fot.Kancelaria Prezydenta RP/GFDL 1.2Elżbieta Zawacka w 2006 roku została mianowana generałem.
Elżbieta Zawacka „Zo”, „Zelma”, „Sulica”
Jedyna kobieta wśród cichociemnych, żołnierka Komendy Głównej AK, powstanka warszawska. Urodziła się 19 marca 1909 roku w Toruniu. Ukończyła tam szkołę podstawową i gimnazjum. Studiowała matematykę na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przed wojną pracowała jako nauczycielka. Od 1930 angażowała się w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Została komendantką organizacji w regionie śląskim.
Uczestniczyła w kampanii wrześniowej, służąc w Kobiecym Batalionie Pomocniczej Służby Kobiet. Od października współorganizowała Służbę Zwycięstwu Polski na Śląsku. Od końca 1940 roku działała w Warszawie – została kurierką V Oddziału Komendy Głównej ZWZ/AK. Przewoziła meldunki i raporty na Zachód, organizowała też szlaki kurierskie. Do 1944 roku ponad 100 razy przekroczyła granicę Rzeszy. W lutym 1943 roku wyruszyła do Londynu. Jej podróż przebiegała przez terytoria Rzeszy, Francji, Andory, Hiszpanii i Gibraltar. W sztabie Naczelnego Wodza zdała relację z sytuacji w kraju, poświęcając najwięcej uwagi kwestiom dotyczącym kobiet-żołnierzy. Wróciła w nocy z 9 na 10 września 1943 roku, zrzucona ze spadochronem w okolicy Grodziska Mazowieckiego. W 1944 roku walczyła w powstaniu warszawskim jako działaczka Wojskowej Służby Kobiet. Jeszcze do 1946 roku działała w konspiracji.
W Polsce Ludowej przez niemal 4 lata, od września 1951 do lutego 1955 roku, przebywała w więzieniu. Po wojnie wróciła do pracy nauczycielskiej. W 1965 roku uzyskała doktorat, a w 1973 roku habilitowała się. Pracowała na Uniwersytecie Gdańskim i na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Specjalizowała się w andragogice (nauczaniu dorosłych). W 1996 roku została profesorką nauk humanistycznych. Działała też na rzecz upamiętnienia walk AK – współzakładała Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej i zainicjowała powstanie Fundacji „Archiwum Pomorskie AK” w Toruniu. W 2006 roku otrzymała stopień generalski. Zmarła 10 stycznia 2009 roku w Toruniu.
Dowiedz się więcej o „Zo”:
