fot.domena publicznaWładysław Łokietek na obrazie Jana Matejki.
Władysław Łokietek (-1333)
Książę i król Polski z dynastii Piastów. Urodził się jako syn księcia dzielnicowego Kazimierza I kujawskiego, po którym w 1267 roku odziedziczył Kujawy brzeskie i Dobrzyń. Początkowo władzę w jego imieniu sprawowała matka, Eufrozyna, następnie – od roku 1275 – zmuszony był dzielić ojcowiznę ze swoimi braćmi. Wielką karierę polityczną rozpoczął pod koniec lat 80., przejmując Sieradz, a nawet podejmując próbę opanowania Krakowa. Na przełomie lat 80. i 90. poślubił wielkopolską księżniczkę Jadwigę Bolesławównę.
W 1296 roku, po śmierci Przemysła II, przejął władzę w Wielkopolsce. W 1299 roku został pokonany i przegnany przez czeskiego króla Wacława II, który następnie ogłosił się królem Polski. Powrócił do kraju w 1304 roku, stopniowo jednocząc jego prowincje pod swoim panowaniem. W latach 1311-1312 zmagał się z buntem krakowskich mieszczan, kierowanym przez wójta Alberta. Pozycję Władysława Łokietka wzmocniła jego koronacja w Krakowie w 1320 roku, choć decyzja ta nie znalazła uznania na zachodzie Europy, gdzie określano go mianem „króla Krakowa”.
Ostatnie lata panowania poświęcił na trudne i w większości nieudane walki z Zakonem Krzyżackim. Brał udział w słynnej bitwie pod Płowcami, na wyrost uznanej za zwycięstwo i punkt zwrotny w zmaganiach. Zmarł w podeszłym wieku, najprawdopodobniej w następstwie wylewu. Przydomek Łokietek – ukuty od słowa „łokieć” – otrzymał z uwagi na swój niski wzrost.
Istotną rolę u boku Władysława odgrywała żona, nazywana Jadwigą kaliską. Władzę po ojcu przejął jedyny żyjący syn – Kazimierz Wielki.
