Ciekawostki Historyczne
Średniowiecze

Historię Gdańska trzeba pisać na nowo? Archeolog twierdzi, że gród… w ogóle nie istniał

Każdy podręcznik powie Wam, że już za czasów Mieszka I cała wschodnia część Pomorza należała do Polski. Książę zbudował potężny ośrodek handlowy w Gdańsku, przez który do centrum państwa płynął wartki strumień srebra. Archeolog Sławomir Wadyl podważa tę wizję. Jego zdaniem żadnego Gdańska wtedy nie było.

Znaleziska archeologiczne nie potwierdzają tezy o napływie arabskiego srebra do Polski za pośrednictwem Pomorza Wschodniego – uważa wspomniany uczony z Muzeum Zamkowego w Malborku. Na obszarze tym znaleziono jedynie trzy skarby monet z lat 930–960, ale ich datacja pozostaje niepewna.

Dlaczego jest to ważne? Kształtujące się wówczas państwo wczesnopiastowskie potrzebowało znacznych zasobów na budowę i utrzymanie grodów oraz drużyny książęcej czy też organizację władzy. Kluczowe w tym procesie miało być opanowanie szlaków handlowych, w tym tego prowadzącego z Wielkopolski do Gdańska. Gdańska, który mógł jednak jeszcze nie istnieć.

Czy Mieszko I władał Gdańskiem i Pomorzem Wschodnim już w połowie X wieku? (polski książę na obrazie Jana Matejki „Zaprowadzenie chrześcijaństwa”).

Czy Mieszko I władał Gdańskiem i Pomorzem Wschodnim już w połowie X wieku? (polski książę na obrazie Jana Matejki „Zaprowadzenie chrześcijaństwa”).

Nie od razu Gdańsk zbudowano

Nie tylko srebrne depozyty nie potwierdzają istnienia silnego ośrodka polityczno-handlowego nad Zatoką Gdańską w połowie X wieku. Jak zauważa Sławomir Wadyl, nowe badania archeologiczne pokazują, że w tym czasie wciąż jeszcze istniało emporium w Truso na terenie Prus. Nie upadło ono na początku stulecia, lecz działało nawet do połowy XI wieku, a zatem nie było powodu, by jego rolę przejął Gdańsk, jak uważa wielu historyków.

Czy Gdańsk powstał kilkadziesiąt lat później niż sądzono? (il. herb Gdańska na wyobrażeniu z XVII wieku).

Czy Gdańsk powstał kilkadziesiąt lat później niż sądzono? (il. herb Gdańska na wyobrażeniu z XVII wieku).

Starsze koncepcje dotyczące początków miasta w widłach Wisły i Motławy opierały się m.in. na datowaniu najstarszych znalezionych tam pozostałości średniowiecznego grodu. Ostatnie ustalenia w tym zakresie, oparte na metodzie dendrochonologicznej, kazały jednak przesunąć wiek powstania wspomnianych zabudowań aż o sto lat, na połowę wieku XI.

Archeolog z malborskiego muzeum pisze również o źródłach pisanych, iż żadne z nich nie zawiera wiadomości świadczących dowodnie o tak wczesnej metryce (połowa X w.) granicy opartej o Zatokę Gdańską i Morze Bałtyckie. Z kolei w materiale archeologicznym brakuje śladów większego przekształcenia struktur osadniczo-terytorialnych na tym obszarze.

Dalsza część artykułu pod ramką
Zobacz również:

***

Należy podkreślić, że koncepcja Sławomira Wadyla zaprzecza większości dotychczasowej literatury naukowej dotyczącej początków Gdańska i należy poczekać, czy jego argumenty spotkają się z dobrym przyjęciem.

Fragment żywotu św. Wojciecha z widoczną nazwą Gyddanyzc (czwarty wiersz od góry, pierwsze słowo).

Fragment żywotu św. Wojciecha z widoczną nazwą Gyddanyzc (czwarty wiersz od góry, pierwsze słowo).

Jednego można być raczej pewnym, co przyznaje również cytowany archeolog. W 997 roku istniał już na Pomorzu gród, do którego przybył św. Wojciech, zanim wyruszył do Prus. Najstarszy żywot biskupa męczennika nazywa tę miejscowość Gyddanyzc.

Źródłem powyższego newsa jest:

Sławomir Wadyl, Czy X-wieczna fala napływu srebra do państwa wczesnopiastowskiego pochodziła z Pomorza Wschodniego? [w:] „Migracje. Podróże w dziejach”. Starożytność i średniowiecze [seria: Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego”], red. Maciej Franz, Karol Kościelniak, Zbigniew Pilarczyk, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2015.

Newsy historyczne. O co chodzi?

1 Rubryka „newsów historycznych” to najnowsze doniesienia ze świata historii. Szukamy przegapionych i przemilczanych odkryć polskich (i nie tylko) naukowców. Pokazujemy, że w badaniach nad przeszłością nieustannie coś się dzieje.
2-news Nasze newsy są krótkie i przystępne. Na 2-3 tysiącach znaków streścimy dla Was odkrycia, które naukowcy zawarli na dziesiątkach stron hermetycznych prac. Piszemy tylko o tym, co naprawdę ma znaczenie. Bez przynudzania.
3 Opieramy się na publikacjach naukowych z ostatnich 18 miesięcy. W świecie historii newsy rozchodzą się powoli, a prace akademickie trafiają do potencjalnych odbiorców z dużym opóźnieniem. To co w innych dziedzinach przestaje być newsem po 24 godzinach w historii może nim być nawet rok później.
4-news Przygotowując newsy kierujemy się listą najbardziej prestiżowych periodyków historycznych. Jeśli jesteś wydawcą lub autorem i chciałbyś, abyśmy sięgnęli do konkretnej publikacji – wyślij ją na adres naszej redakcji.

Zobacz również

Średniowiecze

Mieszko II jednak nie został wykastrowany?

Utalentowany władca, który nie potrafił utrzymać zdobyczy swego ojca. Zaatakowany z dwóch stron, stracił królestwo, żonę… i klejnoty. Nie tylko te koronacyjne. Tak przynajmniej uczą...

8 sierpnia 2015 | Autorzy: Roman Sidorski

Średniowiecze

10 rzeczy, których nie wiedziałeś o polskich władcach

Bolesław Chrobry nie został świętym, bo miał kiepski "piar". Zygmunt August był bajecznie bogaty, ale udawał bankruta. A Zygmunt III Waza chciał uciec z Polski....

21 czerwca 2015 | Autorzy: Rafał Kuzak

Średniowiecze

Niemiecki król, który uratował Polskę

Zwykle o Niemcach pisze się jako o tych, którzy usilnie starali się rozebrać Polskę na kawałeczki. Tymczasem przynajmniej raz w historii zdarzyła się rzecz zupełnie...

11 maja 2012 | Autorzy: Kamil Janicki

Średniowiecze

Czy Polska Mieszka I sąsiadowała z… miastem Amazonek?

Zapewne pamiętacie z lekcji historii niejakiego Ibrahima Ibn Jakuba - żydowskiego podróżnika z muzułmańskiej Hiszpanii, który jako pierwszy napisał coś na temat państwa polskiego. Ciekawski...

3 stycznia 2012 | Autorzy: Kamil Janicki

KOMENTARZE (11)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Nasz publicysta | Kamil Janicki

Wybitnie nieprzekonujące argumenty, a prawdę mówiąc – też dość wtórne. Kierunki przepływu srebra są różnie interpretowane i dzisiaj częściej wiąże się je z handlem wschodnim za pośrednictwem Itilu/Bulgaru i z powiązaniami państwa piastowskiego ze światem arabskim, a nie z Bałtykiem. Poza tym depozyty srebra to nie tyle dowody przepływu kruszcu co jego ukrywania. Jedno z drugim może się wiązać ale wcale nie musi i naukowcy różnie interpretując cel tworzenia tych depozytów (zapasy na wypadek wojny? „skrytki” kupców? forma manifestacji pozycji społecznej?).

Wiązanie tego materiału z pozycją czy w ogóle istnieniem Gdańska trudno brać za dobrą monetę. Tym bardziej, że z prac archeologa, Andrzeja Buko (najnowsza z 2012 – „Between Wolin and Truso”) wcale nie wynika żadne przesunięcie powstania Gdańska na XI wiek. Dalej orientacyjną datą jest 970 rok.

    Anonim

    Kościński B., Paner H.
    2005 Nowe wyniki datowania grodu gdańskiego – stanowisko 1 (wyk. I–V), [w:]
    XIV Sesja Pomorzoznawcza, t. 2: Od wczesnego średniowiecza do czasów
    nowożytnych, red. H. Paner, M. Fudziński, Gdańsk, s. 9–47.
    To wcale teorii Buko nie wyklucza, wręcz wpasowuje idealnie. Więcej niż jeden ośrodek grodowy i zmiana ośrodka plemiennego na piastowski :)

Redakcja

Wybrane komentarze do artykułu z naszego facebookowego profilu
https://www.facebook.com/ciekawostkihistoryczne/posts/1158313067530684

Mike C.:
Przy każdej większej rzeki uchodzącej do Bałtyku istniał jakiś gród. Dziwne by było gdyby przy ujściu Wisły i Motławy takiego nie było.

Misha O.:
To że nie znalazł żadnej monety świadczy o tym że nie znalazł a nie że nie istniał

Barbara P.:
materialy archelogiczne grodu zabrało morze,niech archeolog tam ich poszuka.

wandaluzja.com

Rendering Białczyńskiego NIE MA ŻADNEGO ODNIESIENIA SYSTEMOWEGO CZY CHRONOLOGICZNEGO a Moja Chronologia MA. W Tumie Łęczyckim – jako Modelu Przedromańskiej Katedry Wawelskiej – znaleziono dużo drewna, z czego część może pochodzić z budowy Tumu, co daje możność badania DENDROLOGICZNEGO.
To, że NIE BYŁO ŻADNEGO GRODU GDAŃSKIEGO, gdyż miasto wytyczono na Surowym Gruncie Sławomir Wadył tłumaczy, że MIASTO Gdańsk zostało zbudowane przez Mieszka I ??? Sęk jednak w tym, że Mieszko ten nigdy Gdańskiem nie władał, gdyż Gdańsk zabrał Sobiesławowiczom książę krakowski Bolesław Chrobry w r. 988.
Ja o tym się przekonałem NAMACALNIE w r. 2000. Wtedy bowiem wykopano pod gdańskim Ratuszem konstrukcje drewniane, które zinterpretowałem, że Gdański ratusz budowano NA WODZIE – wobec czego trzeba było robić ruszt drewniany na którym MUROWANO.
Prosiłem o zabezpieczenie próbek dendrologicznych i danie mi ich, ale NIE DANO. Jednak zostało to potwierdzone, gdyż 3 lata temu mówiono mi w gdańskim urzędzie konserwatorskim, że przy odbudowie SPICHRZY odkopano BETONOWE pale fundamentowe, jakie wg UJ stosowano w Europie w l. 2200-2000 p.n.e. – czyli że Wyspę Spichrzy budowała kultura amfor kulistych dla eksportu pszenicy ukraińskiej do Skandynawii.
Jak to ogłosiłem KILKANAŚCIE lat temu, że bratanek Posejdona z Poznania Ogyges-Ajgialos po wygnaniu z Królewca przez Asklepiosa ze Lwowa zbudował staromiejski Gdańsk dla metalurgii Kaszubskiej, żeby Przyćmić zbudowany przez Asklepiosa dla metalurgii Powiślańskiej Bramne-TORUŃ.
3 lata temu znalazłem tego POTWIERDZENIE. Widziałem w odkopanym przy farze Mariackiej fundamencie sterczącą belkę obrobioną MECHANICZNIE. Prosiłem w 4 instytucjach archeologicznych o ZABEZPIECZENIE tej belki dla badań dendrologicznych, gdyż takie rzeczy znane mi są tylko z Wrocławia, skąd wnioskowałem, że piły DIAMENTOWE do budowy Piramid Egipskich pochodziły z Wrocławia ???
Rynek Praski w Sieradzu uważałem za zamek Króla Polski Henryka III Prawego, ale pan Augustowski napisał mi, że widział w fundamencie kamienicy RPr w Sieradzu belkę obrobioną MASZYNOWO – co datuje budowę tej kamienicy na Neolit.

    Zenek

    Droga redakcjo,nie czy wiecie o tym,że pan Wandaluzja,który się wpisał powyżej jest znanym archeologiem,ostatnim żyjącym przedstawicielem szkoły lwowsko-wrocławskiej ;) Zdaje się,że znał osobiście Kostrzewskiego i Hawrota:) Na kilkadziesiąt lat przed badaniami genetycznymi głosił,że kultura amfor kulistych to Słowianie ;)

    bowka

    Wandaluzja lecz się człowieku może nie jest jeszcze dla Ciebie za późno !

Uniradka

Historia wczesnośredniowiecznego Gdańska jest zmyślona na potrzeby udowadniania odwiecznej polskości Pomorza i miast, które de facto nie były polskie do 1945 roku. A na wybrzeżu w wieku X były setki innych ośrodków bardziej kwalifikujących się do roli portu handlowego, rzeki uchodzące do Zatoki Gdańskiej miały inny przebieg niż obecnie, mniej korzystny dla żeglugi.

    Maniek

    Uniradka – zmyślone to ty masz chyba bajki w głowie. Jeśli chcesz kwalifikować Gdańsk do grona miast które nie były polskie do roku 1945, to proponuję tobie lekcje historii najlepiej z podręcznikiem dla szkół podstawowych. Polskość tego miasta jest niepodważalna przez setki lat i to widać w setkach przypadków. Nie było to jednak miasto polskojęzyczne, zresztą jak wiele w tamtym okresie.

      ewa

      Maniek Gdansk to Polskie miasto, gdzie przed wojna mieszkało 95% Niemców takim myśleniem to można Polskę poszerzyć do Laby.

Maniek

Temat artykułu typowo medialny, aby zwiększyć wyświetlenia i zainteresowanie tematem. Twierdzenie iż Gdańsk nie istniał jest wielkim nadużyciem; trzeba by było inaczej określić hipotezę Pana Wadyla; mianowicie np tak, że: „Gdańsk nie pełnił w Xw roli tak dużej, jaka jest mu przypisywana w historii”. Ale to, że istniał gród w tym miejscu, oraz nawet dużo wcześniej obszar ten był zamieszkały, nie ulega najmniejszej wątpliwości. Poza tym to tylko jedna z wielu hipotez taka jaką jest np płaska Ziemia, czy pusty Księżyc (do tego drugiego nawet skłaniam się uwierzyć :))

    Nasz publicysta | Anna Dziadzio

    Drogi komentatorze, dziękujemy za wpis. Rzadko zdarza się tak wyważona i merytoryczna krytyka. Może skłoni to innych Czytelników do podjęcia dyskusji w tym temacie? :) Pozdrawiamy serdecznie.

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.