fot.domena publicznaElżbieta Bośniaczka i Maria (fot. domena publiczna)
Elżbieta Bośniaczka (ok. 1340–1387) – żona Ludwika Węgierskiego, matka królowej Jadwigi. Elżbieta Bośniaczka była jedyną córką Stefana II Kotromanicia, bana Bośni i Piastówny Elżbiety kujawskiej, córki Kazimierza III, księcia gniewkowskiego. Jej matka była krewną i jedną z dwórek Elżbiety Łokietkówny, królowej Węgier, z którą opuściła Polskę i która wydała ją za bana Bośni. Z tego związku narodziła się córka – Elżbieta. Gdy dziewczynka miała około 10 lat, Łokietkówna ściągnęła ją na swój dwór. Dzięki temu otrzymała staranne wykształcenie oraz nabrała ogłady, obracając się wśród elit państwa. Kiedy zmarła pierwsza żona króla Węgier, Łokietkówna zaczęła planować jego związek ze słynącą z nieprzeciętnej urody Elżbietą. Ze względu na pokrewieństwo przyszłych małżonków potrzebna była zgoda papieża, którą udało się uzyskać. Do ślubu doszło w 1353 roku.
Małżeństwo Elżbiety Bośniaczki i Ludwika Węgierskiego było udane, jednak jej rola jako królowej była drugorzędna. Władca w sprawach wagi państwowej konsultował się nie z nią, a ze swoją matką. Swoje ambicje młoda królowa musiała więc powściągać. Ponadto, jej pozycja nie była mocna głównie ze względu na fakt, że przez pierwsze 17 lat małżeństwa zdołała zajść w ciążę zaledwie raz. Dziecko jednak nie przeżyło. Gdy nadzieja na pojawienie się następcy tronu słabła, królowa znów zaszła w ciążę, po czym w 1370 roku urodziła córkę Katarzynę (która zmarła w wieku 8 lat), a następnie kolejne dwie dziewczynki: Marię i Jadwigę. Doczekawszy się samych córek, Ludwik zaczął starania o zapewnienie im korony.
W 1382 roku Ludwik zmarł, a Elżbieta została regentką. Marię osadziła na węgierskim tronie i po pewnych perturbacjach wydała za Zygmunta Luksemburskiego. Tymczasem Jadwiga została polską królową i wyszła za Litwina Jagiełłę. Elżbieta nie miała politycznego doświadczenia swej teściowej, a przy tym była bezwzględna i zuchwała. Przez to jej pozycja ulegała coraz większemu osłabieniu a ona sama musiała się mierzyć z innymi pretendentami do węgierskiego tronu. Z jednym z nich, Karolem III z Durazzo, przegrała walkę. Upokorzenia dopełnił przymus jej obecności przy koronacji nowego króla Węgier. Bośniaczka uknuła jednak spisek, w wyniku którego Karol został zabity, a na tron wróciła Maria. W 1386 roku zwolennicy zamordowanego władcy schwytali Elżbietę i jej córkę. Pół roku później Bośniaczkę uduszono na oczach Marii, która ostatecznie została uratowana z niewoli.
