Nie wiesz jak przyjąć zaręczyny? Księżna Olga ma dla Ciebie kilka pomysłów

Cerkiew prawosławna czci księżną Olgę jako świętą prekursorkę chrześcijaństwa na Rusi Kijowskiej. Niewielu świętych może szczycić się tytułem „równych apostołom”, nadawanym w naprawdę szczególnych przypadkach.

Mawia się o niej niewiasta-apostoł Rusi, a hagiografowie prześcigają się w wychwalaniu jej urody, mądrości, miłosierdzia i sprawiedliwości. Cóż… święty Piotr pewnie w grobie by się przewracał gdyby wiedział co kniahini robiła za młodu. A robiła wiele.

Według tradycji Rusią w latach 912-945 władał Igor Rurykowicz.  W ostatnim roku swego panowania wyprawił się po daninę do Drewlan i tam postradał życie, a mianowicie został pojmany i przywiązany do dwóch wygiętych drzew. Kiedy drzewa zostały puszczone, ciało księcia nieszczęśliwie rozdarło się na dwoje. W swojej stolicy – Kijowie – Igor pozostawił młodą wdowę Olgę i małoletniego syna Światosława.

Jeszcze tego samego roku Drewlanie – którzy dopiero co zabili jej męża – wysłali do księżnej Olgi poselstwo z propozycją małżeństwa. Uznali zapewne, że młoda wdowa jest bezradna i kompletnie zagubiona, a małżeństwo z ich księciem Małem będzie idealnym wyjściem.

Idealnym, ale dla samych Drewlan: ich wódz zasiadłby wygodnie na tronie kijowskim i władał Rusią, a mały książę Światosław znalazłby się w ich mocy. Prawowity następca Igora pewnie umarłby nagle we śnie, wypadł z okna lub przydarzyłby mu się inny nieszczęśliwy wypadek, a Mał miałby ugruntowaną pozycję.

Drewlanie odkrywający nowe szlaki żeglugi śródlądowej

Nigdy nie lekceważ swego wroga. O tym Drewlanie zapomnieli

Nie wszystko poszło jednak po myśli morderców Igora, a młoda wdowa okazała się być wcale niezgorszym politykiem i taktykiem. Przyjąwszy posłów Mała, wysłuchała ich z miną rasowego pokerzysty i pozornie przystała na ich propozycję, prosząc o przybycie nazajutrz. Zadowoleni z siebie Drewlanie udali się na spoczynek nic nie przeczuwając.

Tymczasem kniahini rozkazała wykopać za swoją siedzibą bardzo duży dół. Następnego dnia ludzie Olgi przybyli do posłów, przekazując im w imieniu władczyni zaproszenie na uroczystość mającą na celu uczczenie ich wizyty i przewidywanych zaręczyn.

Piękna i niebezpieczna. Kniahini Olga.

Dumni Drewlanie kazali zanieść się na miejsce w łodzi, którą przybyli. Poddani kniahini spełnili ich żądanie i zanieśli ich… prościutko do dołu. Tam natomiast skrzętnie zakopali gości żywcem. Olga przyjmując propozycję małżeństwa z Małem odważnie planowała zemstę, a „pogrzeb” delegacji był dopiero początkiem.

Z zemstą jej do twarzy

Młoda wdówka (a zarazem panna na wydaniu) poszła za ciosem i kontynuowała  swą zemstę. Oto jak zilustrował to Nestor w swej „Powieści minionych lat”:

I Olga posławszy do Drewlan, rzekła im: „Jeżeli mnie prosicie naprawdę, to przyślijcie dostojnych ludzi, abym w wielkiej czci przyszła za waszego kniazia, inaczej nie puszczą mnie ludzie kijowscy”.

To słysząc Drewlanie wybrali najlepszych mężów, rządzących ziemią drewlańską, i posłali po nią. Gdy zaś Drewlanie przyszli, kazała Olga przygotować kąpiel, mówiąc tak: „Wykapawszy się, przyjdźcie do mnie”. Napalono łaźnię, weszli Drewlanie i zaczęli się myć; i zamknięto za nimi łaźnię, i kazała [Olga] podpalić ją od drzwi; tak zgorzeli wszyscy.

Ale i tego było mało. Olga ponownie wyprawiła posłów do Drewlan, oznajmiając, że już do nich jedzie i prosi by przygotować dużo miodu w grodzie obok którego pochowany jest Igor.  Chciała odprawić obrzędy żałobne przy jego grobie i usypać mu mogiłę. Co było dalej? Najlepiej opowie nam to staruszek Nestor.

Olga wraz z synem Światosławem.

Potem siedli Drewlanie pić, i kazała Olga pachołkom swoim służyć przed nimi. I rzekli  Drewlanie Oldze: „Gdzie jest drużyna nasza, którą posłaliśmy po cię?” Ona zaś rzekła: „Idą za mną z drużyną męża mojego”.

I gdy upili się Drewlanie, kazała pachołkom swoim przepijać do nich, a sama odeszła precz i kazała drużynie swojej siec Drewlan; i zasiekli ich pięć tysięcy. A Olga wróciła do Kijowa i przygotowała wojsko na resztę ich.

Święta okrutnica ?

Na tym nie koniec. Kniahini podbiła ziemie Drewlan, a do historii przeszło oblężenie Iskorostenia. Miasto zostało zdobyte podstępem. Oblegany przez wojska kniahini Iskorosteń zaczął głodować, co skłoniło mieszkańców do podjęcia rokowań.

Drewlanie biorący gorącą kąpiel. Ostatnią w swym życiu.

I znów ujawnił się spryt Olgi – powiedziała mieszkańcom, że dość już zabijania i że każdy dom może wykupić się za parę gołębi. Oblężeni przystali na to z radością. Nocą Olga kazała przywiązać gołębiom do nóżek żarzące się hubki i wypuścić je. Ptaki poszybowały prosto do swoich gołębników za murami i podpaliły miasto, które szybko upadło. Problem morderców Igora obrócił się w popiół. Dosłownie.

Z TAKĄ kobietą lepiej nie zadzierać…

Mimo wszystko paradoksem pozostaje dla mnie późniejsza kariera Olgi, jej wyniesienie na ołtarze i silny kult. Nie można zapomnieć, że to były „ciekawe” czasy i to, co wydaje nam się niezwykłe i odrażające wówczas nie budziło specjalnego poruszenia. Również i Nestor mógł nieco ubarwić swoją opowieść lub powtórzyć już podkolorowaną legendę.

Księżna, która po śmierci męża sprawowała regencję w imieniu małoletniego syna, okazała się wytrawnym politykiem i dobrą władczynią, która dbała między innymi o rozwój handlu.

Jej niewątpliwą zasługą było krzewienie na Rusi chrześcijaństwa i próba wprowadzenia kraju w krąg państw chrześcijańskich. A że za młodu zasiekła i spaliła parę tysięcy mężów, kobiet i dziatwy? Drobnostka. Akurat to we wczesnym średniowieczu nie przeszkadzało w zostaniu świętym.

Bibliografia:

1. L. Bazylow, Historia Rosji, Ossolineum, Wrocław 1985
2. A. Lotockyj, Istorija Ukrajiny, Proswita, Iwano Frankowsk 1991
3. Nestor, Powieść minionych lat, Ossolineum, Wrocław 2005