Ciekawostki Historyczne

Jak Chiny stały się potęgą i czy grozi im upadek

W jaki sposób Chiny zbudowały i od wieków utrzymują swoją potęgę oraz dlaczego teraz grozi im upadek i porażka w wyścigu z Zachodem

Chińskie społeczeństwo od czasów starożytnych jest kształtowane przez model EAST (egzaminy, autokrację, stabilność i technikę). Od funkcjonującego od 587 roku egzaminu do służby cywilnej, znanego jako keju, po system zarządzania kadrami Komunistycznej Partii Chin (KPCh) – kolejne chińskie autokratyczne władze rozwinęły wyjątkowe narzędzia służące homogenizacji idei, norm i praktyk. Jednak to ujednolicenie ma ogromną wadę – tłumi kreatywność i ostatecznie może doprowadzić do upadku współczesnych Chin.

Yasheng Huang pokazuje drogę od dynamizmu do skrajnej stagnacji, którą przeszły Chiny po wprowadzeniu egzaminów keju. Okresy największej prosperity, takie jak za czasów dynastii Tang (618–907) czy pod rządami reformatorskiej KPCh, następowały wtedy, gdy wielkość i siła biurokracji (skala) były równoważone zróżnicowaniem idei (zakresem). Doceniając niezwykły sukces Chin w ostatnim półwieczu, autor dostrzega zagrożenia, jakie mogą pojawić się w konsekwencji odejścia od reform politycznych i gospodarczych pod rządami obecnego przywódcy Chin Xi Jinpinga. KPCh ponownie przedkłada konformizm nad nowe idee, powracając do modelu keju, który ostatecznie doprowadził do upadku chińskiej potęgi.

Duży naród jest zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem. Czy chińscy przywódcy potraktują poważnie lekcję płynącą z historii Państwa Środka? Czy uda im się ocalić prawdziwe źródło swojej prosperity?

Polecamy artykuł na podstawie książki: Krwawe powstanie tajpingów

Chiny nie raz nas zaskakiwały i z pewnością zrobią to ponownie. Era Xi Jinpinga ponownie stawia przed nami wiele z tych pytań, na których odpowiedzi uważaliśmy za oczywiste.

To z pewnością najlepsza książka poświęcona chińskiej biurokracji, jaką czytałem, i prawdopodobnie jedna z najlepszych poświęconych Chinom. – Tyler Cowen, Marginal Revolution

Wciągająca, pouczająca pozycja, która z historycznej perspektywy przygląda się współczesnym Chinom. Objaśnia niepokojące idiosynkrazje i zagrożenia, których doświadczają Chiny pod rządami Xi Jinpinga. – George Magnus, autor Red Flags: Why Xi’s China Is in Jeopardy 

Pochodzący z Pekinu, od czterech dekad pracujący w USA strateg gospodarczy Yasheng Huang przekracza granice swojej domeny. Prezentuje przenikliwą analizę chińskiego modelu politycznego i rozwojowego. Wyjaśnia je za pomocą czterech, mocno osadzonych w historii, tytułowych pojęć: egzaminy, autokracja, stabilność i technologie (EAST). Słusznie eksponuje element skali, czyli interesów Imperium oraz nadrzędną rolę państwa, kosztem społeczeństwa, ostatnio w „erze Xi Jinpinga” (od 2012 r.) znowu wyraźnie rosnącą. Autor twierdzi, że Xi zakłócił logikę prowadzonych od końca 1978 r. reform i dlatego przewiduje, iż czeka nas „era dramatów, niespodzianek i konwulsji”. Ze względu na wagę i rangę obecnych Chin oraz procesów w nich zachodzących, tak wnikliwie tu opisanych, lektura absolutnie obowiązkowa. – prof. dr hab. Bogdan Góralczyk, autor unikatowego Chińskiego Tryptyku

Ależ to jest świetna książka! Yasheng Huang zachowuje idealną równowagę, harmonię wręcz, między wiedzą specjalistyczną, a popularyzatorską. Jest doświadczonym ekspertem, co widać na każdej stronie, a jednocześnie pisze w sposób zrozumiały dla zwykłego czytelnika. Świetnie ukazuje wielowiekowy „autokratyczny rodowód” Chin, potężnie wdrukowane i zakotwiczone wzorce podporządkowania, tworzące „państwo bez społeczeństwa”. To książka dla każdego interesującego się Chinami, a dla tych, którzy mają z nimi jakąkolwiek styczność, pozycja absolutnie obowiązkowa. – dr hab. Michał Lubina, prof. UJ, autor dziesięciu książek, w tym czterech o Chinach, m. in. Niedźwiedź w objęciach smoka. Jak Rosja została młodszym bratem Chin i Chiński obwarzanek. Od Tajwanu po Tybet, czyli jak Chiny tworzą imperium.

YASHENG HUANG jest profesorem ekonomii globalnej i zarządzania w MIT Sloan School of Management, gdzie założył i kieruje China Lab i India Lab. Jego obszary badawcze obejmują kształtowanie kapitału ludzkiego w Chinach i Indiach. Napisał m.in. Capitalism with Chinese Characteristics: Entrepreneurship and the State.

Zobacz również

XIX wiek

Krwawe powstanie tajpingów

W 1851 roku w Chinach wybuchło powstanie tajpingów, które w ciągu 13 lat pochłonęło niemal 20 mln ofiar. Chłopska rebelia była jedną z najkrwawszych w...

8 czerwca 2025 | Autorzy: Herbert Gnaś

Zimna wojna

Jak Chiny stały się komunistycznym państwem?

Chińska wojna domowa zakończyła się 1949 roku triumfem komunistów pod wodzą Mao Zedonga. Ale Chińska Republika Ludowa mogłaby nie powstać, gdyby nie Stalin.

10 stycznia 2025 | Autorzy: Sean McMeekin

Dwudziestolecie międzywojenne

Druga wojna chińsko-japońska

Gdyby drugi światowy konflikt miał zacząć się w Azji, to właśnie w tym miejscu. Wojna chińsko-japońska w latach 1937–1945 kosztowała życie milionów ofiar.

27 listopada 2024 | Autorzy: Herbert Gnaś

Starożytność

Wielki Mur Chiński

Dawniej miał pełnić funkcję zapory chroniącej Chiny przed wrogami. Uważany jest za jeden ze współczesnych cudów świata. Czy naprawdę widać go z kosmosu?

7 kwietnia 2023 | Autorzy: Herbert Gnaś

Historia najnowsza

Ludobójstwo w Sinkiangu

Tortury, „reedukacja” w obozach, przymusowe sterylizacje... Kilkadziesiąt państw potępiło chińskie postępowanie wobec Ujgurów jako zbrodnię przeciw ludzkości.

28 lutego 2022 | Autorzy: Konstanty Gebert

KOMENTARZE

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

W tym momencie nie ma komentrzy.

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.