Przyzwyczailiśmy się do wizji średniowiecza jako epoki, w której liczyli się wyłącznie mężczyźni. Kobiety – zdawałoby się – pozostawały na drugim planie, wykluczane, ciemiężone i pozbawione samodzielności. Tymczasem to właśnie kobiety trzęsły jednym z głównych centrów finansowych ówczesnej Europy…
W niderlandzkiej Brugii – nie bez powodu nazywanej średniowieczną „kolebką kapitalizmu” – powstało społeczeństwo wyprzedzające resztę kontynentu o dobre kilkaset lat. Nie dość, że funkcjonował w nim rynek zadziwiająco podobny do dzisiejszego (banki, kantory, handel międzynarodowy), to na dodatek wprowadzono tam daleko posunięte równouprawnienie płci.
Kobietom wolno było samodzielnie dziedziczyć majątki, prowadzić przedsiębiorstwa, obracać wielkimi pieniędzmi. Panie nie tylko miały takie prawa, ale też ochoczo z nich korzystały i… w dużym stopniu wygryzły z biznesu mężczyzn.
Od targowisk…
Zacznijmy od dołu drabiny społecznej. Kobiety niepodzielnie panowały chociażby na brugijskich targowiskach. James M. Murray, autor książki „Brugia. Kolebka kapitalizmu” pisał, że to właśnie one miały niemal całkowity monopol na handel detaliczny żywnością w mieście.
I rzeczywiście w 1304 roku wynajmowały 55 z 60 straganów na jednym z głównych targowisk miasta (w tak zwanej Hali Serowej). Podobnie spośród 93 kramów wielkopostnych w latach 1305-1306 aż 83 należały do kobiet.
Średniowieczne kobiety na targowisku… W Brugii było ich znacznie więcej!
Taka proporcja (9 do 1 na rzecz pań!) może zaskakiwać, ale akurat na targach w całej Europie było sporo kobiet. Nie był ich natomiast tam, gdzie praca wiązała się z prestiżem, fachową wiedzą i wielkimi pieniędzmi. Oczywiście za wyjątkiem Brugii! Mieszkanki tego miasta zajmowały się niemal każdym możliwym fachem.
Pochodzące z 1369 roku dwujęzyczne rozmówki dla gości z zagranicy (tak, takie książki istniały już w średniowieczu!) wymieniały między innymi szwaczki, prządki, gręplarki i sprzedawczynie pergaminu. W innych źródłach pojawia się też chociażby właścicielka dużego sklepu z winem czy dama prowadząca międzynarodowy handel gwoździami, papierem i przyprawami.
Nawet w intratnym biznesie sukienniczym mężczyźni nie zdołali wyprzeć kobiet, jak to się stało w całej Europie. W Brugii obok cechowych mistrzów sukiennictwa (mester) były także… mistrzynie (mestrigghe). Rzecz nie do pomyślenia gdziekolwiek indziej. Konkretne przykłady mówią nawet więcej. W jednym z wielkich kontraktów sukienniczych, realizowanym w latach 1366-1370, wzięły udział 222 kobiety i zaledwie 184 mężczyzn.
fot.domena publicznaKobiety z Brugii działały nie tylko w rzemiośle, ale i w świecie finansjery. Obraz Quentina Metsysa zatytułowany „Bankier z żoną” z 1514 roku.
…przez wielki biznes
To zresztą wciąż tylko wierzchołek góry lodowej. Kobiety dominowały nie tylko w rzemiośle czy handlu detalicznym, ale też… bankowości. Zdaje się, że to właśnie one najczęściej prowadziły firmy udzielające nielegalnych, wysokooprocentowanych pożyczek.
W niektórych miejskich rodzinach wszystkie kobiety zajmowały się tym fachem i to mimo, że wymagał on wysokiego wykształcenia i smykałki do ryzyka. Kobiety prowadziły lombardy, ale też kantory wymieniające pieniądze czy gospody świadczące usługi finansowe dla kupców.
Brugia leży o… tutaj.
Co ważne nie były one żadnymi figurantkami! Wręcz przeciwnie: często zdarzało się, że oficjalnie na czele danego kantoru czy prywatnego banku stał mąż, ale to żona wykonywała całą realna pracę. Przykładowo niejaka Małgorza Ruweel, żona właściciela kantoru Willema Ruweela, sprawowała imponującą kontrolę nad interesami.
Jak pisze James M. Murray to ona wypełniała większość codziennych obowiązków w kantorze – handlowała monetami z innymi bankierami i regulowała z nimi okresowo rachunki, tak by zbilansować przelewy dokonywane między ich bankami.
Obowiązki innej finansistki, pani Rapesaert, były nawet większe, bo kiedy jej mąż na kilka lat wyjechał do pracy w Gandawie na polecenie hrabiego, to ona wzięła na siebie prowadzenie kantoru. Robiła to na własne nazwisko i bez niczyjej pomocy.
Nie była zresztą żadnym wyjątkiem, bo ogółem brugijskie kobiety zajmowały się tak wysoce technicznymi kwestiami, jak między innymi analiza próby monet i kruszcu, uzgadnianie kont, zarządzanie personelem, pośrednictwo. Niektóre z prowadzonych przez nie interesów oplatały swoimi mackami całą Europę. Przykładowo kiedy w 1372 roku zbankrutował swoisty fundusz inwestycyjny należący do Edele de Rudevorde, w relacjach pomiędzy Brugią i kupiecką Hanzą doszło do poważnego, międzynarodowego kryzysu.
…aż po prostytucję
Artykuł powstał w oparciu o książkę Jamesa M. Murraya pt. „Brugia: kolebka kapitalizmu”, wydaną przez PWN (2011).
Na koniec wypadałoby jeszcze wspomnieć o procederze nieodłącznie związanym z kobietami – prostytucji. Także w tej dziedzinie Brugia stanowiła absolutny ewenement. Od wieków model funkcjonowania prostytucji jest w zasadzie niezmienny: uprawiają ją kobiety, ale kontrolują (i czerpią zyski) przede wszystkim mężczyźni.
W Brugii nigdy tak nie było, choć na początku XIV wieku „rynek kobiet” był jeszcze stosunkowo zróżnicowany – około połowy domów publicznych i innych grzesznych przybytków należało do mężczyzn. Później jednak kobiety… całkowicie wyparły ich z tego rynku.
Starczyło 20 lat ekspansji „babskich” biznesów w okresie największej prosperity, a już tylko 20% intratnego segmentu usług pozostało w rękach brzydszej płci. Tak oto w czasach, kiedy w wielu krajach kobiety były pozbawione wszelkiej samodzielności powstało miasto, gdzie panie mogły nie tylko prowadzić każde możliwe przedsiębiorstwo, ale nawet dom schadzek.
Alfonski, burdelmamy, szefowe banków, rekiny finansjery, czarnorynkowe lichwiarki… w Brugii nic nie było niemożliwe. Dzisiaj można śmiało powiedzieć, że ówczesne kobiety osiągnęły wiele z tego, o co 600-700 lat później walczyły sufrażystki i feministki.
Źródło:
Ciekawostki to kwintesencja naszego portalu. Krótkie materiały poświęcone interesującym anegdotom, zaskakującym detalom z przeszłości, dziwnym wiadomościom z dawnej prasy. Lektura, która zajmie ci nie więcej niż 3 minuty, oparta na pojedynczych źródłach. Ten konkretny materiał powstał w oparciu o:
- James M. Murray, Brugia: Kolebka kapitalizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN 2011.
KOMENTARZE (11)
Wybrane komentarze z naszego profilu na Facebooku:
Aga Xbxb
no proszę:) i nawet tam byłam:)
Ciekawostki historyczne
I co? Nadal to feministyczny raj? ;-)
Agnieszka Modeńska
Beginki! I ja też byłam!
Pepson Pepsonowicz
Ciekawe miasto, ostatnio nawet fajny triller zrobili, ale miato robi wrazenie warto odwiedzic
Aga Xbxb
trudno powiedzieć:) tak naprawdę nie jestem zwolenniczką feminizmu, tylko równego traktowania wszystkich istot, więc trudno mi to ocenić;)
natomiast samo miasto jest przepiękne jeśli chodzi o architekturę. bardzo mi się podobało. poza tym byłam w knajpie, w której było kilkaset różnych gatunków piwa – i to pamiętam najbardziej:))))
Elżbieta Wspaniała
Podobnie myslę jak Aga z tym że nie jestem fanką piwa ..:-)
Ciekawostki historyczne
Prawdę mówiąc my też nie jesteśmy feminist(k)ami :)… Swoją drogą jeśli artykuł Wam się podoba, możecie polecić go innym na „Wykopie”: http://www.wykop.pl/link/905119/sredniowieczne-feministki/ :)
Marcin Hencz
@Aga Xbxb: Jeśli tak mówisz to znaczy, że jesteś feministką. Zabawne, że kobieta sama nie wie co to feminizm.
Aga Xbxb
@Marcin: doczytaj (ze zrozumieniem) http://pl.wikipedia.org/wiki/Feminizm
Ciekawostki historyczne
Kamil: @Marcin Hencz: To nie jest wcale takie proste. Czym innym jest klasyczny XX-wieczny feminizm wywodzący się z ruchu sufrażystek, a czym innym dzisiejszym stosunkowo radykalny feminizm zbudowany na genderowych teoriach społecznych. Myślę, że Agacie chodziło o to, że nie jest feministką w tym drugim rozumieniu. Bo w pierwszym rozumieniu chyba prawie każdy jest feministą/feministką…
Aga Xbxb
no nie wiem, nie wiem…;) przecież kolega Marcin pewnie i tak wie lepiej :D
Konrad Kuziel
autorze artykułu, to nazbyt daleko idące tezy – jedna książeczka w temacie to niezbyt wiele…ale w średniowieczu istniało jeszcze jedno takie miasto (choć nie był to długi okres, ale za to b.istotny w dziejach) tj Rzym w Państwie Kościelnym okresu „pornokracji”, lub „saeculum obscurum” jak kto woli..:)
Ciekawostki historyczne
Czy jeden artykuł to mało? Do badań naukowych – oczywiście! Ale „Ciekawostki historyczne” to serwis popularnonaukowy, w których staramy się (między innymi) przytaczać ciekawe wnioski z już przeprowadzonych badań. Poza tym o Brugii w Polsce nie ma… żadnej innej książki. I między innymi dlatego tak mało rodzimi adepci historii wiedzą o tym mieście i jego wyjątkowości. Co do Rzymu okresu pornokracji – myślę, że nie może tu być mowy o żadnym podobieństwie. W średniowieczu nie brakowało sytuacji, w których kobiety z elit władzy uzyskiwały silną, a nawet dominującą pozycję. Ewenementem Brugii była bardzo mocna pozycja ZWYKŁYCH kobiet. Wolność gospodarcza, zawodowa i społeczna tyczyła się każdej brugijki, a nie wyłącznie przedstawicielek najwyższych warstw.
Konrad Kuziel
no tak, ale Brugia to tylko jedno miasto, a jak to wyglądało w skali całego kraju ?? Czy autor owej książeczki, przedstawił wnikliwą analizę również i pod tym względem..Co do Rzymu – nie istotne, czy z wyższych czy nie wyższych sfer, ale że coś takiego w ogóle miało miejsce (o czym u nas też niewiele się mówi) – kronikarze kościelni tamtego okresu, wprost nazywają te panie „prostytutkami”, które opanowały Rzym na przeszło pół wieku – w całych dziejach, bodaj nigdy więcej nie zdarzyło się aby kobieta/ty odgrywały tak wielki wpływ na funkcjonowanie państwa – zresztą nie byle jakiego, bo stanowiącego centrum świata chrzescijańskiego ze zdolnością kierowania polityką większości krajów europejskich – te kobiety były kochankami papieży, których dzieci i ich dzieci zostawali papieżami..więcej i wyżej juz chyba nie było można, zwłaszcza kiedy mowa o Średniowieczu..:)
Ciekawostki historyczne:
Naprawdę trudno mówić o związku między faktem, że kochanki papieży miały wyjątkowe wpływy, a tym, że istniało miasto, w którym kobiety bez wyjątku posiadały prawnie bardzo wysoką pozycję społeczną. Szczególnie, że chodzi o dwa różne okresy (400 lat różnicy!) i dwa krańce Europy. Słowem, to dwa całkowicie różne tematy – choć oczywiście pornokracja to też ciekawy temat i może kiedyś coś o niej napiszemy :).
Co do pytania: „no tak, ale Brugia to tylko jedno miasto, a jak to wyglądało w skali całego kraju ?? Czy autor owej książeczki, przedstawił wnikliwą analizę również i pod tym względem..”. Po pierwsze skorygowałbym określenie książeczka – mnie osobiście książka Murraya zadziwiła szczegółowością, dokładnością i długością. To 400 stron tekstu poświęconego zaledwie stu latom historii jednego miasta. Praca bardzo wartościowa naukowo, świetny wzór tego jak mediewiści powinni próbować badać także polskie miasta średniowieczne. Co do skali całego kraju… Ale jakiego kraju? Brugia leżała w omawianym okresie wprawdzie w jurysdykcji hrabiego Flandrii, ale miała własny system prawny, własne władze, odrębną organizację społeczeństwa i wyjątkowo silną, autonomiczną gospodarkę. W XIV wieku było to raczej miasto-państwo, niż jedna miejscowość z wielu w jakimś kraju.
Porównania oczywiście pojawiają się w treści książki, ale w zrozumiałym celu: dla ukazania co w Brugii było wyjątkowe, a co niekoniecznie.
AgaXBxb feminizm to wlasnie ciagla walka o rownouprawnienie, ktorego jeszcze nie mamy. tradycyjny ruch feministyczny nadal walczy o pelne rownouprawnienie, nie tylko to formalne ( na papierze) o jakie walczyly pierwsze emancypantki, ale i FAKTYCZNE w sferze obyczajowo – spolecznej. Ta walka wciaz trwa. Polecam kapitalna lekture-
http://szuflada.net/kontrakt-plci-carole-pateman/
Kontrakt płci – Carole Pateman
Fragment: „Pateman twierdzi bowiem, iż kontrakt ten jest mitem, u podstaw którego zapomniano właśnie o pakcie między płciami. W tej idealnej „pierwotnej umowie”, na której zbudowana jest cała wizja państwa Ojców Założycieli (autorka odnosi się do amerykańskiej rzeczywistości), a także liberalizm, równość ludzi oznacza de facto równość mężczyzn i poddaństwo kobiet. Pateman nazywa to nowoczesnym patriarchalizmem, wskazując konkretne obszary naszego życia, w których on dominuje.(…) Lektura „Kontraktu płci” może być szokująca, ale przede wszystkim otwierająca – obala bowiem wiele mitów, w które od lat wierzymy. Pateman pokazuje i udowadnia, że wszelkie ruchy rewolucyjne, które obalały kolejne rządy (poczynając od monarchii absolutnej) czy inne rodzaje uciemiężenia jednostek, zachowały patriarchalny porządek. Zmiany te ostatecznie dotyczą mężczyzn i to nie wszystkich, ale tych z odpowiednim dochodem, pochodzeniem, kolorem skóry. Autorka otwarcie pisze, że różnica płci staje się różnicą między wolnością a podporządkowaniem. Jakakolwiek umowa zawarta więc między kobietą i mężczyzną, jest pełna zasad ustanowionych przez jedną (męską) stronę.”
Komentarze do artykułu z serwisu Wykop.pl:
mehis:
Można by odnieść wrażenie, że w XIV wieku kobiety miały lepiej niż dzisiaj :)….
sgsman:
Ale co tu jest z „feminizmu”? Raczej emancypacja czy równouprawnienie.
mehis:
Zależy jak rozumieć feminizm. Tradycyjny ruch feministyczny walczył właśnie o równouprawnienie i emancypację…
mehis tradycyjny ruch feministyczny nadal walczy o pelne rownouprawnienie, nie tylko to formalne ( na papierze) o jakie walczyly pierwsze emancypantki, ale i FAKTYCZNE w sferze obyczajowo – spolecznej.
sorry, moja odpowiedz byla adresowana do sgsman ;)
Chcecie troche feminizmu – to sa kobiety z jajami, szcuneczek
http://www.bliskiwschod.pl/1321351858,0,kobiety-jemenskiej-rewolucji
A tak powaznie to arytkuł bardzo interesujący, jeśli nie ma się zboczeń metodologicznych.
A ja nawet tu mieszkam . I przyznam- dla mnie miasto wyjatkowe, zakochalam sie w nim od pierwszego wejrzenia. Zapraszam wszytkich milosnikow staroci. Cale miasto, to jedna wielka starowka :))
Kolejna porcja komentarzy z naszego profilu na Fb https://www.facebook.com/ciekawostkihistoryczne:
Wojciech Sz.: „Niektórzy” chyba zapomnieli o Christine de Pisan
Kamil Janicki: No cóż, ona CHYBA nie była z Brugii . A to o brugijskich kobietach traktuje artykuł. Na Panią Pisan jeszcze na pewno przyjdzie pora.
Zainteresowani i zaniepokojeni, że jedynie Brugia, jedna książeczka itp. polecam : Kobiety w czasach katedr… I okaże się, że ani to średniowiecze nie było „antykobiece” itd.itp
pozdrawiam,
ciekawe,
jednak sprostowanie,
Brugia znajduje się dziś w Belgii, a nie w Holandii, a w czasach, które opisujesz w Niskich Krajach (= obecna Belgia i Holandia razem)
Если хостинг будет выбранне правильно или не по темпараметрам чтонужны вашему проекту, то вряд этот проект даст вам ожидаемую прибыль. Первым делом стоитвопрос о том, какому хостингу отдать предпочтение, платному или же бесплатноиу. Бесплатный варинт позволит вам не много сэкономить, что благоприятно для любого нового проекта, а вот второй вариант предусматривает собой плату, и есть существенная разница между этим и тем.
В чем же преимущества платного хостинга
Платный хостинг значительно расширяет пакет услуг, которые будут доступны для вашего сайта. Без вашего на то одобрения никто не сможет запустить какую то рекламу, что вполне возможно при условиях если хостинг бесплатный.
Еще один важный момент, влияющий на развитие сайта, состоит в скорости доступа к информации. Компании, предоставляющие хостинг на платной основе, дают возможность использовать услугу с наилучшим качеством, при котором быстрая скорость обеспечена [url=https://impossible-studio.com/reyting-hostingov-2021/]купить хостинг[/url]
Платный хостинг предусматривает собой наличие большого дискового пространства, что нельзя сказать о бесплатном варианте, там дисковое пространство ограничено.
Большое значение для нормальной работы ресурса имеет техническое обслуживание, которое провайдер предоставляет при малейших сбоях в функционировании сайта.
Если в ваших планах реализация большого и долгосрочного проекта, тоработать вам нужно начинать сразу с платного хостинга.
Довольно щасто приходится перезжать с одного хостинга на другой, по разным причинам, в случае с платным хостингом эта операция произойдет быстро и без потерь, тогда как перезд с бесплатного на бесплатный вряд ли будет возможен без потери данных.
Платные хостинги не говорят о том что они дорогие, среди хостеров большая здоровая конкуренция, поэтому не составит труда выбрать платный хостинг про свой бюджет.
Если вы хотите успешного развития своего сайта, обязательно берите платный хостинг, который обесепечит вам долгую и бесперебойную работу сайта.