Takeo Yoshikawa. Szpieg w Pearl Harbor

Tekst stanowi fragment książki Marka Harmona i Leona Carrola Szpiedzy w Pearl Harbor. Wojna wywiadów i nieopisana historia japońskiego ataku na amerykańską bazę na Hawajach (Wydawnictwo Prześwity 2025).

***

Takeo Yoshikawa (japoński szpieg Cesarskiej Marynarki Wojennej, który prowadził działalność szpiegowską na Hawajach przed atakiem na Pearl Harbor – przyp. red.) siedzi na tradycyjnym tatami w herbaciarni Shunchoro ze wzrokiem utkwionym w widocznych z okna światłach Pearl Harbor. Niebo już jaśnieje brzaskiem, zaczynają się wyjścia w morze. Agent identyfikuje okręty przygotowujące się do rejsów. Do tej pory poznał schematy ich dyslokacji, a nawet nazwiska więk­szości oficerów na pokładach.

Japoński szpieg na Hawajach

Taneyo Fujiwara, właścicielka lokalu, pozwala mu tu przesiady­wać do późna. Popija i obserwuje okręty. Nie musi nawet prosić o miejsce przy oknie. Automatycznie wskazują mu jego ulubione. Gejsze też są skore do nieświadomej współpracy. Yoshikawa otrzy­muje relacje z wieczorów przegadanych z amerykańskimi żołnie­rzami. – Czasami dostawałem okruchy informacji, ale nigdy w ramach współpracy. Zaufanie kobiecie byłoby zbyt ryzykowne. Nie mówiąc o tym, że japońska społeczność na Hawajach generalnie była lojalna wobec Stanów Zjednoczonych – wyznał po latach.

Tadashi Morimura, jego alter ego, wyrabia sobie w konsulacie re­putację. Pojawia się około 11, nie wygląda, żeby się czymś na serio zajmował, za to rozkoszuje możliwością włóczenia się po Hawajach i szastaniem pieniędzmi. Kolegom się to nie podoba, ale on odkry­wa, że kobiety w konsulacie uwiedzione są wyspiarskimi wędrów­kami i swobodnym hulaj dusza, piekła nie ma.

fot.domena publiczna

Takeo Yoshikawa odegrał kluczową rolę w gromadzeniu informacji wywiadowczych przed japońskim atakiem na Pearl Harbor.

Relacje z pierwszym współpracownikiem, trzecim sekretarzem Sekim (Kokichi Seki był japońskim szpiegiem zatrudnionym w konsulacie w Honolulu – przyp. red.), całkiem wygasły. Seki nie ufa i zazdrości Morimurze śmiałoś­ci. Panowie spierali się o meritum działań wywiadowczych. Trzeci sekretarz jest zwolennikiem zaangażowania większej liczby osób, by objąć kontrolą inne wyspy archipelagu, czemu Yoshikawa katego­rycznie się sprzeciwia. Nie widzi szans na skaperowanie współpra­cowników wśród Hawajczyków pochodzenia japońskiego. Wicekonsul Otojiro Okuda po swojemu zakończył spory – zakazał Sekiemu angażowania się w działania szpiegowskie.

xxx

Nowe rozkazy z Tokio, domagające się najświeższych informacji o flocie i lokalnych umocnieniach, sprawiły, że Yoshikawa ma pełne ręce roboty. Ma wrażenie, że nieustannie wykonuje zadania: podczas spacerów ulicami Pearl City, na treningach kendo, objeżdżając wyspy z aparatem fotograficznym, podwożąc marynarzy albo przesiadując nocami w herbaciarni i śledząc okręty w Pearl Harbor.

Żeby nie polegać wyłącznie na Kotoshirodzie (ten urodzony na Hawajach Japończyk był kierowcą Yoshikawy i pomagał mu w działalności szpiegowskiej – przyp. red.), skumał się z Johnem Mikamim – innym sekretarzem konsularnym i właścicielem Royal Taxi. Mikami jest obywatelem Japonii, obsada konsulatu uważa go za dyskretnego kierowcę. W lot odgaduje priorytety „Morimury” i wręcz wychodzi z siebie, by pokazywać mu obiekty o znaczeniu wojskowym.

Tekst stanowi fragment książki Marka Harmona i Leona Carrola Szpiedzy w Pearl Harbor. Wojna wywiadów i nieopisana historia japońskiego ataku na amerykańską bazę na Hawajach (Wydawnictwo Prześwity 2025).

Mikami po angielsku mówi okropnie, brak mu wykształcenia, ale ma naturalny dar obserwowania floty. Wie nawet więcej niż Seki. I coś jeszcze – nowy kierowca lubi łączyć interesy z przyjem­nościami. Pomaga na wypady angażować do towarzystwa młode kobiety. Ostatnio Yoshikawie i Mikamiemu w rejsie po zatoce Ka-neohe towarzyszyła sekretarka konsularna Sakae Tanaka z kolegą. Zamiast śledzić obrazy przesuwające się pod przeszklonym dnem, mężczyźni gapili się na łodzie latające PBY Catalina, cumujące w ba­zie lotnictwa marynarki.

Czytaj też: Atak na Pearl Harbor. Gwałtowna pobudka śpiącego olbrzyma

Mało wyrafinowane metody szpiegowskie

Pewność siebie Mikamiego i Yoshikawy ociera się o brawurę. Pewnego dnia szofer wjeżdża na teren Fort Shafter, siedziby do­wództwa armii amerykańskiej na Hawajach. Przechadzają się z miną niewiniątek do chwili, gdy ktoś ich wyprosił. Z miejsca się zasto­sowali, nikt nawet nie sprawdził ich tożsamości. Mniej owocne i nie tak śmiałe są udziały Yoshikawy w obrzędach religijnych, gdzie spo­tyka liderów społeczności. – Osoby z wpływami i charakterem, które mogły mnie wesprzeć w tajnej misji, odmówiły współpracy – napisze agent po latach.

Zostaje w herbaciarni, dopóki nie zaczynają mu ciążyć powieki. Przed opuszczeniem Shunchoro, żeby się choć odrobinę zdrzemnąć i w konsulacie od rana nie straszyć zaczerwienionymi oczyma, za­prasza dotrzymującą mu towarzystwa gejszę na turystyczny przelot nad wyspą. Pragnie poznać usytuowanie względem stron świata pa­sów startowych lotniska Wheelera oraz policzyć hangary. I to w asyś­cie powabnej istoty. Młoda kobieta przystaje, umawiają się na po­niedziałek, 13 października.

Ostrzeżenie przed wojną

Od: Harold Stark, szef operacji morskich

Do: Wszystkie placówki marynarki na Pacyfiku

27 listopada 1941 r.

Niniejszy komunikat należy potraktować jako ostrzeżenie przed wojną. Negocjacje prowadzone z Japonią w sprawie ustabilizowania sytuacji na Pacyfiku zostały zawieszone. W ciągu najbliższych kilku dni spodziewamy się agresywnych działań. Liczebność i wyposażenie japońskich jednostek oraz skład morskich sił inwazyjnych wskazują na operację desan­tową wymierzoną w Filipiny, Tajlandię, Półwysep Malajski, możliwe że także w Borneo. Przygotować się do obrony, tak by umożliwić wykonywanie zadań wymienionych w Planie Wojennym 46 [planie wojennym marynarki]. Poinformować władze cywilne i wojskowe. Podobne ostrzeżenie rozsyła Departament Wojny.

fot.US archives/domena publiczna

Przed atakiem na Pearl Harbor Japończycy prowadzili na Hawajach intensywną, choć niezbyt wyrafinowaną grę wywiadowczą.

Admirał Husband Kimmel z niedowierzaniem czyta słowa „ostrzeżenie przed wojną”. To wyjątkowe sformułowanie, które wskazuje, iż niebawem zacznie się konflikt. Zapewne gdzieś daleko, skoro wśród możliwych celów nie wymieniono Hawajów. Ogarnęła go – jak większość dowódców – znieczulica w odnie­sieniu do ostrzeżeń wydawanych przez Waszyngton, które wydają się nigdy nie mieć wiele wspólnego z prawdą. Wiceadmirał William Halsey nazywa je „wilczym szczekaniem”; zbyt częste, niewiele zna­czą. Dlatego wybrzeży wysp archipelagu nie patrolują łodzie latające, operatorów radarów nie poinformowano o nadciągających japoń­skich siłach ekspedycyjnych, a jednostki wywiadu wojskowego – o dyslokacjach.

Dzień wcześniej kido butai (siły uderzeniowe floty japońskiej) opuściło zatokę Hitokappu. W całkowitym zaciemnieniu i z zacho­waniem zupełnej ciszy radiowej mierzy się ze złą pogodą. Sześć lot­niskowców, dwa ciężkie krążowniki, trzydzieści pięć okrętów pod­wodnych, dwa lekkie krążowniki, dziewięć tankowców, dwa pancerniki i jedenaście niszczycieli. Celem lotniskowców jest Oahu.

Źródło:

Tekst stanowi fragment książki Marka Harmona i Leona Carrola Szpiedzy w Pearl Harbor. Wojna wywiadów i nieopisana historia japońskiego ataku na amerykańską bazę na Hawajach (Wydawnictwo Prześwity 2025).

Zdj. otwierające tekst: Imperial Japanese Navy/domena publiczna; domena publiczna