Brat Göringa… ratował Żydów

Najmłodszy brat Hermanna Göringa, Albert, przyszedł na świat w marcu 1895 roku. Był piątym i ostatnim dzieckiem Heinricha oraz jego drugiej żony, Franziski (z domu Tiefenbrunn). Między parą było 21 lat różnicy, a historię ich małżeństwa trudno nazwać konwencjonalną opowieścią rodzinną. Wręcz przeciwnie.

Rodzinna tradycja ludobójstwa

Heinrich był prawnikiem oraz dyplomatą o bardzo ciekawych korzeniach. Göringowie mogli się pochwalić rodzinnymi koneksjami z m.in. Zeppelinami, w tym pionierem lotnictwa Ferdinandem von Zeppelinem, czy Grimmami. Sam Heinrich pełnił rolę komisarza Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej. Jego działania w znacznym stopniu przyczyniły się do pierwszego w XX wieku ludobójstwa dokonanego na ludach Herero i Namaqua. W jego wyniku śmierć mogło ponieść nawet 110 tys. osób.

fot.CC0

Historię familii Göringów trudno nazwać konwencjonalną opowieścią rodzinną.

W Afryce poznał i zaprzyjaźnił się z zamożnym lekarzem oraz kupcem o żydowskich korzeniach, Hermannem Epensteinem. Ich relacje były tak bliskie, iż Epenstein został ojcem chrzestnym dzieci Göringów. A gdy Heinrich przeszedł na emeryturę, Hermann zaprosił go wraz z bliskimi do zamieszkania w jego zamkach Veldenstein i Mauterndorf. Rodzina przyszłego dowódcy Luftwaffe spędziła na nich 15 lat. Dzieciństwo młodych Göringów upływało na zabawie w średniowiecznych murach oraz słuchaniu teutońskich legend i czytaniu historii Germanii. Niestety, była również ciemna strona tej sytuacji.

(Nie tak) bajkowe dzieciństwo na zamku

Przez tych 15 sielankowych lat matka Hermanna i Alberta była kochanką Epensteina. Niektórzy uważają wręcz, że najmłodszy syn Franziski tak naprawdę był dzieckiem lekarza, a nie jej męża. Skąd takie przypuszczenia? Albert miał być bardzo podobny do swojego ojca chrzestnego.

Ten trójkąt miłosny nie mógł jednak trwać wiecznie. W 1913 roku Epenstein w końcu zdecydował się na małżeństwo. W związku z nową sytuacją Göringowie zostali poproszeni o opuszczenie posiadłości Hermanna. Wyprowadzili się do Monachium, gdzie żyli bardzo skromnie. Jeszcze w tym samym roku Heinrich zmarł, co tylko pogorszyło sytuację rodziny. Wydarzenie to miało odcisnąć się piętnem na Hermannie Göringu, ale nie jego młodszym bracie.

Tekst powstał m.in. w oparciu o najnowszą książkę Christophera Machta Spowiedź Göringa. Szczera rozmowa z zastępcą Hitlera, Dom Wydawniczy Bellona, 2025.

Podczas I wojny światowej Albert służył w armii niemieckiej jako inżynier łączności. Po jej zakończeniu postanowił skupić się na działalności artystycznej, zostając filmowcem. Prowadzeniu życie bon vivanta. Zmieniło się dopiero, gdy w 1933 roku partia nazistowska doszła do władzy. Albert, w przeciwieństwie do Hermanna, gardził działaniami Hitlera. Nie zamierzał też stać obojętnie i patrzeć na prześladowania, których doświadczali Żydzi oraz inni obrani na celownik przez nowy rząd.

Czytaj też: Jaka powinna być idealna żona dla nazisty? Wystarczyło spojrzeć na Carin Göring!

Za plecami brata

Po zmianie władzy w Niemczech Albert wyemigrował do Austrii. Jednak jego nazwisko zaczęło być coraz bardziej rozpoznawalne wraz z rozwojem politycznej kariery jego brata. I choć nie popierał działań Hermanna, to jednak nie planował się od niego w pełni odciąć. Wręcz przeciwnie! Albert postanowił wykorzystać swoje koneksje i ratować prześladowanych…

W Austrii pracował na stanowisku dyrektora technicznego Tobis-Sascha Filmindustrie. Była to ostatnia duża austriacka wytwórnia filmowa przed II wojną światową. Na jej czele stał Oskar Pilzer, który po aneksji Austrii przez III Rzeszę został aresztowany przez Gestapo. Na wniosek Alberta go jednak zwolniono. Najmłodszy z Göringów pomógł mu i jego rodzinie w ucieczce z kraju.

fot.Bundesarchiv, Bild 183-2004-1202-504 / CC-BY-SA 3.0

Albert, w przeciwieństwie do Hermanna, gardził działaniami Hitlera.

Gdy III Rzesza wkroczyła do Czech, Albert objął stanowisko dyrektora eksportu w zakładach Škoda w Protektoracie Czech i Moraw. Stamtąd już w pełnej krasie prowadził antynazistowską działalność z wykorzystaniem imienia brata. Wspierał drobne akty sabotażu oraz kontaktował się z czeskim ruchem oporu. Wielokrotnie fałszował podpis Hermanna na dokumentach tranzytowych, umożliwiając ucieczkę dysydentom. Gdy został złapany, powoływał się na brata.

Istnieje wiele anegdot o oporze Alberta Göringa wobec nazistowskiego reżimu. Miał dołączyć do grupy żydowskich kobiet, które zmuszono do szorowania ulicy. Dowodzący nimi oficer SS sprawdził jego tożsamość i nakazał grupie się rozejść, po tym jak zdał sobie sprawę, że może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za publiczne upokorzenie brata Hermanna Göringa. Albert wysyłał również ciężarówki do nazistowskich obozów koncentracyjnych z prośbami o robotników. Następnie pojazdy zatrzymywały się w odizolowanym obszarze, a ich pasażerom pozwalano uciec. Trudno podać konkretną liczbę osób, którym pomógł, ale nie była mała.

Czytaj też: Co groziło za ucieczkę z obozu koncentracyjnego?

Życie w zapomnieniu

Po wojnie Albert Göring został zatrzymany. Przesłuchiwano go podczas procesów norymberskich. Wiele osób, którym pomógł, zeznawało w jego obronie i dzięki temu został zwolniony. Jednak nie na długo. Gdy opuszczał niemieckie więzienie, czekały już na niego władze Czechosłowacji. Ponownie go aresztowano i zwolniono, gdy ujawniono pełny zakres jego działań. Wrócił do Niemiec, ale spotkał się z ostracyzmem ze względu na nazwisko. Dorywczo pracował jako pisarz i tłumacz. Mieszkał w skromnym mieszkaniu. Nie unikał jednak towarzystwa kobiet. Dowiedziawszy się o jego niewierności, jego trzecia żona Mila rozwiodła się z nim i wraz z córką wyemigrowała do Peru.

fot.Office of Military Government, United States (OMGUS)/domena publiczna

Po wojnie Albert Göring został zatrzymany. Przesłuchiwano go podczas procesów norymberskich.

W ostatnich latach życia żył z emerytury rządowej. Jako znak wdzięczności w 1966 roku poślubił swoją gospodynię – aby mogła otrzymywać świadczenie po jego śmierci. Tydzień później zmarł, ale jego antyhitlerowska działalność w czasie wojny nie została zapomniana.

Na przełomie XX i XXI wieku coraz więcej osób zaczęło się interesować wojenną działalnością Alberta. Wśród nich znalazł się m.in. William Burke, który rozpoczął dokumentowanie przypadków osób uratowanych przez Göringa. Uzbierał ich ponad 90, ale nie jest to pełna lista. Burke zaczął się również starać w instytucie Jad Waszem o wszczęcie procedury pozwalającej na przyznanie Albertowi tytułu „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”.

Bibliografia

1. Macht C., Spowiedź Göringa. Szczera rozmowa z zastępcą Hitlera, Dom Wydawniczy Bellona, 2025.
2. Libicka M., Göring, który był dobry, newsweek.pl (dostęp: 14.05.2025).
3. Wyllie J.H., The Warlord And the Renegade: The Story of Hermann And Albert Goring, Sutton Publishing, 2006.