Skandaliczna aukcja w Niemczech. Na sprzedaż dokumenty ofiar nazistowskiego terroru

W Niemczech narasta skandal wokół zaplanowanej aukcji pod tytułem „Das System des Terrors Vol. II 1933-1945”, organizowanej przez dom aukcyjny Auktionshaus Felzmann w Neuss. W katalogu znalazło się ponad 600 dokumentów i pamiątek związanych z nazistowskim systemem represji, w tym listy, karty pocztowe, akta więźniów obozów koncentracyjnych oraz dokumenty dotyczące pracy przymusowej. Wśród nich pojawiają się materiały wyjątkowo wrażliwe, np. formularze związane z przymusową sterylizacją czy korespondencja rodzin ofiar z obozów takich jak Dachau czy Ravensbrück. Aukcja spotkała się z gwałtowną reakcją instytucji zajmujących się badaniem historii III Rzeszy, m.in. Fritz Bauer Institut, który potępił handel takimi przedmiotami jako „niemoralny i godzący w pamięć ofiar”.

fot. Stanisław Mucha / Bundesarchiv B 285 Bild-04413

Tory kolejowe, wartownia i brama główna Auschwitz II (Birkenau), widok z rampy wewnątrz obozu, 1945

Krytycy podkreślają, że dokumenty zawierające dane osobowe więźniów powinny trafić do archiwów i muzeów, a nie na rynek kolekcjonerski. Sprawa wzbudziła oburzenie również w Polsce, ponieważ część wystawionych materiałów dotyczy ofiar z terenów okupowanej Polski. Głos w sprawie zabrał Karol Nawrocki, apelując do polskiego rządu o interwencję i podjęcie działań w celu zatrzymania lub przejęcia dokumentów. Zdaniem komentatorów sprzedaż pamiątek po ofiarach nazistowskiego terroru w Niemczech podważa wysiłki związane z ochroną pamięci historycznej i może prowadzić do banalizacji tragedii.

fot.Alexander Voronzow / domena publiczna

Wśród przedmiotów aukcji są materiały wyjątkowo wrażliwe, np. formularze związane z przymusową sterylizacją czy korespondencja rodzin ofiar z obozów takich jak Dachau czy Ravensbrück.

Dom aukcyjny broni się, twierdząc, że sprzedaż ma charakter naukowy i dokumentacyjny, jednak przeciwnicy uważają, że argument ten nie usprawiedliwia komercjalizacji ludzkiego cierpienia. Aukcja ma odbyć się w dniach 17–21 listopada 2025 roku, a ceny wywoławcze wielu pozycji sięgają kilkuset euro. Sprawa pozostaje otwarta, a presja społeczna i międzynarodowa może wpłynąć na decyzję organizatorów.

W niedzielę 16 listopada otrzymaliśmy na komunikatorze X oświadczenie Ministra Spraw Zagranicznych, Radosława Sikorskiego:

„Rozmawiałem z ministrem SZ Niemiec Johannem Wadephulem w sprawie planowanej w Neuss aukcji przedmiotów z czasu terroru niemieckiego podczas drugiej wojny światowej. Zgodziliśmy się, że należy zapobiec takiemu zgorszeniu. Pamięć o ofiarach Holokaustu nie jest towarem i nie moze być przedmiotem komercyjnego obrotu. Polska dyplomacja apeluje o powrót artefaktów do @AuschwitzMuseum. Ambasador Jan Tombiński, który od kilku dni interweniował u władz Westfalii w tej sprawie poinformował mnie, że wszystkie artefakty już zniknęły z internetowej strony skandalicznej aukcji.”

Źródła

1. Fritz Bauer Institut – „Geschäfte machen mit NS-Verfolgung und Holocaust”
   https://www.fritz-bauer-institut.de/mitteilung/geschaeftemachen-mit-ns-verfolgung-und-holocaust
2. Philasearch – katalog aukcyjny Felzmann (kategoria „System des Terrors II”)
   https://www.philasearch.com/de/cat/12207/
3. Die Welt – artykuł: „Auschwitz-Komitee kritisiert geplante Auktion als schamlos”
   https://www.welt.de/article6918b62ec7cd0ff6c6202dc9
4. Polsat News – „Skandaliczna aukcja w Niemczech. Karol Nawrocki apeluje do rządu”
   (Link od Ciebie)
   https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2025-11-16/skandaliczna-aukcja-w-niemczech-karol-nawrocki-apeluje-do-rzadu/