W jakim zawodzie kobietom było najlepiej w II Rzeczpospolitej? Odpowiedź zaskakuje

O kobiecej pracy przed wojną – i o wciąż utrzymującej się, powszechnej dyskryminacji – pisałam już w innym artykule. Zabrakło w nim jednak całej kategorii zawodów, do których z jednej strony skrzętnie broniono dostępu, z drugiej zaś: które szturmem zostały wzięte przez nasze prababki. Mowa o zajęciach medycznych: pracy pielęgniarek, dentystek, a nawet lekarek.

Szczególnie ostatnia pozycja z tej listy budziła głośne protesty jeszcze na przełomie XIX i XX wieku. W 1895 roku profesor Ludwik Rydygier, jeden z pionierów polskiej chirurgii, który dorobił się nawet w Krakowie szpitala własnego imienia, na łamach „Przeglądu Lekarskiego” pisał wprost, co myśli o mieszaniu się kobiet do medycyny: „Precz z Polski z dziwolągiem kobiety lekarza”.

25% postępu

W wolnej Polsce poglądy wielu medyków wcale nie złagodniały, jednak paniom nie rzucano już tak ogromnych kłód pod nogi.

Początkowo przychylnie patrzono tylko na obierania przez nie „łagodnych” specjalizacji, w rodzaju dermatologii, pediatrii czy ginekologii. Z biegiem czasu i te obyczajowe restrykcje zaczęły ustępować. Według obliczeń zestawionych przez Dorotę Jołkiewicz, w roku 1937 kobiety stanowiły już 25% wszystkich absolwentów kierunków medycznych w Polsce. To dopiero postęp!

fot.domena publiczna

Nauczycielka wiejskiej szkoły ze swoimi uczniami w 1933 roku.

Kobiety z wykształceniem lekarskim miały tę przewagę nad wieloma innymi paniami na rynku pracy, że mogły otwierać praktyki nawet we własnych domach. Taka ścieżka kariery pozwalała im z jednej strony nie porzucać zawodu, a z drugiej dzierżyć w ręku pewnie ster domowych rządów.

Same podejmowały pracę i zarabiały, a jednocześnie stawały się pracodawczyniami, bo stać je było na zatrudnienie służącej. Jak zaznacza historyczka Marta Sikorska-Kowalska, nierzadko decydowały się one na związek z kolegą po fachu, co podnosiło ich prestiż w oczach środowiska.

Szczęśliwa elita

Praktyka lekarska pozwalała kobietom na niezależność finansową i prawdziwą emancypację. Także dentystki zarabiały dobrze jak na ówczesne warunki.

Niesamowita zaradność, wyśmienite potrawy, jedyny w swoim rodzaju smak. Poznaj kobiecą historię przedwojennej Polski w książce „Dwudziestolecie od kuchni” autorstwa Oli Zaprutko-Janickiej.

Fenia Goldberg, matka znanej publicystki Ireny Krzywickiej zawodowo leczyła zęby. Jej pierwsze małżeństwo było mariażem ludzi pokrewnych zawodów. Ona była dentystką, a on lekarzem, oboje działali przy tym w organizacji żydowskiej, za co zostali zesłani na Syberię.

Fenia pojechała „na białe niedźwiedzie”, zabierając ze sobą fotel dentystyczny. Najpierw pomagała spiąć budżet rodziny za kręgiem polarnym, a gdy po powrocie ze zsyłki owdowiała, także w Warszawie kontynuowała praktykę.

Goldbergowa nie szastała pieniędzmi, a z przekonania była lewicową socjalistką. Jednocześnie prowadziła dom i leczyła zęby. Choć nie lubiła swojej pracy, to zapewniała jej ona dobre dochody. Jako jedyną żywicielkę rodziny było ją stać na wynajęcie kilkupokojowego mieszkania, utrzymanie służącej oraz posłanie jedynej córki najpierw do dobrej szkoły, a następnie na uniwersytet.

fot.Datka Czesław (Archiwum IKC)

Uzdrowiskowa lekarka badająca małego pacjenta w asyście pielęgniarki.

Mało która kobieta miała jednak podobne możliwości. A dostęp do zawodów medycznych zarezerwowany był dla tych pań, które zdolne były wysupłać pokaźne kwoty, pochłaniane przez uniwersytecką edukację. Pozostałym zostawała praca, w której ani nie były doceniane, ani nagradzane na równi z mężczyznami, ani nawet – pewne, że ją utrzymają, jeśli mężczyzna zgłosi się po tę samą posadę.

***

Niesamowita zaradność, wyśmienite potrawy, jedyny w swoim rodzaju smak. Poznaj kobiece oblicze II Rzeczpospolitej. Od strony kulinariów i nie tylko! Już dzisiaj kup własny egzemplarz naszej najnowszej książki: „Dwudziestolecie od kuchni. Kulinarna historia przedwojennej Polski” Aleksandry Zaprutko-Janickiej. Zamów swój egzemplarz z rabatem na empik.com.

Źródła:

Artykuł powstał w oparciu o źródła i literaturę wykorzystane przez autorkę podczas pracy nad książką „Dwudziestolecie od kuchni. Kulinarna historia przedwojennej Polski”.