„Święta geometria”. Norymberga czyli bajkowe królestwo Hitlera

Pierwszym etapem była budowa szeregu nowych monumentalnych gmachów na obrzeżach miasta. Najbardziej imponującą z nich był Deutsches Stadion. Olbrzymia arena sportowa w kształcie podkowy, która po ukończeniu mogłaby pomieścić aż pół miliona osób!

Byłaby to największa tego typu budowla na świecie – no i o to właśnie chodziło Hitlerowi, który planował, że kiedy Trzecia Rzesza już podbije świat, stadion stanie się stałym miejscem rozgrywania Igrzysk Olimpijskich. Każdych igrzysk z kolei…

Starożytne sekrety architektoniczne i radiesteci

Cała konstrukcja miała przytłaczać swym ogromem i co ciekawe – w przeciwieństwie do podobnych obiektów projektowanych w tamtym czasie – nawiązywała do greckich oraz rzymskich wzorców. W efekcie widzowie nie byli tylko biernymi obserwatorami, ale także tworzyli cały spektakl. Jak pisze w swej książce „Hitler i święte insygnia” Sidney D. Kirkpatrick:

Zasada, która determinowała układ i proporcje budowli była osobliwą mieszanką rozmachu, patosu, widowiskowości i mętnej mistyki. Naukowcy z Ahnenerbe [zajmowano się tam badaniem dziedzictwa pozostawionego przez aryjskich przodków Niemców – przypis autora art.] mieli jakoby odkryć sekretne reguły, studiując starożytne traktaty i arcydzieła architektoniczne.

Tak miał wyglądać Deutsche Stadion. Po ukończeniu miał pomieścić pół miliona osób. Model z 1938 r.

Przykładowo, trybunę z której Hitler miał przemawiać do zgromadzonych tłumów wzorowano na hellenistycznym ołtarzu pergamońskim, zaś o jej położeniu i wysokości zadecydowali radiesteci! Stwierdzili oni, że należy ją przenieść o kilkaset metrów, aby wykorzystać dobroczynny wpływ silnego pola magnetycznego, które miały rzekomo wytwarzać podziemne cieki wodne.

Budowniczowie stadionu – chcąc, nie chcąc – musieli zastosować się do tych „odkryć”, mimo że wiązało się to ze sporymi trudnościami, w postaci osuszenia stawu oraz zmiany przebiegu linii kolejkowej. No ale czego nie robi się dla ukochanego Führera.

Oczywiście to jeszcze nie koniec. Na kształt projektu – jak pisze Kirkpatrick – miało wpływ wiele innych osobliwych wierzeń i zasad „świętej geometrii”. Przejawem tego było chociażby dwanaście dróg zwieńczonych dwunastoma kolumnami, które miały łączyć norymberską starówkę z nowym kompleksem budynków i placem defilad.

Zaprojektowano je z myślą o „magicznych” właściwościach dwunastki, związanych z liczbą apostołów oraz dwunastoma znakami zodiaku. Również symbol „Czarnego Słońca” – potrójna swastyka wpisana w okrąg – który umieszczano na wielu gmachach, odwoływał się do tej teorii.

Jak zauważa Kirkpatrick myśleniem architektów rządziła także inna zasada. Wszystkie budowle, w miarę możliwości, miały być zwrócone na północ, w kierunku legendarnej ziemi Thule [rzekoma kolebka Ariów – przypis autora art.].

Jakby tego było jeszcze mało, Deutsche Stadion nawiązywał kształtem do Odeonu Heroda Attyka w Atenach. Działo się tak dlatego, że wódz „Tysiącletniej” Rzeszy, był przekonany, iż antyczne budowle przetrwały setki lat dzięki zawartej w nich mocy wynikającej z zastosowania sekretnych zasad i formuł. No, ale tutaj austriacki kapral mocno się przeliczył. Stadionu nigdy nawet nie ukończono, a to co zbudowano obecnie zarasta lasem…

Przebudowę Norymbergi czas zacząć

Naziści nie ograniczali się jednak tylko do tworzenia „nowej” Norymbergi. Zabrali się równie ostro za przebudowę starego miasta. Za cel postawili sobie potwierdzenie nadejścia wspaniałej brunatnej ery i pokazanie Hitlera jako prawdziwego strażnika, opiekuna i odnowiciela nieformalnej stolicy Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Pierwszym krokiem było „oczyszczenie” starówki z wszystkiego tego, co psuło idealny obraz średniowiecznego miasta. Pousuwano zatem szyldy i reklamy, płaskie dachy zastąpiono spadzistymi, które pokryto dachówką, skuto również tynki, odsłaniając kamienne ściany oraz drewniane elementy konstrukcji.

Poza budową nowych obiektów, naziści poświęcili dużo uwagi norymberskiej starówce. Najwięcej pracy włożono w renowację miejscowego zamku. Jednak amiast dbać o historyczną wierność, Niemcy po prostu stworzyli baśniowy zamek

olejnym etapem było wyburzenie budynków nieposiadających wartości historycznej. Gdy już to zrobiono w ich miejsce wzniesiono nowe, imitujące styl starej zabudowy. Przy tej sposobności pozbyto się z miasta wszelkich śladów wpływów żydowskich i słowiańskich.

Największym spośród projektów zrealizowanych w obrębie starego miasta była przebudowa poczty usytuowanej przy samym rynku. Zgodnie z tym co pisze Kirkpatrick:

została uznana za „niedopuszczalne obce ciało” szpecące średniowieczną zabudowę miasta. Zmieniono całkowicie fasadę gmachu i wymieniono dach na dwuspadowy, aby dopasować styl do sąsiednich obiektów. Na frontalnej ścianie budynku wykonano też stylizowane na średniowieczne antysemickie malowidła ścienne.

Ponadto wyremontowano między innymi ratusz, szpital św. Ducha oraz kościół św. Wawrzyńca, który miał zostać w przyszłości narodową katedrą Trzeciej Rzeszy.

Mimo olbrzymiego wysiłku jaki włożono w zrobienie z Norymbergi baśniowego miasta Hitlera, do dzisiaj niewiele z tego zostało. Miasto bardzo ucierpiało w trakcie nalotów dywanowych. Zdjęcie pochodzi z książki „Hitler i święte insygnia” Sidneya D. Kirkpatricka (WL, 2012)

Wiele uwagi poświęcono także norymberskiego zamkowi, który zamierzono oczyścić z XIX-wiecznych elementów architektonicznych. Miało to przywrócić mu średniowieczny wygląd, symbolizujący wielkość Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Pojawił się tylko jeden problem: tak naprawdę nikt nie wiedział jak zamek wyglądał w średniowieczu, gdyż – jak wiele tego typu budowli – podlegał on ciągłym przebudowom.

Artykuł powstał w oparciu o książkę Sidneya D. Kirkpatricka, „Hitler i święte insygnia” (WL 2012)

Ale jak mówi porzekadło, dla chcącego nic trudnego. Zamiast dbać o historyczną wierność, naziści po prostu stworzyli baśniową fortecę. To co wydawało się zbyt mało okazałe zburzono, dobudowano kilka iglic, sklepione wejście, blanki oraz zwodzone mosty i wszystko gotowe. Hitler miał swój feste Burg.

Wszystko to poszło na marne. Norymbergę spotkał podobny los jak wiele  innych miast „Tysiącletniej” Rzeszy, które padły ofiarą nalotów dywanowych. Kolejne zniszczenia powstały w wyniku zaciętych walk o miasto toczonych przez Amerykanów.

O skali zniszczeń świadczy chociażby fakt, że przed wojną w Norymberdze stało około 130 tysięcy budynków. Po zakończeniu konfliktu 67 tysięcy było kompletnie zrujnowanych, 16 tysięcy częściowo zburzonych, zaś 30 tysięcy poważnie uszkodzonych. W efekcie niewiele zostało z baśniowego miasta Hitlera.

Źródło:

•  Sidney D. Kirkpatrick, Hitler i święte insygnia, Wydawnictwo Literackie, 2012