fot.domena publicznaIwan IV Groźny według Wiktora Wasniecowa.
Iwan IV Groźny (1530-1584)
Wielki książę moskiewski z dynastii Rurykowiczów. Pierwszy władca tego kraju używający tytułu cara Wszechrusi. Syn Wasyla III wyniesiony na tron w wieku trzech lat. Początkowo regencję w jego imieniu sprawowała matka, Helena Glińska. Koronowany w 1547 roku, wtedy też rozpoczął samodzielne rządy.
Po tym jak jego żona umarła na skutek domniemanego zamachu, rozpętał zakrojone na ogromną skalę prześladowania swoich poddanych. W samym tylko Nowogrodzie Wielkim doprowadził do śmierci nawet czterdziestu tysięcy osób (była to tzw. opricznina). Zarazem podbił chanat kazański i podporządkował sobie Ordę Nogajską oraz chanat syberyjski. Poniósł jednak sromotną klęskę w walkach z tatarami krymskimi: w 1571 roku najeźdźcy dotarli aż do Moskwy, paląc i łupiąc ruską stolicę.
Do istotnych porażek Iwana Groźnego należy zaliczyć także konfrontację z polskim królem Stefanem Batorym. Na skutek serii kampanii zbrojnych (oblężenie Połocka w 1579 roku, Wielkich Łuków w 1580 i Pskowa w latach 1581-1582) Ruś Moskiewska utraciła ziemię połocką i zrzekła się roszczeń do Inflant. Wojny te rozgrywały się w czasie gdy polską królową była Anna Jagiellonka: jeszcze dwadzieścia lat wcześniej przewidywana na możliwą małżonkę dla Iwana Groźnego.
Iwan uchodził za tyrana i za pierwszego z moskiewskich samowładców. Był on zarazem mordercą dwóch swoich dzieci. Umarł na skutek udaru, którego doznał podczas gry w szachy.
