Czy na polskim tronie zasiadała Żydówka?

O żonie Henryka Prawego wiedzieliśmy dotychczas bardzo niewiele. Pochodziła z Opola, a jej ojciec oddał ją Henrykowi i przyrzekł wsparcie w polityce zjednoczeniowej zięcia w zamian za ukoronowanie córki. Na temat jej imienia snuto tylko domysły – nazywano ją Konstancją, Grzymisławą, Katarzyną lub Małgorzatą. Jednak na żadną z tych propozycji nie było dowodów.

Wreszcie opolska badaczka zakonów średniowiecznych, Anna Pobóg-Lenartowicz, natrafiła na elektryzującą informację, ukrytą w XVIII-wiecznej kronice dominikanina Reginalda Grossa. Autor ten, opisując dzieje opolskiego konwentu, podał informacje o rodzinie fundatora klasztoru. Nazwał też po imieniu jego siostrę, czyli żonę Henryka Prawego. A była to… Estera!

Biblijne imię polskiej księżnej

Jest to imię bardzo popularne w kulturze żydowskiej. Może też przywodzić na myśl na przykład żydowską kochankę króla Kazimierza III. Profesor Pobóg-Lenartowicz nie uważa jednak, że żona Henryka była Żydówką. Uznaje ją – tak jak wcześniejsi historycy – za potomkinię opolskich Piastów.

Biblijna Estera na obrazie Edwina Longa.

Jak w takim razie wytłumaczyć, że książęca córka i żona nosiła biblijne imię? Opolska badaczka udowadnia, że ówcześni zakonnicy szczególnie czcili Matkę Boską, a starotestamentową Esterę uważali za prekursorkę Maryi. Estera była według nich ucieleśnieniem patriotyzmu, pobożności, skromności i pokory, tak jak Boża Rodzicielka. Kulty Estery i Marii były złączone i silne, a modląc się do Estery, wzywało się też Marię.

Anna Pobóg-Lenartowicz zauważa, że bratanica żony Henryka Prawego miała na imię Maria. Nie używano wówczas często tego imienia. Zatem możliwe, że obie księżniczki otrzymały imiona na cześć jednego kultu.

News powstał w oparciu o artykuł naukowy opublikowany w Śląskim Kwartalniku Historycznym „Sobótka”.

Czy rewelacje piszącego kilkaset lat po fakcie Grossa są wiarygodne? Odkrywczyni twierdzi, że jego wiedza o Piastach śląskich jest na tyle solidna, że nie można traktować jego wieści jako wymysłu. Czas zatem wziąć ołówki w dłonie i nanieść imię Estera w miejsce NN.

Źródłem powyższego newsa jest:

Anna Pobóg-Lenartowicz, Jeszcze o imieniu księżniczki opolskiej, córki Władysława, żony Henryka IV Prawego, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, Rocznik LXIX (2014), nr 3, Wrocław 2014, s. 129-138.

Newsy historyczne. O co chodzi?

	Rubryka „newsów historycznych” to najnowsze doniesienia ze świata historii. Szukamy przegapionych i przemilczanych odkryć polskich (i nie tylko) naukowców. Pokazujemy, że w badaniach nad przeszłością nieustannie coś się dzieje.
	Nasze newsy są krótkie i przystępne. Na 2-3 tysiącach znaków streścimy dla Was odkrycia, które naukowcy zawarli na dziesiątkach stron hermetycznych prac. Piszemy tylko o tym, co naprawdę ma znaczenie. Bez przynudzania.
	Opieramy się na publikacjach naukowych z ostatnich 18 miesięcy. W świecie historii newsy rozchodzą się powoli, a prace akademickie trafiają do potencjalnych odbiorców z dużym opóźnieniem. To co w innych dziedzinach przestaje być newsem po 24 godzinach w historii może nim być nawet rok później.
	Przygotowując newsy kierujemy się listą najbardziej prestiżowych periodyków historycznych. Jeśli jesteś wydawcą lub autorem i chciałbyś, abyśmy sięgnęli do konkretnej publikacji – wyślij ją na adres naszej redakcji.