Piramidy egipskie. Budowle stawiane przez kosmitów czy ewolucja architektoniczna i ciężka praca ludzkich rąk?

Nie tylko grobowce

Powszechnie wiadomo, że piramidy były grobowcami faraonów, jednak w starożytnym Egipcie grób władcy był czymś dużo więcej niż miejscem jego wiecznego spoczynku. Faraon już od najwcześniejszych czasów był wcieleniem Horusa na ziemi. Po śmierci bóg łączył się z ziemskim następcą, a zmarły król jednoczył się ze swoim ojcem – Ozyrysem.

Z tej boskiej perspektywy piramidy egipskie stawały się świątynią ku czci unii bogów  Horusa-Ozyrysa, a w ich centrum umieszczano piramidę – symbol słońca. Nie należy zatem piramid traktować jako osobnych bytów, a zawsze rozważać je jako dużo większe kompleksy świątynne.

„Inspirację do napisania artykułu stanowił serial History 2 pod tytułem „Sekrety egipskich grobowców” (kadr).

Co więcej nie należy ich traktować jako cichych grobowców. Tam, gdzie powstawała piramida przenoszone było bowiem życie. Począwszy od wiosek budowniczych piramid po całą infrastrukturę i specjalne grupy ludzi zajmujących się obsługą tych ogromnych kompleksów.

Nie od razu piramidę zbudowano

Zanim w głowach Egipcjan narodziła się idea piramidy, władców i możnych I i II Dynastii egipskiej składano w grobach komorowych. Groby te zaczynały być coraz bardziej rozbudowywane i obudowywane tworząc mastaby. Termin ten w języku arabskim oznacza ławę i doskonale oddaje formę grobu możnowładców tej epoki. Składał się on z części naziemnej przypominającej podstawę ściętego ostrosłupa, gdzie znajdował się ołtarz ku czci zmarłego oraz części podziemnej, składającej się z komory grobowej.

Schodami do nieba

W czasach III Dynastii idea grobowca zmarłego króla zaczęła mocno ewoluować. Piramida Schodkowa z Sakkarze będąca grobowcem króla Dżesera zapoczątkowała całkowicie nowy okres w historii Egiptu.

Zanim w głowach Egipcjan narodziła się idea piramidy, władców i możnych I i II Dynastii egipskiej składano w grobach komorowych (kadr z serialu History 2 pod tytułem „Sekrety egipskich grobowców”).

W jaki sposób powstała? Architekt królewski Imhotep postanowił ustawić na sobie sześć coraz to mniejszych mastab. W ten sposób wzniósł jedyną w swoim rodzaju budowlę, która osiągnęła wysokość około 60 metrów. Jednak należy pamiętać, że już pierwsza piramida nie była budowlą wolnostojącą! Poza centralnym grobowcem w kompleksie znajdowały się świątynie, dziedzińce, galerie, ołtarze, a nawet otaczająca całość sucha fosa.

Wieża z Meidum

Kolejnym etapem ewolucji grobowców królewskich była ukończona przez faraona Snofru piramida w Meidum. Jej konstrukcja, choć w pierwotnym założeniu nadal schodkowa, znacznie różniła się od konstrukcji opisanej powyżej. Jest to także pierwsza budowla w całości pokryta licowaniem.

Piramida w Meidum w swojej konstrukcji przypomina kilkustopniową wieżę. W jej wnętrzu znajdowała się komora grobowa. Całość otaczał kompleks grobowy składający się z górnej i dolnej świątyni oraz steli i prawdopodobnie mniejszej piramidy.

„Ta z południa, która jawi się błyszcząca”

Kolejnym przystankiem na drodze do idealnego kształtu grobowca Starego Państwa była również wzniesiona przez faraona Snofru piramida nazywana dziś łamaną. W czasach IV dynastii nazywano ją „Ta-z-południa-która-jawi-się-błyszcząca”. Wybudowana została około 50 km od poprzedniej w miejscowości Dahshur.

Nazwę „Łamana” zawdzięcza swojemu charakterystycznemu wyglądowi. Jej konstrukcja posiada bowiem dwa stopnie nachylenia ścian. Co interesujące, w piramidzie zbudowano także dwie komory grobowe i posiada ona dwa wejścia. Pomimo swojej dwoistości otoczona została jednym kompleksem grobowym.

Powszechnie wiadomo, że piramidy były grobowcami faraonów, jednak w starożytnym Egipcie grób władcy był czymś dużo więcej niż miejscem jego wiecznego spoczynku (kadr z serialu History 2 pod tytułem „Sekrety egipskich grobowców”).

Istnieją dwie podstawowe interpretacje kształtu Piramidy Łamanej. Pierwsza z nich mówi o błędzie konstrukcyjnym. W pierwotnej wersji konstrukcja miałby nie wytrzymać napięcia i pękać, co zmusiło budowniczych do zmiany kąta nachylenia ścian. Inna teoria podtrzymuje dualizm budowli i zakłada, że różne kąty nachylenia piramidy miały podkreślać jej dualizm.

Do trzech razy sztuka

Snofru nie spoczął jednak na laurach i około 30 roku swojego panowania rozpoczął budowę kolejnego grobowca. Piramida Północna zwana także Czerwoną Piramidą jest pierwszą zachowaną piramidą „klasyczną”. Co więcej zdaje się być także pierwszą, która w swojej konstrukcji dokładnie zaplanowana. Czerwona Piramida także stanowi element większego kompleksu grobowego.

Klasyka gatunku – piramidy w Gizie

I tak oto dochodzimy do momentu powstania najbardziej znanych piramid i uważanych za klasyczne. Grobowce w Gizie powstały dla trzech władców – Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa. Stanowią ikonę starożytnego i współczesnego Egiptu. Wszystkie trzy wybudowano w formie ostrosłupa i pokryto licówką. Wszystkie trzy są także elementami klasycznych kompleksów grobowych.

Najbardziej znaną z nich jest wybudowana około 2560 roku p.n.e. piramida Cheopsa. Nie od parady nazywana jest Wielką Piramidą i już w starożytności uznana została za jeden z Siedmiu Cudów Świata. Składa się bowiem z mniej więcej 2300000 bloków skalnych i w pierwotnym kształcie miała sięgać 146,59 m wysokości. Całość wykończona została licówką z gładzonego wapienia.

Wielka Piramida zachwyca nie tylko swoimi rozmiarami. W jej wnętrzu znajdują się aż 3 komory grobowe, które budowane były wraz z postępem prac. Do głównej komory grobowej nad którą znajduje się imponująca konstrukcja odciążająca prowadzi Wielka Galeria. Jej rozmiary są także imponujące. Jest to bowiem korytarz o długości 46,63 m i wysokości 8,53 m do którego wchodzi się w środku potężnej konstrukcji wprost z dużo mniejszego Korytarza Wstępującego.

Polecane video: Tak zawsze kończą tyrani…i nielubiani królowie. 5 władców, których zamordowali ich właśni poddani!

Kompleks w Gizie to jednak nie tylko trzy monumentalne grobowce i ich świątynie. Znajdują się tutaj także posąg Sfinksa, grobowce królowych, zakopane łodzie, mastaby, kwatery budowniczych i wiele innych elementów, o których wiedza nie jest tak bardzo powszechna.

Bibliografia:

1. Lehner M., The complete Pyramids. Solving the Ancient Mysteries, Londyn 2001.
2. Lipińska J.: W cieniu piramid, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003