miejsce już w epoce kamienia.
Wspomnianym odkryciem, którego naukowcy dokonali w jaskini Liang Tebo, znajdującej się w indonezyjskiej części wyspy Borneo jest szkielet, w którym częściowo amputowana została noga. Prace archeologiczne były tam prowadzone od 2020 roku, niedawno natomiast zostały opublikowane wyniki badań dotyczące tej konkretnej sprawy.
Wykopaliska w Liang Tebo, fot. Tim Maloney
W trakcie operacji usunięta została stopa oraz kość podudzia. Nie udało się jednak ustalić prawdopodobnej przyczyny, dla której zdecydowano się na taki zabieg. Już sam fakt jego przeprowadzenia budzi zainteresowanie, jednakże najistotniejsze jest to, że szkielet ten pochodzi sprzed 31 000 lat! Jak do tej pory najstarszy przykład analogicznej operacji był „młodszy” o około 24 000 lat.
Szkielet należy najprawdopodobniej do młodego mężczyzny, który w chwili śmierci miał 19-20 lat. Co więcej: badania wykazały, że sama operacja została wykonana 6-9 lat wcześniej, co znaczy, że pacjent nie tylko przeżył zabieg, ale jego rany się zabliźniły i jeszcze przez pewien czas był w stanie funkcjonować w swojej społeczności. Z tych faktów można wyciągnąć różne wnioski.
Szkielet młodej dorosłej osoby, której w dzieciństwie amputowano stopę, © Maloney, T.R., Dilkes-Hall, I.E., Vlok, M. et al., Nature (2022)
Po pierwsze, świadczy to o tym, że osoba, która dokonała amputacji musiała posiadać jakąś wiedzę anatomiczną. A po drugie – i to odnosi się z kolei do społeczności, w której poddana operacji osoba żyła – pokazuje to niezbicie, że jej członkowie musieli w jakiś sposób chcieć i umieć zajmować się osobami, które nie były w pełni sprawne. Trzeba tu podkreślić, że jaskinia Liang Tebo znajduje się w terenie górzystym, po którym komuś po amputacji nogi z pewnością byłoby zdecydowanie trudniej się poruszać. I to wszystko było wtedy możliwe tak bez państwowej, jak i prywatnej opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej.
Źródła:
- Handwerk, Earliest Known Amputation Was Performed in Borneo 31,000 Years Ago, https://www.smithsonianmag.com/science-nature/earliest-known-amputation-was-performed-in-borneo-31000-years-ago-180980710, dostęp: 13.09.2022.
- R. Maloney, I. E Dilkes-Hall, M. Vlok, et al., Surgical amputation of a limb 31,000 years ago in Borneo, https://www.nature.com/articles/s41586-022-05160-8, dostęp: 13.09.2022.
- Nalewicki, Oldest medical amputation on record was performed on a Stone Age child in Borneo 31,000 years ago, https://www.livescience.com/ancient-leg-amputation-borneo, dostęp: 13.09.2022.
KOMENTARZE (2)
Amputowany czy ćwiartowany w celu spożycia?? Zagadki Resetu.
Byng wspomina o swoim młodym dorosłym towarzyszu, który również podróżuje konno, ale nie wie, że potrzebuje butów ( Pamiętniki Torringtona, strona 138). To tak, jakby współczesny 20-letni właściciel samochodu nie wiedział, że koła samochodu potrzebują opon. Albo czym zajmował się kowal lub kowal. „Smith” to najpopularniejsze nazwisko w Anglii. To dziwne, jeśli podróżowanie w tamtych czasach było tak skoncentrowane na koniach, jak nas uczono.
Byng odnosi się również do własnych wysiłków, aby nauczyć się prowadzić lekki powóz konny na ulicy w zachodnim Londynie – i złamać jego dyszel. Można by pomyśleć, że dorosły „dżentelmen” nauczyłby się prowadzić powóz w bardziej formalnym, zachowującym godność, prywatnym środowisku.London Exhibited 1852 , istnieją podobne relacje elit uczących się prowadzić nowatorskie powozy w londyńskim Hyde Parku.
Zarówno Wheale, jak i Byng czytali tak, jakby nowa elita właśnie nabyła konie i uczyła się je prowadzić, gdy jest zaprzęgnięta do powozów. Jakby powozy były nowymi zabawkami i nie można było wykorzystać wcześniejszych doświadczeń.
Chronologicznie te wskazówki wskazują na serię wydarzeń, które prawdopodobnie miały miejsce w XVII wieku (rozpoczęły się przed i rozwijały po roku oznaczonym jako „1651”). Wydarzenia, które uwolniły ludzi, którzy przeżyli, od bycia zwierzętami hodowanymi przez istoty, które zbudowały te systemy transportowe, te sale bankietowe i ich skarbce.
Wydaje się, że istniało stulecie lub dwa lata ludzkiej wolności – dla niewielkiej puli ludzi, którzy przeżyli te wydarzenia – po czym nastąpiło kolejne stłumienie, które rozpoczęło się tuż przed XIX wiekiem. Wydaje się, że to stłumienie obracało się wokół idei przywrócenia ludzi jako niewolników, ale tym razem jako niewolników-którzy-nie-wiedzą-tego. Nasza klasa Płać zgodnie z żądaniem. Wielkie wystawy wydają się być przeglądem tych pozostałości technologii, które ludzie zdołali zrozumieć. Potem nastąpiła komercjalizacja niektórych i ukrywanie innych.
Można się zastanawiać, czy zaawansowana technologicznie broń i drzwi wymiarowe kiedykolwiek pojawiły się w jakimś odgrodzonym linami zapleczu na jednej z tych wspaniałych wystaw.
Gdybyś czytał ze zrozumieniem, zauważył byś, że rana zdążyła się zagoić, a poszkodowana osoba przeżyła kolejne parę lat. Cała reszta Twojej wypowiedzi jest napisała bez ładu i składu, takie majaki chorego człowieka.