Czy osoba zdrowa psychicznie może zostać zdiagnozowana i leczona na poważne choroby umysłowe? Oczywiście! Dowiódł tego eksperyment Rosenhana.
David Rosenhan był amerykańskim psychologiem. Wykładał m.in. na Uniwersytecie Princeton, Pensylwanii oraz gościnnie na Oxfordzie. Do historii przeszedł jednak za sprawą eksperymentu, którym zakwestionował i skrytykował amerykańską diagnostykę chorób psychicznych. A także sposób ich leczenia.
Założenia eksperymentu
W 1972 roku Rosenhan zebrał grupę siedmiu ochotników. Wraz z nim mieli symulować halucynacje, by dostać się do zakładów leczenia osób psychicznie chorych. W skład grupy pseudopacjentów wchodziła trójka psychologów, pediatra, student psychologii, malarz oraz gospodyni domowa. Zgłosili się oni do dwunastu różnego rodzaju placówek zajmujących się diagnozowaniem chorób psychicznych w pięciu różnych stanach. Prócz zmienionych imion, nazwisk oraz miejsc pracy wszystkie inne dane na swój temat przekazywali zgodne z rzeczywistością. Jeśli zaś chodziło o doskwierające im przypadłości, to ograniczały się one do jednej – słyszenia głosów w głowie. Twierdzili, że przez większość czasu był to raczej niezrozumiały szum. Tylko okazjonalnie wyłapywali z niego takie słowa, jak „pusty” czy „dziurawy”.
Rosenhan liczył, iż już na etapie diagnozowania któryś z pacjentów zostanie odrzucony i odesłany z kwitkiem. Niestety, przeliczył się w tym temacie. Zarówno u niego, jak i pozostałej siódemki lekarze stwierdzili zaburzenia. I to nie byle jakie! U jednej osoby zdiagnozowano zespół maniakalno-depresyjny, a u pozostałych schizofrenię. W ten oto sposób cała ósemka trafiła do drugiego etapu eksperymentu, którym była hospitalizacja.
Czytaj też: Kim był Mały Albert? Ten eksperyment to jedna z najmroczniejszych kart w historii psychologii
Domy, które czynią szalonym?
Uczestnicy eksperymentu dostali przykaz, by od razu po przyjęciu do placówki zacząć zachowywać się normalnie i twierdzić, że nic im nie dolega. Dodatkowo do personelu medycznego mieli odnosić się uprzejmie, spokojnie oraz w logiczny sposób. Ich celem było jak najszybsze przekonanie lekarzy, iż są zdrowi psychicznie i mogą samodzielnie opuścić szpital. Zadanie to okazało się niełatwe. Nikt z personelu nie zorientował się w sytuacji.
Z upływem czasu zachowanie pracowników względem pseudopacjentów stawało się coraz bardziej brutalne. Jeden z nich został przywiązany do łóżka na kilka długich godzin po tym, jak zwrócił uwagę członkowi personelu medycznego, iż jego zachowanie jest nieodpowiednie. Po tym incydencie zatrudniono prawnika, który w razie dalszych problemów miał natychmiast interweniować .
fot. National Photo Company/domena publicznaSzpital psychiatryczny św. Elżbiety w Waszyngtonie. Jeden ze szpitali, do których zostali przyjęci uczestnicy eksperymentu Rosenhana.
Uczestnikom eksperymentu podawano leki antypsychotyczne. Nie zażywali ich, a po kryjomu wypluwali, gdyż ich stosowanie mogłoby zaburzyć obiektywność eksperymentu. Zresztą nie oni jedni pozbywali się w ten sposób medykamentów. Wielu innych pacjentów zachowywało się podobnie, o czym część personelu dobrze wiedziała, ale nie reagowała. Co ciekawe, to właśnie niektórzy chorzy zorientowali się, że mają do czynienia z symulantami lub (jak część z nich uważała) dziennikarzami, którzy podstępem trafili do ośrodków i teraz po kryjomu zbierają materiał do artykułu. Te podejrzenia były podyktowane regularnym wykonywaniem przez pseudopacjentów notatek na temat przebiegu eksperymentu. Większość opiekunów nie reagowała na te rewelacje. Zwrócono na nie uwagę tylko w jednym ośrodku, w którym przebywał sam David Rosenhan. Jak zareagowano? Poszerzając jego diagnozę o grafomanię.
Uczestnicy eksperymentu spędzili w szpitalach psychiatrycznych od kilku do kilkudziesięciu dni, średnio: 3 tygodnie. Każdy z nich został wypuszczony z ośrodka dopiero po tym, jak sam przyznał się do bycia psychicznie chorym. Wtedy lekarze uznawali ich za wyleczonych i pozwalali odejść.
Niewygodne wnioski
Wyniki eksperymentu Rosenhan opublikował w czasopiśmie „Science” w artykule „On being sane in insane places”. Wnioski w nim zawarte były zatrważające! Okazało się, że kontakt lekarzy psychiatrii z pacjentami ograniczał się do maksymalnie siedmiu minut dziennie, choć sami hospitalizowani potrzebowali go o wiele więcej. Na dodatek był on powierzchowny. Medycy nierzadko udzielali odpowiedzi niemających nic wspólnego z zadanymi pytaniami, np. „gdy pacjent pytał, kiedy będzie mógł wyjść na spacer, lekarz się z nim witał i pytał, jak się dziś czuje, po czym zupełnie obojętnie odchodził dalej”.
Reszta personelu medycznego wcale nie wypadała lepiej. Pielęgniarki niemalże całe zmiany spędzały w szklanych pomieszczeniach służbowych odseparowane od pacjentów. Pracownicy ignorowali obecność swoich podopiecznych. Otwarcie naśmiewali się z ich problemów i nie traktowali jako rozumnych osób z racji doskwierających im przypadłości. Nadużywano również siły wobec pacjentów. Bicia było karą za złe zachowanie. Hospitalizowani nie posiadali też prawa do prywatności. Pracownicy ośrodków przeglądali ich osobiste rzeczy oraz towarzyszyli im podczas czynności fizjologicznych, gdyż wiele toalet nie posiadało drzwi.
fot.Muomni / CC-BY-SA-4.0David Rosenhan
Rosenhan doszedł do wniosku, że personel medyczny boi się chorych i nie ufa im, dlatego zachowuje się w stosunku do nich w taki sposób. Psycholog nie wierzył również w słuszność bezgranicznej wiary w działanie leków psychotropowych, które miały sprawdzać się w każdej sytuacji. Jego zdaniem ważniejsza była obserwacja, rozmowa oraz dłuższy czas lekarzy spędzony z chorymi.
Nauka na błędach?
Wyniki eksperymentu mocno uderzyły w psychiatryczne ośrodki na terenie USA. Jeden z nich, znany i powszechnie szanowany szpital, odezwał się nawet do Rosenhana, by ten sprawdził wiarygodność ich diagnoz. W ciągu trzech miesięcy naukowiec miał przesłać do ośrodka wolontariuszy. Ich zadaniem byłoby potwierdzenie, iż wystawienie błędnej diagnozy w tej konkretnej placówce jest niemożliwe. Psycholog zgodził się na udział w badaniu.
Ze diagnozowanych w tym okresie 193 pacjentów lekarze szpitala uznali 41 za fałszywych, a 42 za osoby podejrzane. Po zakończeniu eksperymentu David Rosenhan poinformował placówkę, iż nie wysłał do nich ani jednego pseudopacjenta.
Bibliografia
- David L. Rosenhan, On Being Sane In Insane Places, Science, Vol. 179, 1973.
- Eksperyment Rosenhana, czyli jak ze zdrowego zrobić wariata i na odwrót, odkrywamyzakryte.com, 27.09.2017 (dostęp: 22.05.2022).
- Czy trudno zostać schizofrenikiem? Eksperyment Rosenhana, zostalampsychologiem.pl, 29.03.2017 (dostęp: 22.05.2022).
- https://www.youtube.com/watch?v=mDmZl544iI8 (dostęp: 22.05.2022).
KOMENTARZE (12)
Czym nam ten Rosenhan chce zaimponować? Żaden eksperyment psychiatryczny nie przebije eksperymentu kowidowego, któremu zostały poddane miliardy ludzi. Tego nie idzie opisać nawet na wołowej skórze.
Podejrzewam, że na ciebie i resztę ludzkości ma już wyłożoną przysłowiową lagę, bo od 10 lat nie żyje.
Przecież to ten sam eksperyment, tylko teraz szpital psychiatryczny przyszedł do was.
Nie trzeba jeździć do Stanów. Ilu w Polsce jest takich, którzy zgłaszają się z objawami depresyjnymi czy nerwicowymi, a na karcie wypisu mają wpisane cuda niewidy? Dodam, że depre i nerwicę zdiagnozował psychiatra prywatnie. Pacjent wyszedł z oddziału otwartego z żółtymi papierami. Żeby 'żonie” łatwiej było wziąć rozwód w sądzie. Historia prawdziwa. Pod żadnym pozorem nie szukajcie pomocy w szpitalu.
Ludzie potrzebują pomocy, a tonący brzytwy się chwyta, gdy nie widzi innej możliwości. Ludziom chorym psychicznie pomaga Bóg lub ludzie. Pomoc od Boga kojarzy się z religiozą, część wybiera wobec tego neurozę. Nie każda religia pomaga i nie każdy psycholog czy psychiatra. Kiedyś na Onecie czytałem artykuł, że najmniej osób skarżących się na problemy psychiczne jest wśród radykalnych zielonoświątkowców, którzy wypędzają demony. Tylko, że to nie jest naukowe a psychiatria brzmi poważnie, chociaż, jak widać powyżej jest to współczesne leczenie miskturami, szamanizm. Kiedyś zamykano w zakonach zwanych szpitalami, dziś zamyka się też w szpitalach tylko kolor habitów się zmienił i inne jest wyznanie personelu. Tajemnica Poliszynela jest taka, że dziewczyny często z problemami psychicznymi idą na psychologię tłumnie, by potem na stanowisku uniknąć diagnozy. Zakon czy psychologia, wybierają szybko. Ślubów cnoty nie muszą składać:)
Szkoda tylko że przez stulecia chorych psychicznie uważano za opętanych i tym samym palono na stosie albo poddawano wymyślnym torturom celem „wygonienia złych duchów”. Ba, nie tylko chorych psychicznie ale i też chorych na padaczkę czy epilepsję. Na szczęście świat poszedł do przodu, nad problemami pochylono się od strony naukowej i to za co jeszcze 300 lat temu było powodem do zamknięcia w zimnej piwnicy na słomie o chlebie i wodzie z przykazem odmawiania w kółko zdrowasiek (bo tak wyglądało „leczenie w zakonie”), dzisiaj jest leczone przez specjalistów. Problem to jedynie traktowanie pewnych spraw po macoszemu, w naszym społeczeństwie choroby psychiczne lub umysłowe to dalej swego rodzaju tabu i powód do milczenia. Bo przecież jak ktoś umrze na raka to spoko, ale jeśli popełni samobójstwo z powodu depresji albo schizofrenii to jest czarną owcą, mimo że można było takiej osobie pomóc.
A to ciekawe rewelacje co do traktowania kiedyś ludzi z problemami z demonami. Dziś zademonionych w pasach i własnych ekstrementach trzyma się nie na słomie tylko na lateksie. Wstrzykuje im się nieskuteczne specyfiki bezpośrednio do krwi. Podchodząc do tego emocjonalnie można naprawdę poruszający paszkwil napisać.
Trzymajmy się faktów, bo to forum historyczne.
Co do chorób psychicznych to w ciągu ostatnich kilku lat widziałem ludzi uwolnionych przez pastorów z: schizofrenii paranoidalnej 3 przypadki, z depresji trudna do ustalenia liczba przypadków, z padaczki 2 przypadki braku nawrotu po 2 latach i więcej. Bez rozgłosu, na małą skalę, co najmniej 50% skuteczności. Bez krucyfiksa, łaciny, relikwii i dotykania czymkolwiek osoby chorej. Masowe uwolnienia odbywają się od lat regularnie np. w Krotoszynie, tamtych przypadków nie liczę, bo osobiście nie widziałem.
Prawda na temat świata jest dokładnie odwrotna niż się powszechnie uważa.
To znaczy ludzie uznawani za wariatów mają największe pojęcie na temat prawdy a tak zwani normalni są psychopatami i osobami z różnymi innymi zaburzeniami.
Dlatego tak ciężko naprawdę normalnym osobom żyć w dzisiejszych czasach.
Postrzeganie poza zmysłowe i tym podobne nie są potwierdzone naukowo ponieważ nie da się ich zbadać za pomocą instrumentów. A według nauki to czego nie widać nie istnieje. Mógłbym całą książkę na ten temat napisać ale szkoda ryja strzępić bo niewiele osób to zrozumie. Po prostu trzeba wciąż udawać.
W telewizji są różne programy i show w których uczestnicy zachowują się jakby byli popierdoleni i ludzie im biją brawo. Natomiast jeśli sam zachowuje się tak w domu to mnie wysyłają na leczenie. Podobnych przykładów mógłbym podać mnóstwo ale jak wyżej, szkoda gadać.
Kto wie, temu nie trzeba mówić, a kto nie wie ten i tak nie zrozumie…
Szkoda, że wykształceni ludzie, w XXI w. nadal używają terminologii „choroby umysłowe” i „choroby psychiczne” wymiennie. To wybitnie głupie i bezsensowne. To dwie grupy chorób, ściśle wpływających na siebie, ale nadal różnych. Poza tym, choroby psychiczne wcale nie są jakimś magicznym, duchowym szaleństwem. Są dowodem na niezwykłe połączenie biologii i chemii ciała z odczuwaniem oraz wpływem tego odczuwania na świat zewnętrzny. Choroba wywołana traumatycznym przeżyciem polega na zaburzeniach w funkcjonowaniu mózgu i nieprawidłowym działaniu neuroprzekaźników. Jeżeli halucynacje wywołuje guz, uciskający tkanki wyleczenie leży w gestii neurologii i neurochirurgii. Jeżeli to wina zaburzeń produkcji dopaminy leczeniem zajmuje się psychiatria. Myślenie o chorobach psychicznych jako o obłędzie i szaleństwie powinno już odejść do lamusa. To wstyd, że w czasach sztucznej inteligencji, robotycznych psów i wirtualnej rzeczywistości przymyka się oko na dziennikarza piszącego o schizofrenii jako o „chorobie umysłowej”. Już nawet orzekanie o niepełnosprawności traktuje owe choroby jako dwie osobne dziedziny: 01-U (choroby umysłowe, czyli niepełnosprawność intelektualna) oraz 02-P (choroby psychiczne, czyli niepełnosprawność psychiczna i emocjonalna).
Bardzo szkoda takich ludzi. Wiele jest przypadków gdy tacy ludzie nawet nie wiedzą o swojej chorobie. Aż przykro patrzeć jak siedzą zamknięci w jakimś szpitalu. Lekarze się nie interesują bo to wariaci i nie ma co słuchać. Nie mają żadnych praw, nikt ich nie broni. Jakby nawet ktoś chciał bronić to chory dostanie takie leki, że nic nie będzie chciał mówić. Może kiedyś w USA dawano leki doustnie,teraz te najbardziej skuteczne dostałby przez zastrzyk.
Jakby w polskim szpitalu jakiś chory mówił ciągle że jest zdrowy i chce wyjść, szybko by go przywiązali pasami do łóżka, dostałby tyle leków, że o swoim zdrowiu już by nic nie mówił.
Kurczę, jestem zaskoczony. Mam nadzieję, że w Polsce byłoby to niemożliwe… A co może głupi jestem?
Hehe
W Polsce wszystko jest możliwe.
Najlepsze jest to a raczej najsmutniejsze że wszyscy zostali wypuszczeni dopiero jak się przyznali do tego że są chorzy psychicznie, no bo przecież wariat nie może mówić prawdy.
Jeśli ktoś twierdzi że jest zdrowy to trzeba go zamknąć.
Jeśli ma świadomość tego że jest chory, dopiero wtedy jest uznawany za zdrowego.
Sam tłumaczę synowi że co najmniej 90% tego co powszechnie jest uznawane za prawdę, jest po prostu kłamstwem i że świat jest dokładnie odwrotnie taki jak się powszechnie uważa.