Historia wojskowa i militaria
Wojny, bitwy i kampanie od czasów Hammurabiego i spartańskich hoplitów, przez wyprawy Bolesława Chrobrego i zmagania polskiej husarii aż po XX wiek. Historie działań zbrojnych i stojących za nimi ludzi. Niezwykłe bronie, życie codzienne żołnierzy i nigdy niezrealizowane plany strategiczne.
H-Sonderkommando i kartoteka procesów o czary. Po co naziści zbierali informacje o czarownicach?
W Archiwum Państwowym w Poznaniu znajduje się tzw. Kartoteka procesów o czary. Akta te zostały opracowane przez specjalnie powołaną do tego komórkę SS w latach 1935–1944. Dlaczego naziści tuż przed II wojną światową i w jej trakcie interesowali...
Wunderwaffe pod Borodino. Czy tajna broń Rosjan mogła przyspieszyć upadek Napoleona?
„Tego dnia, aby się rozerwać, Pierre udał się do wsi Woroncowo obejrzeć wielki balon powietrzny, budowany przez Leppicha dla zadania klęski nieprzyjacielowi, i próbny balon, który miał być wypuszczony nazajutrz. Balon jeszcze nie był gotów; budowano go, jak...
Starożytny przepis na zwycięstwo. Ta formacja wojskowa nie miała sobie równych – i wcale nie chodzi o legionistów!
Była jedną z najsłynniejszych formacji wojskowych starożytnego świata. Do dziś pobudza nasze umysły, jest inspiracją popkultury. Fascynująca, wymagająca niezwykłej siły i dyscypliny. Falanga – poznajcie jej historię.
Polska Joanna d'Arc. Ta kobieta została legendą powstania listopadowego
Pięć lat po upadku powstania listopadowego Adam Mickiewicz napisał wiersz „Śmierć pułkownika” o Emilii Plater, bohaterskiej kobiecie dowodzącej oddziałem powstańczym. Prawdziwa Emilia nie była pułkownikiem i nie zmarła z powodu odniesionych ran w leśnej chacie. Faktycznie jednak brała...
„My, Niemcy, przyszliśmy jako panowie, a Polacy mają być odtąd naszymi sługami”
1 września 1939 roku o godzinie 4:40 rozpoczęła się niemiecka inwazja na Polskę. O 5:30 rodziny poznańskich oficerów i żołnierzy zawodowych zostały poinformowane o ewakuacji, która miała nastąpić tego samego dnia po południu. O 6:30 komunikat o wojnie...
„Wyrzynali ich setkami i tysiącami, wyrzucali trupy do morza”. Krwawa ofiara Leonidasa pod Termopilami
Bitwa pod Termopilami jest jednym z najsłynniejszych starć starożytnego świata. W wąskim przesmyku wojowniczy Spartanie stawili zaciekły opór Persom, choć wiedzieli, że ich walka jest z góry skazana na porażkę. Zapłacili za to najwyższą cenę. Ich krwawą ofiarę...
„Sam diabeł byłby dobry, a co dopiero Polacy”. Polscy piloci w bitwie o Anglię
Po wrześniowej klęsce i przegranej pod niebem Francji polscy lotnicy zdobyli okazję do rewanżu na Niemcach, broniąc Anglii. 15 września 1940 r. – w apogeum bitwy o Anglię – uznani zostali za jednych z najlepszych i najskuteczniejszych myśliwców...
Generał o trudnym nazwisku. Ten Polak zrobił zawrotną karierę w Stanach Zjednoczonych. Ale czy na pewno?
Barmani często mają dobre historie do opowiedzenia. W 1874 roku właściciel pewnej tawerny w San Francisco twierdził, że amerykański Senat nie zatwierdził jego nominacji na generała brygady, bo nikt nie potrafił wymówić jego nazwiska. Nazywał się Włodzimierz Krzyżanowski.
Zupy z pasty do zębów i wszy pod pachami – tak żyli Żołnierze Wyklęci
„Oświęcim to była igraszka” – mówił o więzieniu komunistycznym Witold Pilecki. Rotmistrz, podobnie do tysięcy skatowanych i zamordowanych przez Sowietów, na własnej skórze poznał terror i okrucieństwo nowego okupanta. Tuż po wojnie podziemie niepodległościowe w Polsce znalazło się...
Dlaczego nikt nie pamięta o tym wielkim triumfie Polaków? „Zderzenie moskiewskiego średniowiecza z jagiellońskim renesansem”
Gdy w lutym 1552 roku Michaił Bułhakow-Golica oraz Iwan Sielechowski przekraczali granice państwa moskiewskiego, car wysłał po nich powitalny orszak. Iwan IV Groźny zaszczycił swoich kniaziów także monarszym podarunkiem oraz pytaniem o zdrowie. Nie był to jednak triumfalny...
Nie tylko getto warszawskie. Zapomniane żydowskie powstanie w Treblince
Losy ludności żydowskiej w czasie II wojny światowej były wyjątkowo tragiczne. Cały naród został skazany na zagładę. W zbiorowej pamięci utrwalił się obraz narodu pogodzonego ze swym straszliwym losem. Był jednak błędny. Świadczy o tym nie tylko powstanie...
Gestapo na ślubie – największa „wsypa” Armii Krajowej. Kto zdradził żołnierzy podziemia?
Ten błąd wstrząsnął Polskim Państwem Podziemnym. 5 czerwca 1943 roku w samo południe kilkudziesięciu żołnierzy doborowej KOSY – oddziału AK do zadań specjalnych – wybrało się na ślub kolegi do kościoła św. Aleksandra w centrum Warszawy. Dla Niemców...
Sukces i śmierć. Ostatnia doba Czerwonego Barona
20 kwietnia 1918 roku Manfred von Richthofen, znany jako Czerwony Baron, osiągnął swoje 79. i 80. zwycięstwo powietrzne. Tym samym stał się najlepszym pilotem myśliwskim I wojny światowej. Dzień później dosięgła go aliancka kula.
Zatopił okręt podwodny za pomocą... ziemniaków. Jak tego dokonał?
Podczas II wojny światowej wydarzyło się wiele niesamowitych historii. Trudno byłoby jednak przypuszczać, że jedną z nich może być zaatakowanie wrogiego okrętu podwodnego za pomocą… ziemniaków. Nie dość, że tak się stało, to jeszcze przyniosło to oczekiwane rezultaty!
„Kompania braci” w amerykańskim czołgu… 3. Dywizja Pancerna w sercu III Rzeszy
Clarence Smoyer, czołgista amerykańskiej 3. Dywizji Pancernej „Spearhead”, był spokojnym chłopakiem z Pensylwanii. Od przybycia do Europy w 1944 roku załoga jego shermana toczyła ciężkie walki na Wale Zachodnim i w Ardenach, obserwując, jak Amerykanie giną w nierównym...
Cuda się zdarzają. Największy bunt więźniów w historii Auschwitz-Birkenau
7 października 1944 roku w Auschwitz-Birkenau miał miejsce największy w historii obozu bunt więźniów. Żydzi z Sonderkommando podpalili i poważnie uszkodzili jedno krematorium oraz zaatakowali – kamieniami, siekierami, młotkami – esesmanów. Niektórym powstańcom udało się wydostać za druty,...
Kot o dziewięciu ogonach i hiszpański osioł, czyli kary cielesne w wojsku
„Armia składa się po większej części z próżniaczych i bezczynnych typów. Bez stałego nadzoru dowódcy, ta machina szybko ulega rozpadowi” – mawiał Fryderyk Wielki. I rzeczywiście – w trosce o armię ten król-filozof i bezwzględny perfekcjonista doprowadził do...
Dajcie nam lepszy czołg, czyli „Pershing” kontra „Pantera”
Niemieckie czołgi „Pantera” i „Tygrys” były uznawane za tak potężne, że niemal niezniszczalne. Amerykańscy żołnierze wpadali w panikę już na samą wieść, że operują w okolicy. Czołgiści US Army, walczący na niezbyt udanych shermanach, błagali swoich dowódców o...
Ciężka służba i brutalna śmierć. Jaki los czekał obozowe psy?
Służbę musiały wykonywać bezbłędnie. Tresowane do nadzorowania więźniów, na rozkaz potrafiły zabić. Za najmniejszą pomyłkę same płaciły śmiercią. O losie psich strażników w łagrach pisze w powieści „Wierny Rusłan” Gieorgij Władimow. Jego książka to porażająca metafora dehumanizacji i...
Polski bastion na Wołyniu. Jak Przebraże obroniło się przed UPA?
Na początku 1943 roku do mieszkańców Przebraża zaczęły dochodzić pogłoski, że ukraińskie hordy mordują Polaków na Wołyniu, jednak nikt w to nie wierzył. I faktycznie – ta niewielka wieś ocalała z rzezi. Polska samoobrona zdołała odeprzeć ataki UPA,...
Uznano go za zmarłego, potem stracił obie nogi i... wrócił na front. Historia niezwykłego pilota
W czasie II wojny światowej radziecki pilot Aleksiej Mariesjew wrócił do latania po amputacji obu nóg, by kontynuować walkę na froncie. Za swoje bojowe zasługi otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego.
Najdziwaczniejszy powód do wojny? Te dwa kraje toczą bitwy o... kraby
Na Morzu Żółtym po wojnie koreańskiej wyznaczono granicę morską zwaną Northen Limit Line. Przez wiele lat była ona naruszana przez oba państwa koreańskie. Powód? Kalinek błękitny, niepozorny niebieski krab. Jest na tyle cenny, że opłacało się dla niego...
Atomowa Polska Ludowa – PRL przechowywała głowice jądrowe do ataku na NATO
Przez kilkadziesiąt lat na terenie Polski znajdowało się nawet 300 głowic nuklearnych, które miały być użyte w razie ewentualnego konfliktu bloku sowieckiego z Zachodem. Polscy piloci nawet trenowali zrzucanie atomówek. O magazynach śmiercionośnej broni wiedziała tylko garstka najwyższych...
„Polakożercy” na łonie Familii. „Niegodziwie i barbarzyńsko” zdradzili Polskę
Adam Jerzy Czartoryski był polskim patriotą i mężem stanu – nadrzędnym celem jego życia było szczęście ojczyzny. Cóż z tego, skoro jego szwagier sprzyjał Prusom i Rosji, a siostrzeniec walczył w powstaniu listopadowym… w armii carskiej. Skąd wzięły...
Husaria. Największa duma polskiego oręża
To od serbskich najemników zaczyna się historia kawalerii, która z Rzeczypospolitej uczyniła imperium.