Ciekawostki Historyczne
Dwudziestolecie międzywojenne

Zdjęcie z tragedii Marianny Dolińskiej przez lata było wykorzystywane w propagandzie

Sprawa Marianny Dolińskiej do dziś budzi przerażenie i współczucie. To dramat kobiety zepchniętej na skraj nędzy i choroby psychicznej, której czyn z 1923 roku stał się jednym z najbardziej wstrząsających wydarzeń II RP – i jednocześnie jednym z najbardziej nadużywanych historycznie zdjęć propagandowych.

Historia Marianny Dolińskiej to jeden z najbardziej poruszających dramatów międzywojennej Polski. W grudniu 1923 roku kobieta w skrajnej nędzy i samotności powiesiła w lesie czwórkę swoich dzieci. Jej mąż był w tym czasie aresztowany, a ona sama została bez jedzenia, opału i wsparcia. Po dokonaniu czynu Dolińska udała się na komisariat i sama wskazała miejsce tragedii. Lekarze stwierdzili u niej ciężką psychozę, która mogła doprowadzić do dramatycznego załamania psychicznego.

Dolińska została przewieziona do szpitala psychiatrycznego w Tworkach, gdzie zajął się nią Witold Łuniewski, jeden z najbardziej znanych przedwojennych psychiatrów. Obserwował ją aż do jej śmierci w 1928 roku.

Kilka miesięcy później w „Roczniku Psychjatrycznym” opublikował artykuł, w którym opisał jej przypadek.

„Nie ulega wątpliwości, że D. dokonała zbrodni w stanie przygnębienia melancholicznego, które jednak w okresie jego trwania nie zaznaczyło się dość wyraźnie i nosiło pozory fizjologicznej reakcji emocjonalnej. Czyn zbrodniczy cyganki D. był psychopatologicznie próbą dokonania rozszerzonego samobójstwa, którego chora nie doprowadziła do końca.”

Co ciekawe, zdjęcie przedstawiające ciała jej dzieci stało się później jednym z najbardziej znanych fałszywych „dowodów” propagandowych.

Zdjęcie z tragedii Marianny Dolińskiejfot.Autor nieznany / domena publiczna

Marianna Dolińska, zdjęcie wykonane w szpitalu psychiatrycznym

W czasie II wojny światowej wykorzystywano je jako rzekomą dokumentację zbrodni UPA, choć nie miało to nic wspólnego z wydarzeniami z Wołynia. Przez lata fotografia funkcjonowała w obiegu publicznym bez właściwego kontekstu historycznego. Dziś badacze podkreślają, że historia Dolińskiej to przede wszystkim dramat człowieka pozostawionego samemu sobie przez niewydolny system opieki społecznej. Jej los pokazuje także, jak bieda i wykluczenie mogą prowadzić do tragedii wykraczających poza ludzką wyobraźnię.

Zdjęcie z tragedii Marianny Dolińskiejfot.Autor nieznany / domena publiczna

Pierwsza wersja zdjęcia pochodząca z artykułu Witolda Łuniewskiego.

To również przestroga, jak łatwo manipulować emocjami społeczeństwa, posługując się wyrwanymi z kontekstu obrazami. Tragedia Marianny Dolińskiej pozostaje symbolem zarówno ludzkiego cierpienia, jak i odpowiedzialności za rzetelne przedstawianie historii.

Ciekawostki to kwintesencja naszego portalu. Krótkie materiały poświęcone interesującym anegdotom, zaskakującym detalom z przeszłości, dziwnym wiadomościom z dawnej prasy. Lektura, która zajmie ci nie więcej niż 2 minuty, oparta na pojedynczych źródłach. Ten konkretny materiał powstał w oparciu o

  1.  Tekst Tomasza Sowy „Matka, która powiesiła własne dzieci. Historia Marianny Dolińskiej” portal  Twoja Historia, dostęp 17.11.2025

Zobacz również

Dwudziestolecie międzywojenne

Dziecko z ankiety. Kim byli najmłodsi pracownicy II RP?

Inspektorzy pracy tworzyli formularze, w których zapisywali wiek, wagę, wzrost i codzienność młodocianych robotników. Z tych kart wyzierała nędza i choroby: zniszczone płuca tkaczek, uszkodzony...

17 września 2025 | Autorzy: Magdalena Kopeć

10 poruszających faktów z historii aborcji. Warto je znać, niezależnie od tego jakie masz poglądy

Jakie kary groziły kiedyś za spędzenie płodu kobiecie, a jakie lekarzowi? Kogo zmuszano do aborcji, a komu jej kategorycznie zabraniano? Jakie stosowano metody i jakie...

10 kwietnia 2017 | Autorzy: Redakcja

XIX wiek

Cztery miliony skrobanek. Cała prawda o aborcji w przedwojennej Polsce

Handlarze śmierci wykonujący zabiegi brudnymi narzędziami, bez żadnej kontroli i bez odpowiedzialności. Aborcja na każdej ulicy i w każdej rodzinie. Zmowa milczenia obejmująca cały kraj....

13 października 2015 | Autorzy: Kamil Janicki

10 ciekawostek historycznych TYLKO dla dorosłych [18+]

Ostra pornografia w egipskiej mitologii. Wybitny malarz zdemaskowany jako obmierzły pedofil. I mroczne tajemnice brytyjskich położników. Przedstawiamy dziesięć historii na tyle drastycznych, wulgarnych lub przepojonych...

28 grudnia 2014 | Autorzy: Kamil Janicki

XIX wiek

Galicyjskie fabrykantki aniołków. Nigdy nie osądzone seryjne morderczynie

Nędza panująca w cesarsko-królewskiej Galicji jest wręcz przysłowiowa. Każdy robi co może, by przeżyć. Pośród tej piszczącej biedy i głodu pojawiają się kobiety gotowe „załatwić” problem...

17 grudnia 2014 | Autorzy: Aleksandra Zaprutko-Janicka

Dwudziestolecie międzywojenne

Miliony zdziczałych dzieci. Przemilczany problem Związku Radzieckiego

Włóczą się gromadami, niepodobne do człowieka, wydając dźwięki ledwie przypominające ludzką mowę. Mają wykrzywione, zwierzęce twarze, skosmacone włosy i pusty wzrok - tak pisał w...

19 stycznia 2014 | Autorzy: Aleksandra Zaprutko-Janicka

KOMENTARZE

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

W tym momencie nie ma komentrzy.

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.

Przeglądaj książki historyczne w najlepszych cenach

Odkryj najciekawsze książki historyczne w atrakcyjnych cenach. Sekcja powstała we współpracy z Lubimyczytac.pl, największą społecznością miłośników literatury w Polsce – dzięki temu możesz wybierać spośród tytułów najwyżej ocenianych przez czytelników.