Polscy archeologowie odkryli w Turcji ruiny nietypowej budowli sprzed 8000 lat

Jej założenie datuje się na mniej więcej na rok 7100 p.n.e., zaś ludzie mieszkali w niej aż do roku – również w przybliżeniu – 5950 p.n.e. Mogło tam mieszkać nawet 2000 osób. To jedno z tych osiedli, które z lotu ptaka przypomina plaster miodu, a do budynków mieszkalnych wchodziło się nietypowo, bo przez dachy. W XX wieku została zaś odkryta przez brytyjskiego archeologa James Mellaarta. Natomiast w latach 1993-2017 prowadził tam prace międzynarodowy zespół pod kierownictwem profesora Iana Hoddera, którego częścią była poznańska misja archeologiczna. Ostatnio zaś istotnego odkrycia dokonali tam naukowcy z polskiej ekipy pod kierunkiem prof. Arkadiusza Marciniaka z Wydziału Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Czytaj także: Çatalhöyük – starożytne miasto bez ulic

Uwagę polskich naukowców przykuły znajdujące się na wschodnim krańcu osady, kilkaset metrów od centrum, pozostałości nietypowej budowli, która zapewne służyła całej społeczności i nie pełniła funkcji mieszkalnej. Stojący tam budynek musiał być zdecydowanie większy, niż typowe mieszkania z tamtych czasów.

Wnetrze budynku, widoczne są dwa pilastry z możdżeniami, fot. Mateusz Dembowiak/źródło: UAM

Wzniesiony został na planie kwadratu, a jego powierzchnia wynosiła około 30 m². Jest to jednocześnie pierwszy jak dotąd znaleziony tam budynek takiego właśnie typu. W środku znajdowało się 12 „platform-wywyższeń”, pokrytych gliną. Na wszystkich czterech ścianach znajdowała się półkolumna, przy czym jedna z nich została udekorowana reliefem. Na środku budynku znaleziono ślady po palenisku. Przy ścianie południowej znajdował się piec. Natomiast ścianę zachodnią zdobiło wykonane głównie kolorem czerwonym malowidło.

fot.Elelicht/CC BY-SA 3.0

Przeciętny dom z błota miał 25 metrów kwadratowych, więc o luksusie można było zapomnieć, zwłaszcza, że w środku mieszkało nawet do 8 osób

Do czego natomiast budowla ta mogła służyć? Z jednej strony mogła pełnić jakąś funkcję integracyjną, o czym może świadczyć wspomniane palenisko. Z drugiej strony badacze nie wykluczają, że mogła też pełnić funkcje sakralne. Jak wspomniał profesor Marciniak pod wspomnianymi platformami prawdopodobnie znajdują się miejsca pochówków. Nowe światło na tę, jak i inne kwestie rzucą jednak dopiero dalsze prace, które zostały zaplanowane na rok 2023.

Źródła:

1. Polscy archeolodzy odkryli nietypowy budynek sprzed ponad 8000 lat, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1431081%2Cpolscy-archeolodzy-odkryli-nietypowy-budynek-sprzed-ponad-8-tysiecy-lat, dostęp: 27.09.2022.
2. Zdziebłowski, Turcja/ Polscy archeolodzy odkryli nietypowy budynek sprzed ponad 8 tys. lat, https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C93724%2Cturcja-polscy-archeolodzy-odkryli-nietypowy-budynek-sprzed-ponad-8-tys-lat, dostęp: 27.09.2022.
3. Filipowicz, K. Harabasz, A. Marciniak, Çatalhöyük w ostatnich stuleciach swego istnienia. Jak upadało miasto, https://archeologia.com.pl/catalhoyuk-w-ostatnich-stuleciach-swego-istnienia/, dostęp: 27.09.2022.