XIX wiek
Czysta krew, czyli historia eugeniki w Stanach Zjednoczonych
Kwestie zachowania czystości rasowej i budowy idealnego społeczeństwa kojarzą nam się najczęściej z rządami nazistów, niemieckimi obozami koncentracyjnymi i Holocaustem. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że podstawy tzw. teorii ras sformułowano w Stanach Zjednoczonych Ameryki.
Ponure proroctwa wielkiej wojny
„Jeźdźcy!… Czterech jeźdźców Apokalipsy! Już dosiedli rumaków, już zaczęli swą obłędną, nieubłaganą jazdę. Ślepe siły zła, zwolnione z łańcuchów, miały swobodnie hasać po świecie. Zaczynało się męczeństwo ludzkości pod dziką kawalkadą czterech wrogów… [Ludzie] Uciekali, nie wiedząc dokąd,...
Mowa warta stryczka. Ten proces w sprawie morderstwa wstrząsnął Salem
Salem zapisało się na kartach historii słynnymi procesami czarownic z XVII wieku. Jednak dwa wieki później miasto to stało się areną innego słynnego procesu, którego przebieg stał się inspiracją dla dwóch wybitnych pisarzy, Edgara Allana Poego i Nathaniela...
Wielki smród w XIX-wiecznym Londynie. Przez odór nieczystości ludzie dostawali torsji na ulicach
Wszyscy wiemy, jak nieprzyjemny potrafi być zapach z kanalizacji, zwłaszcza w upalny, letni dzień. Prawdziwy problem zaczyna się, gdy w prawie 3-milionowym mieście „psuje się” główny ściek, przynosząc smród tak silny, że powoduje niekontrolowane wymioty.
Lekarstwo idealne, czyli o dobroczynnych właściwościach zwłok skazańców
W roku 1861 w Niemczech John Ross Browne, amerykański podróżnik i pisarz, był świadkiem nietypowego zdarzenia. W mieście Hanau oglądał egzekucję miejscowego mordercy, skazanego na ścięcie za zabójstwo. Nie różniłoby się to niczym od innych podobnych „widowisk”, gdyby...
Pisał pornograficzne wiersze i zmieniał kobiety jak rękawiczki. Ten słynny pisarz wiódł naprawdę bujne życie miłosne
Gustował w kobietach raczej o krągłych kształtach, ale niezbyt obfitych. Zwaliste, otyłe damy zupełnie go nie pociągały. Jako wytrawny uwodziciel przedkładał doświadczone mężatki, które w łóżku mogły zaoferować znacznie więcej, nad niewinne panienki. Aleksander Fredro wiedział, jak się...
Z zapadłej dziury zrobił nowoczesną europejską stolicę. Ten Rosjanin zmienił Warszawę nie do poznania!
Najlepszym prezydentem w historii Warszawy był… Rosjanin – generał Sokrates Starynkiewicz. Rządził w latach 1875–1892. Mówiono o nim, że wprowadził stolicę z wieku XVIII w wiek XX. Warszawianie do dziś korzystają z wybudowanej za jego kadencji kanalizacji.
Alkoholicy, narkomani i jedzenioholicy – poczet władców uzależnionych
W przypadku zwykłych śmiertelników palenie lub alkoholizm sprawiają problemy tylko im samym lub ich rodzinom. Kiedy jednak uzależnienie dopada władcę, ma ono wpływ na teraźniejszość i przyszłość całego kraju! Choć w historii nie istnieje tryb warunkowy, można powiedzieć,...
Sztyletnicy – egzekutorzy powstania styczniowego
Nieśli śmierć konfidentom, zdrajcom, carskim urzędnikom i żandarmom. Pojawiali się nagle, w ciemnej bramie, przed drzwiami mieszkania. Wyrok wykonywali na miejscu. Kilka uderzeń nożem – w szyję klatkę piersiową i brzuch – natychmiast pozbawiało życia skazanego. Tak działali...
Fritz Haarmann – krwawy rzeźnik z Hanoweru
We wrześniu 1918 roku policja odwiedziła mieszkanie Fritza Haarmanna, hanowerskiego handlarza mięsem, w związku ze zgłoszeniem zaginięcia 17-letniego Friedela Rothego. Wizyta nie pomogła w odnalezieniu młodzieńca, ale doprowadziła do skazania Fritza na dziewięć miesięcy więzienia. Powód? Funkcjonariusze nakryli...
Sekretne życie Jamesa Barry’ego. Dlaczego wybitny lekarz przez 50 lat ukrywał swoją prawdziwą płeć?
James Barry zasłynął jako pierwszy lekarz, któremu udało się z sukcesem przeprowadzić cesarskie cięcie w Afryce. Gdy opuszczał ten świat, miał tylko jedno życzenie – by zostać pochowanym w takim stanie, w jakim wyda ostatni oddech. Niestety nie...
Baba Anujka – najstarsza seryjna morderczyni na świecie
Ludowe bajki wypełnione są opowieściami o wiedźmach i tajemniczych zielarkach, które swą mocą potrafiły leczyć innych, ale też niszczyć i zabijać… Historia pokazuje, że w tych „opowiastkach dla dzieci” znajduje się więcej niż tylko ziarno prawdy. Dowodzi tego...
Ulubiona gra Napoleona, Jana Sobieskiego i carycy Katarzyny, czyli kilka słów o szachach
Strategiczna gra planszowa, którą zachwycali się zarówno władcy, jak i władczynie. Taktyka, manipulacje, intuicja – dziś dzięki tej szczególnej rozgrywce możemy zrozumieć przemiany zachodzące w sztuce, polityce i kulturze. Jak narodził się fenomen szachów, nie bez powodu nazywanych...
Koro. Epidemia, która przeraża mężczyzn
Tajemniczo brzmiące koro to zaburzenie lękowe występujące u mężczyzn. Choremu wydaje się, że jego penis… zostanie wciągnięty w głąb brzucha, aż całkowicie zniknie w jego wnętrzu. Bywa, że na schorzenie zapadają na raz tysiące osób. W historii zdarzało...
Najdłuższa droga ze stryczka do mogiły. Ciało pogrzebano dopiero po 190 latach!
Gryzące sumienie potrafi silnie wpłynąć na działania człowieka i podejmowane przez niego decyzje. A nietypowe zachowanie wzbudza ciekawość innych, prowadząc do pytań, analiz i nowych wniosków. Podając w wątpliwość nawet sądowe wyroki. Tak właśnie się stało w przypadku...
Z ziemi niemieckiej do Rosji. Jak wyglądało Boże Narodzenie u cara?
7 stycznia – według kalendarza juliańskiego, opóźnionego w stosunku do gregoriańskiego o 13 dni – wyznawcy prawosławia obchodzą Boże Narodzenie. W cerkwiach odprawia się liturgię św. Bazylego Wielkiego, w domach stoją udekorowane choinki. Zwyczaj ten pojawił się w...
Kolej podziemna – droga do wolności dla niewolników z amerykańskiego Południa
Termin Underground Railroad – czyli kolej podziemna – nie odnosi się do torów czy spiętych ze sobą wagonów kursujących po wydrążonych pod powierzchnią trasach. Chodzi o zgoła inny skład, który jednak również miał dostarczyć podróżnika do stacji docelowej....
Winston Churchill kontra Piotr Malarz. Zbrodnia, która odebrała Anglii niewinność
Zanim pojawił się Piotr Malarz, policjanci w Londynie nie nosili broni, a mieszkańcy Anglii żyli trochę niczym hobbici z powieści J. R. R. Tolkiena. Całe zło czaiło się gdzieś daleko – na kontynencie. Banda rosyjskich anarchistów sprawiła jednak,...
Wesoła Jane – seryjna morderczyni, która zabijała z uśmiechem na ustach
Jane Toppan była pielęgniarką, którą wyróżniał ciepły, przyjazny uśmiech. To nim koiła niepokój swoich pacjentów oraz ich bliskich, obiecując, że nic im nie grozi. Jednak jej pogodny wyraz twarzy skrywał mroczną tajemnicę, która przyczyniła się do śmierci przynajmniej...
Długi cień pańszczyzny. „Ludowa historia Polski”
Większość z nas ma chłopskie korzenie, a jednak głównie interesujemy się dziejami szlacheckiej mniejszości. Dziś historycy próbują przywrócić właściwe proporcje w opowieści o historii narodu polskiego.
„Oni nawet nie wiedzą, jak bardzo ich kochałem”. Dlaczego wielki książę Konstanty płakał, uciekając z Polski po wybuchu powstania listopadowego?
Po wybuchu powstania listopadowego zaskoczony rozwojem wydarzeń wielki książę Konstanty został zmuszony do opuszczenia Królestwa Polskiego, którego był faktycznym władcą. 13 grudnia przekroczył granicę z Cesarstwem. Nigdy nie wrócił do Warszawy, choć wyjeżdżając, płakał. Dlaczego?
Łowca ludojadów. Nie bez powodu nazywano go myśliwym wszech czasów
Brał na celownik bestie, które rozsmakowały się w ludzkim mięsie. To od jego kul zginęła tygrysica z Champawat w Indiach mająca „na koncie” co najmniej 434 ofiary. Nic dziwnego, że Jim Corbett przeszedł do historii jako pogromcą ludojadów...
Ze szkolnej sali gimnastycznej na światowe areny. Jak narodziły się najpopularniejsze sporty zespołowe?
Miliardy kibiców, miliony zawodników i setki tysięcy meczów – tak wygląda dziś piłka nożna, koszykówka i siatkówka. Aż trudno uwierzyć, że początki tych dyscyplin związane są z brudem, wiklinowymi koszami i ciasnymi, dziewiętnastowiecznymi salami gimnastycznymi…
Najstarsza miętówka na świecie, czyli tysiące lat walki z nieświeżym oddechem
Zmagania z niewidzialnym wrogiem – brzydkim zapachem z ust – trwają tak długo, jak istnieje ludzka cywilizacja. Przypadłość zwaną współcześnie halitozą leczono na najróżniejsze sposoby, czasem skutecznie, a czasem wręcz przeciwnie…
Żywy obraz historii. „Kossakowie. Tango”
W jaki sposób uwiecznić przełomowe dla narodu polskiego wydarzenia? Jak uchwycić istotę patriotyzmu, odsłaniając przy tym tonacje emocjonalne – i wszystkie odcienie szarości? Czy na artystycznym płótnie można zawrzeć wielowątkowa historię przełomu wieków? Odpowiedzi zapisano na karcie powieści...