Nie tylko bursztynowe szachy

W zestawieniu, które opublikował magazyn „Apollo” znalazły się eksponaty m.in. z Muzeum w Wer­salu, Gale­ria Bor­ghese, Rijk­smu­seum czy The Metro­po­li­tan Museum of Art w Nowym Jorku. Redaktorzy magazynu tak uzasadnili ten wybór:

„Kompletne zestawy szachowe z bursztynu (…) znajdują się tylko w nielicznych muzeach publicznych tworzonych z książęcych kolekcji. Galeria Kunstkammer Georg Laue, dzięki porównaniu go z innym kompletem, przechowywanym na zamku Rosenborg w Kopenhadze, zidentyfikowała pudełko i planszę z szachownicami jako dzieło Michela Redlina z Gdańska, jednego z najwybitniejszych bursztynników swoich czasów. Skrzynia zdobiona jest grawerowanymi bursztynowymi plakietami, przedstawiającymi różnego rodzaju sceny rodzajowe, godła i zwierzęta, a z jej rogów wyrastają małe bursztynowe miseczki na owoce; niegdyś własność książąt Atholl w zamku Blair, obecnie jest jednym z głównych eksponatów w niedawno otwartym Muzeum Bursztynu w Gdańsku.”

Bursztynowe szachy (fot. mat. Muzeum Bursztynu w Gdańsku).

Na oficjalnym profilu Muzeum Bursztynu-Muzeum Gdańska, na portalu Facebook, możemy również przeczytać, że „na świecie zachowały się tylko cztery kompletne zestawy. W 2020 roku szachy trafiły na aukcję. O szachy ubiegało się  kilka wiodących muzeów, np. Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Ostatecznie udało się je zakupić do naszego muzeum i powróciły po prawie 330 latach do Gdańska. Zestaw szachów został zakupiony w ramach projektu „Connected by amber. Joint actions to share the amber heri­tage”. Dofinansowanie z Unii Europejskiej wyniosło  246.600,00 EUR z programu Poland-Russia CBC Programme 2014-2020.”

Czytaj też: Szachy. Demoniczna rozrywka czy orientalna gra symboli?

Szachy i cała reszta

Muzeum Bursztynu w Gdańsku swoją działalność rozpoczęło w czerwcu 2006 roku. Od lipca 2021 roku ma nową siedzibę, znajdującą się w Wielkim Młynie. Według dostępnych danych liczba odwiedzających stale rośnie. W 2019 roku dostępne ekspozycje zobaczyło 119 tysięcy osób. Dzięki ekspozycji goście mogą poznać nie tylko historię bursztynu, ale i jego rzemiosła, szlaków handlowych czy wpływu na medycynę.

Oficjalny profil na Facebooku:

„Na naszej wystawie stałej możecie zobaczyć ponad tysiąc eksponatów z bursztynu. Część z nich to dary dla muzeum. Są dla nas wyjątkowe, ponieważ nie tylko wzbogacają kolekcję, ale również są dowodem dbania o wspólne dobro, jakim jest bursztyn, z którego wszyscy jesteśmy dumni.

Na dwóch piętrach wystawy prezentujemy wyroby z bursztynu od pradziejów do współczesności, a w poniższej galerii znajdziecie te eksponaty, które znalazły się na niej dzięki naszym darczyńcom.”

Szachy nie są rzecz jasna jedyną tego typu atrakcją gdańskiej kolekcji. Zwiedzający mogą zobaczyć m.in. jedyną w Polsce inkluzję jaszczurki – bursztynową bryłkę sprzed 40 milionów lat. Znaleziona w 1997 roku na plaży w Gdańsku Stogach jest globalnym unikatem. Wewnątrz znajduje się zmumifikowana jaszczurka, detrytus roślinny i włoski dębu. Niejako kontrastem dla niewielkiej bryłki jest 68-kilogramoway blok bursztynu – jeden z pierwszych eksponatów, który widzi gość wchodzący do Muzeum Bursztynu.

fot.Dariusz.Biegacz/CC BY-SA 4.0

Jaszczurka Gierłowska

Ciekawie wygląda również główna szkatułka gry „Flirt”. Jej konstrukcja jest drewniana, zaś zewnętrzne ściany korpusu oraz pokrywy oklejone bursztynowymi, nieprzeźroczystymi, wielobarwnymi, płaskimi płytkami oraz wypukłymi, wielokątnymi, ciemnopomarańczowymi, prześwitującymi kaboszonami ze złotą folią na spodzie.

Pięknie prezentuje się również Ołtarzyk domowy z Madonną na półksiężycu. Jak czytamy na oficjalnej stronie internetowej muzeum:

„Ołtarzyk zdobią bursztynowe kaboszony z ornamentalną dekoracją intaglio oraz ażurowe plakietki z kości; owalne i prostokątna, z przedstawieniami św. Franciszka z Asyżu, oraz prostokątne z ornamentem roślinnym. Kolejne kondygnacje dekorowane są bursztynowymi kulkami i fartuchami. Rzeźba Madonny wykonana jest z jednej, przezroczystej bryły bursztynu.”

Warto odwiedzić to miejsce, podróżując do Gdańska.

Czytaj też: Historię Gdańska trzeba pisać na nowo? Archeolog twierdzi, że gród… w ogóle nie istniał

Źródła:

1. https://www.apollo-magazine.com/acquisition-of-the-year-shortlist-apollo-awards-2021/ [dostęp: 27.01.2022 r.]
2. https://www.facebook.com/muzeumbursztynu
3. https://muzeumgdansk.pl/oddzialy-muzeum/muzeum-bursztynu/