Ciekawostki Historyczne

Jakub Szela (1787-1860)

Jakub Szela. Drzeworyt z 1848 roku.

Jakub Szela. Drzeworyt z 1848 roku.

Jakub Szela (1787-1860) – jeden z przywódców chłopów w czasie rabacji galicyjskiej. Jakub Szela urodził się we wsi Smarzowa pod Tarnowem. Jako młody chłopak, prawdopodobnie w 1805 roku został powołany do wojska. Po powrocie do domu odciął sobie siekierą kilka palców. Okaleczył się celowo, by nie musieć wracać do służby. Prawdopodobnie ojciec wydziedziczył go, a rodzinne gospodarstwo przypadło w udziale jego bratu. Szela żenił się trzykrotnie. Jako przedstawiciel chłopów ze swojej gminy wraz z jeszcze jednym reprezentantem toczył zaciekły spór z rodziną Boguszów.

Jakub Szela pozostałby jednym z wielu niepiśmiennych chłopów, którzy nie przetrwali na kartach historii, gdyby nie rok 1846. Wówczas wybuchło w Galicji powstanie przeciw pańszczyźnie i szlachcie, zwane „rabacją galicyjską” lub „rzezią galicyjską”, a Szela stał się jednym z jego przywódców. Swoją karierę rozpoczął od wymordowania wraz z innymi chłopami rodziny Boguszów. Powstańcy wyrzynali po kolei wszystkich „panów” i ich urzędników, oszczędzając jednak oficjeli cesarskich oraz Żydów. Krwawe wystąpienia trwały przez wiele tygodni.

Austria skutecznie podżegała do nich chłopów. W ten bowiem sposób chciała poradzić sobie z polską szlachtą. Później austriaccy żołnierze spacyfikowali zbuntowane wsie. Szela został internowany i przez dwa lata znajdował się pod opieką starosty tarnowskiego, co prawdopodobnie uratowało go od zemsty Polaków. Później przesiedlony został na Bukowinę, gdzie dostał 30 mórg, czyli około 17 hektarów ziemi. Mieszkał wśród niemieckich osadników i stopniowo się zgermanizował. Zmarł w 1860 roku. Postać Jakuba Szeli w kulturze polskiej odbierana jest dwubiegunowo. Albo traktowany jest jak zdrajca i morderca, albo jak chłopski bohater, walczący o prawa uciśnionych.

Dowiedz się więcej o Jakubie Szeli:

XIX wiek

Rabacja galicyjska. Przyczyny i przebieg rzezi ziemian w lutym 1846 roku

W XIX-wiecznej Galicji rządził pan i pleban. Chłop miał służyć i być cicho. Jednak we wsiach wrzało. Wystarczyła iskra,…

21 marca 2021 | Autorzy: Sławomir Zagórski

XIX wiek

Co sprawiło, że Jakub Szela został masowym mordercą?

Chytry, zawzięty, dziki i przewrotny. Pił, łajdaczył się i gromadę buntował. Rodziców bił i wyganiał z chałupy. W ostatnich…

17 kwietnia 2015 | Autorzy: Maciej Gablankowski

XIX wiek

19 hektarów za zdradę Polski. Co się stało z Jakubem Szelą?

Bezwzględny morderca, największy wróg Polaków i wierny agent Jego Cesarskiej Mości. Udział Jakuba Szeli w rzezi galicyjskiej na zawsze…

30 marca 2015 | Autorzy: Maciej Gablankowski

Ciekawe materiały o Jakubie Szeli z portalu TwojaHistoria.pl:

XIX wiek

Bunt polskich chłopów przeciw… polskim panom. Czym była rabacja galicyjska?

Galicyjscy chłopi marzyli o wolności i własnym gospodarstwie. Po latach pańszczyźnianego zniewolenia pragnęli odebrać „Panom” swoją własność. Ich hasła…

28 czerwca 2018 | Autorzy: Jerzy Zdrada

Ciekawe książki o historii Polski i Europy:

[book znak=2821 tracking=”utm_medium=leksykon_jakub_szela”]

[book znak=2797 tracking=”utm_medium=leksykon_jakub_szela”]

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.