Jakub Szela. Drzeworyt z 1848 roku.
Jakub Szela (1787-1860) – jeden z przywódców chłopów w czasie rabacji galicyjskiej. Jakub Szela urodził się we wsi Smarzowa pod Tarnowem. Jako młody chłopak, prawdopodobnie w 1805 roku został powołany do wojska. Po powrocie do domu odciął sobie siekierą kilka palców. Okaleczył się celowo, by nie musieć wracać do służby. Prawdopodobnie ojciec wydziedziczył go, a rodzinne gospodarstwo przypadło w udziale jego bratu. Szela żenił się trzykrotnie. Jako przedstawiciel chłopów ze swojej gminy wraz z jeszcze jednym reprezentantem toczył zaciekły spór z rodziną Boguszów.
Jakub Szela pozostałby jednym z wielu niepiśmiennych chłopów, którzy nie przetrwali na kartach historii, gdyby nie rok 1846. Wówczas wybuchło w Galicji powstanie przeciw pańszczyźnie i szlachcie, zwane „rabacją galicyjską” lub „rzezią galicyjską”, a Szela stał się jednym z jego przywódców. Swoją karierę rozpoczął od wymordowania wraz z innymi chłopami rodziny Boguszów. Powstańcy wyrzynali po kolei wszystkich „panów” i ich urzędników, oszczędzając jednak oficjeli cesarskich oraz Żydów. Krwawe wystąpienia trwały przez wiele tygodni.
Austria skutecznie podżegała do nich chłopów. W ten bowiem sposób chciała poradzić sobie z polską szlachtą. Później austriaccy żołnierze spacyfikowali zbuntowane wsie. Szela został internowany i przez dwa lata znajdował się pod opieką starosty tarnowskiego, co prawdopodobnie uratowało go od zemsty Polaków. Później przesiedlony został na Bukowinę, gdzie dostał 30 mórg, czyli około 17 hektarów ziemi. Mieszkał wśród niemieckich osadników i stopniowo się zgermanizował. Zmarł w 1860 roku. Postać Jakuba Szeli w kulturze polskiej odbierana jest dwubiegunowo. Albo traktowany jest jak zdrajca i morderca, albo jak chłopski bohater, walczący o prawa uciśnionych.
Dowiedz się więcej o Jakubie Szeli:
Ciekawe materiały o Jakubie Szeli z portalu TwojaHistoria.pl:
Ciekawe książki o historii Polski i Europy:
[book znak=2821 tracking=”utm_medium=leksykon_jakub_szela”]
[book znak=2797 tracking=”utm_medium=leksykon_jakub_szela”]
