W czasach Jagiełły nie tylko ojciec dyrektor miałby Maybacha. Ile wtedy zarabiali ludzie papieża?

Kolektorzy generalni to urzędnicy skarbowi, którzy na rzecz Stolicy Apostolskiej zbierali świętopietrze i inne podatki. Jako jedyni przedstawiciele papieża w Polsce często mieli prawo wydawać dyspensy na zawarcie kazirodczych związków małżeńskich albo nawet zdejmować klątwy kościelne.

Na urząd kolektora mianowani byli zwykle ambitni duchowni średniego szczebla, którzy liczyli na zrobienie wielkiej kariery w strukturach kościelnych. Niektórym się udawało i dochodzili nawet do godności biskupich.

Podstawowe źródła dochodu

Jednak, jak udowadnia dr hab. Marek Daniel Kowalski z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, od przywilejów i prestiżu jeszcze ważniejsze były dochody. Takie wnioski wysnuł po przeanalizowaniu kariery kolektorów generalnych w Polsce w latach 1418-1496.

Taka kwota dla papieskich kolektorów to pikuś. Floren z 1347 roku, pochodzący z tak zwanego skarbu średzkiego (źródło: Classical Numismatic Group, Inc., lic. CC BY-SA 3.0).

A były to niebagatelne dochody. Po pierwsze, kolektorzy otrzymywali zwyczajową pensję równą tej, jaką przynosiły najbardziej prestiżowe kościelne stanowiska. Do tego często przejmowali funkcję bankiera, obracając zebranymi pieniędzmi. Papieska prowizja za te usługi co do zasady wynosiła dziesięć procent. Dawało to rocznie nawet do stu florenów – tyle, ile przyniosłaby dodatkowa godność kościelna.

Na czym jeszcze mogli zarabiać?

Praca dla papieża otwierała też drogę do rozmaitych beneficjów, przynoszących konkretny grosz. Różnie wykorzystywali to kolejni kolektorzy, umiejętnie żonglując zdobytymi stanowiskami i zabiegając o nowe wpływy.

Niejaki Piotr Wolfram na przykład skutecznie zamieniał swoje prebendy na coraz bogatsze i bardziej prestiżowe. Giacomo Rossi z kolei w walce o dochodową kantorię opolską kilkukrotnie odwoływał się do autorytetu papieża, aż wreszcie uzyskał ten urząd, mimo wcześniejszego zatwierdzenia nominacji innego kandydata. Rekordzista tego okresu, Zygmunt Giżycki, skumulował aż siedem beneficjów, z czego trzy teoretycznie nie powinny znaleźć się w jednym ręku.

News powstał w oparciu o artykuł naukowy opublikowany w periodyku “Roczniki Historyczne”.

Ale papieże często wydawali kolektorom dyspensy na sprawowanie jednocześnie beneficjów, których zgodnie z prawem nie powinno się łączyć. Zwykle były to zezwolenia czasowe, mające dać kolektorowi czas na zamianę sprawowanych stanowisk na inne i uregulowanie swojej sytuacji. Zdarzało się jednak, że otrzymywali oni dożywotnią zgodę na sprzeczną z zasadami kumulację dwóch, a nawet trzech beneficjów.

Biorąc pod uwagę pensję kolektorską, dochody z licznych beneficjów i prowizję z działalności bankierskiej, ludzie papieża w Polsce mogli zarabiać łącznie kilkaset, a przy maksymalnej kumulacji godności nawet tysiąc florenów. Była to niebotyczna kwota, na jaką mogła liczyć tylko garstka najwyższych dostojników państwowych.

Źródłem powyższego newsa jest:

Marek Daniel Kowalski, Dlaczego warto było zostać kolektorem? Kariery papieskich kolektorów generalnych w Polsce w XV wieku, [w:] „Roczniki Historyczne”, Rocznik LXXX (2014), Poznań-Warszawa 2014, s. 133-154.

Newsy historyczne. O co chodzi?

	Rubryka „newsów historycznych” to najnowsze doniesienia ze świata historii. Szukamy przegapionych i przemilczanych odkryć polskich (i nie tylko) naukowców. Pokazujemy, że w badaniach nad przeszłością nieustannie coś się dzieje.
	Nasze newsy są krótkie i przystępne. Na 2-3 tysiącach znaków streścimy dla Was odkrycia, które naukowcy zawarli na dziesiątkach stron hermetycznych prac. Piszemy tylko o tym, co naprawdę ma znaczenie. Bez przynudzania.
	Opieramy się na publikacjach naukowych z ostatnich 18 miesięcy. W świecie historii newsy rozchodzą się powoli, a prace akademickie trafiają do potencjalnych odbiorców z dużym opóźnieniem. To co w innych dziedzinach przestaje być newsem po 24 godzinach w historii może nim być nawet rok później.
	Przygotowując newsy kierujemy się listą najbardziej prestiżowych periodyków historycznych. Jeśli jesteś wydawcą lub autorem i chciałbyś, abyśmy sięgnęli do konkretnej publikacji – wyślij ją na adres naszej redakcji.