Historia religii i wierzeń
„Kobiety krają sobie ręce i twarze nożem”, a później idą za zmarłym na stos. Dawne Słowianki umierały wraz ze swoimi mężami...
Określenie „do grobowej deski” w tym przypadku brzmi wyjątkowo dosłownie. Słowiańskie żony umierały wraz ze swoimi mężami. Opisy arabskich kupców i średniowiecznych dziejopisów pełne są wstrząsających relacji o tym, że kobiety oddawały życie, gdy zmarł ich mąż. W...
Jak to możliwe, że kamienne „niedźwiadki” przewędrowały Europę i osiedliły się na Ślęży?
Na obszarze przedrzymskiej Iberii odnaleziono ich już ponad 400. Kamienne posągi, sięgające niekiedy 2,75 metra długości, przedstawiające zwierzęta m.in. byki, świnie. Charakterystyczne dla społeczeństw celtyckich Półwyspu Iberyjskiego. Jak to możliwe, że dwa z nich zawędrowały aż na masyw Ślęży?
Najkrótsza noc w roku, czyli noc świętojańska. Jak chrześcijaństwo zawłaszczyło słowiańskie tradycje?
Noc Kupały obchodzona w dniu przesilenia letniego ma niezwykle długą tradycję. Była ona tak ważna, że chrześcijaństwo musiało zaakceptować ją także w swoim kalendarzu w niemal niezmienionej formie. Jak to się stało, że pogańskie święto nie poddało się...
Starożytna utopia. Tamtejsi ludzie nie znali wojen i już 5000 lat temu korzystali z kanalizacji. Dlaczego ich kultura upadła?
Ponad 5 tysięcy lat temu w dolinie Indusu wyrastały niezwykłe miasta. Ludzie, którzy je tworzyli, wytyczali równe ulice. Domy miały dostęp do kanalizacji i świeżej wody – dzięki systemowi potężnych basenów nigdy jej nie brakowało. Naukowcy do dziś...
Chrzest Polski, czyli jak Dobrawa Mieszka zbałamuciła…
„W czeskiej krainie pojął on za żonę szlachetną siostrę Bolesława Starszego [Bolesława II], która okazała się w rzeczywistości taką, jak brzmiało jej imię. Nazywała się bowiem po słowiańsku Dobrawa, co w języku niemieckim wykłada się: dobra…” – rozpisywał...
31 lat temu religia wróciła do polskich szkół. Jej wprowadzenie – obok zakazu aborcji – było kluczowym elementem strategii Episkopatu
3 sierpnia 1990 roku religia powróciła do szkół. Wprowadzono ją w pośpiechu, tylnymi drzwiami. Sposób, w jaki to zrobiono, wywołał jeszcze większą konsternację, niż sam fakt powrotu katechezy do świeckich, publicznych szkół.
Sex, drugs i… latający Pentagon, czyli najdziwniejszy masowy protest w historii USA
21 października 1967 roku około 100 tysięcy ludzi zebrało się w pokojowej demonstracji przed siedzibą Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych. Protestujący mieli dwa cele. Pierwszy (jak na tamte czasy) był dość standardowy – skłonić władze do wycofania się z...
Padł ofiarą niemieckiej grabieży polskich dzieł sztuki, później znalazł się w centrum konfliktu z Kościołem
Już na pierwszy rzut oka widać, że Sąd Ostateczny Hansa Memlinga skrywa w sobie niejedną tajemnicę. A gdyby tak krok po kroku wiernie odtworzyć historię tego obrazu? Po II wojnie światowej został głównym bohaterem zaskakującego konfliktu…
Orgie nad rzeką, ogniste smoki płodzące herosów i wiatropylne kobiety, czyli Słowianie i żywioły
Kult żywiołów był u Słowian ściśle związany z kultem płodności. Dlatego wierzyli, że wiatr jest sprawcą ciąż, woda pobudza kobiety do rodzenia, a ogień jest oblubieńcem wiecznie wilgotnej Matki Ziemi…
Jak powstało voodoo? Prawda o najbardziej tajemniczej i mrocznej religii w dziejach
Krwawe rytuały, zombie i tajemnicze laleczki – z tym dziś głównie kojarzy nam się voodoo. Ten zrodzony na Haiti system wierzeń ze zrozumiałych względów budzi ogromną ciekawość. Równie intrygująca, jak otaczająca voodoo mistyka, jest jednak również historia powstania...
Ze śmiercią jej do twarzy? Królowa Wiktoria zapoczątkowała rozwój makabrycznego biznesu
Wraz ze śmiercią księcia Alberta królowa Wiktoria pogrążyła się w żałobie, którą nosiła do końca życia. Zaczęto ją nazywać wdową z Windsoru, gdyż stanowiła idealny przykład żony cierpiącej po stracie męża. Jej ból stał się inspiracją dla żałobnych...
Naiwna, nawiedzona czy szalona? Dlaczego tak naprawdę Joanna d'Arc spłonęła na stosie?
Jak to możliwe, że niepiśmienna dziewczyna z głębokiej prowincji stanęła przed obliczem samego władcy i okazała się na tyle przekonująca, iż pozwolono jej dowodzić francuskimi rycerzami? Joanna d’Arc twierdziła, że robiła to z rozkazu Boga. Choć poprowadziła Francję...
Czy w średniowieczu ludzie naprawdę wierzyli w smoki?
Współczesne wyobrażenie smoka znane z książek czy filmów pozwala sądzić, że te zwierzęta – gdyby kiedykolwiek istniały – byłyby niezwykłe i potężne. Choć popularne w średniowiecznych bestiariuszach i symbolice, nie cieszyły się jednak dobrą opinią w świecie chrześcijańskim....
Templariusze: żołnierze, dyplomaci, bankierzy
„Ohydni templariusze, (…) a każdy zapału pełen i słabości wyzbyty, jak żmij gniazdo, węże w różnobarwnej skórze, rudowłosi z błękitnymi oczami, na swych czarnych koniach” – pisał o nich Imad ad-Din al-Isfahani. Jacy naprawdę byli ci rycerze służący...
Żył na wywyższeniu – i to dosłownie. Niesamowita historia Szymona Słupnika
Przez 37 lat nie opuszczał malutkiej platformy umieszczonej 18 metrów nad ziemią. Tu jadł to, co dostał od ludzi, tu spał, modlił się, wygłaszał kazania. Jego jedyną ochroną przed zimnem, deszczem, śniegiem, palącym słońcem i wiatrem była peleryna...
Niedoścignione wzory czy okrutnicy zabijający dla pieniędzy? Kim naprawdę byli średniowieczni rycerze?
Średniowieczny rycerz lubował się w wojaczce. Licząc na łupy do zdobycia, wyruszał do bitwy niczym do walki w turnieju. Nie miał litości dla wrogów i dla pieniędzy był gotowy na wszystko. Z drugiej strony – jego wspaniałe czyny...
Zanim postawiono mury Watykanu była tu pradawna świątynia krwawej bogini…
Podczas przebudowy Placu Świętego Piotra natrafiono na pozostałości rzymskiej świątyni. Okazało się, że należała ona do frygijskiej bogini Magna Mater, którą Rzymianie postanowili przeciągnąć na swoją stronę podczas jednej z najważniejszych w historii bitew. Wraz z boginią do...
Groby olbrzymów. Gdzie znajdują się „polskie piramidy”?
5500 lat temu tereny dzisiejszej Polski usiane były potężnymi megalitycznymi konstrukcjami, starszymi od egipskich piramid i brytyjskiego kręgu głazów Stonehenge. Pozostałości gigantycznych budowli to dziedzictwo ludzi żyjących tu w epoce neolitu, w czasach, gdy człowiek zaczął podporządkowywać sobie...
Z ziemi niemieckiej do Rosji. Jak wyglądało Boże Narodzenie u cara?
7 stycznia – według kalendarza juliańskiego, opóźnionego w stosunku do gregoriańskiego o 13 dni – wyznawcy prawosławia obchodzą Boże Narodzenie. W cerkwiach odprawia się liturgię św. Bazylego Wielkiego, w domach stoją udekorowane choinki. Zwyczaj ten pojawił się w...
Bóg się rodzi… tylko kiedy? Kontrowersje wokół daty świąt Bożego Narodzenia
Początkowo chrześcijanie nie przywiązywali szczególnej wagi do chronologii życia Jezusa. Ważna była wiara w jego istnienie i w słowa przez niego głoszone. Zapewne dlatego przez długi czas nie obchodzono świąt związanych z narodzeniem Mesjasza. Natomiast data 25 grudnia...
„Ludzie ci, co się potocznie zwą zakonnikami i mnichami – nazwami w obu przypadkach najzupełniej fałszywymi…”, czyli o reformacji w Kościele słów kilka
Średniowieczny Kościół często zmagał się z problemami wewnętrznymi. Kłopotliwa walka cesarza z papieżem o inwestyturę (czyli o władzę w świecie chrześcijańskim) oraz przegrane krucjaty doprowadziły do utraty prestiżu. Wielu ówczesnych myślicieli żądało znaczących zmian. Wizja zbliżającej się reformy...
Czas zaklęty w mapach. „Atlas historii świata”
„Wiem, że nic nie wiem” – te słowa przypisywane Sokratesowi chyba najlepiej oddają doświadczenie historyka w zetknięciu z mapą. W tym – zdawałoby się – mało historycznym medium spotykają się bowiem czas i przestrzeń, a nieugięty badacz dziejów...
Gdzie podziali się świadkowie tajemniczych początków chrześcijaństwa? Historia biblijnych artefaktów
„Grabież jeszcze nie dobiegła końca, gdy Alaryk włożył piękne szaty i zasiadł na tronie cesarskim. Nasadził złotą koronę na głowę i wziął do ręki Świętą Włócznię, którą został przebity Chrystus” – pisał bizantyjski historyk Prokopiusz z Cezarei. Pierwszy...
Niewolnictwo i krwawy podbój w imię Boga, czyli co Kolumb sprowadził do Ameryki
Postać Krzysztofa Kolumba kojarzymy dziś głównie z odkryciem Ameryki. Ale równie istotny jest fakt, że pojawienie się żeglarza u wybrzeży Nowego Świata zapoczątkowało szokująco szybki proces bezlitosnego dziesiątkowania lokalnej ludności.
Trzej Królowie – oto 5 rzeczy, których o nich nie wiedzieliście
Trzej Królowie to postaci, które nierozerwalnie wiążą się ze świętami Bożego Narodzenia. Wszyscy wiemy, że przybyli oni złożyć pokłon i obdarować Dzieciątko Jezus darami. Wydawałoby się, że wiemy o nich wszystko! Ale czy na pewno?