Zmarł Zbigniew Rylski, ostatni żołnierz batalionu „Parasol”

Urodził się 23 stycznia 1923 roku w Lidzie, na terenie obecnej Białorusi. W młodości związany był z „Szarymi Szeregami”. Jego ojciec, Zygmunt Rylski, był komendantem Obwodu Praga Armii Krajowej. O śmierci Zbigniewa Rylskiego w piątek poinformowały Wojska Obrony Terytorialnej; tę smutną wiadomość potwierdził szef Sztabu Generalnego, generał Wiesław Kukuła.

Jako żołnierz słynnego batalionu „Parasol” Zbigniew Rylski walczył w Powstaniu Warszawskim, biorąc udział w ciężkich bojach na Woli, Starym Mieście oraz Czerniakowie. Był ostatnim żyjącym obrońcą Pałacyku Michlera, którego heroiczna obrona została upamiętniona w piosence napisanej przez Józefa Szczepańskiego. Wsławił się również wyniesieniem z pola walki, mimo odniesionej rany, swojego dowódcy – późniejszego generała Janusza Brochwicz-Lewińskiego „Gryfa”. Miało to miejsce podczas walk na Cmentarzu Ewangelickim. Rylski dostarczył rannego do Szpitala Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej, a gdy upewnił się, że niezbędny zabieg zostanie przeprowadzony, natychmiast powrócił na pole bitwy. W późniejszych walkach uczestniczył m.in. w próbie przebicia korytarza do Śródmieścia, która jednak zakończyła się niepowodzeniem.

fot.WitoldKlesk / CC BY-SA 4.0

Ppłk Zbigniew Rylski

Po wojnie jego bohaterska postawa nie została uhonorowana – przeciwnie, stał się celem represji. Zainteresowały się nim służby Informacji Wojskowej. Trzykrotnie był aresztowany i brutalnie przesłuchiwany, aby wymusić zeznania, które miałyby go obciążyć jako działacza rzekomej podziemnej organizacji dążącej do obalenia ustroju. Postawiono go nawet przed Wojskowym Sądem Okręgowym w Warszawie w pokazowym procesie. Wobec oskarżonych orzeczono kary śmierci, które ostatecznie zamieniono na długoletnie więzienie. Zbigniew Rylski opuścił je w 1947 roku w wyniku amnestii. Dopiero w 1997 roku Wojskowy Sąd Garnizonowy unieważnił tamten wyrok.

Cześć jego pamięci.

Źródła:

1. Filipek, Zmarł ppłk Zbigniew Rylski „Brzoza” – ostatni obrońca Pałacyku Michla, https://www.rmf24.pl/regiony/warszawa/news-zmarl-pplk-zbigniew-rylski-brzoza-ostatni-obronca-palacyku-m,nId,8038897, dostęp: 08.11.2025.
2. Pałęga, Zmarł ppłk Zbigniew Rylski „Brzoza”. Ostatni obrońca Pałacyku Michla, https://www.o2.pl/informacje/zmarl-pplk-zbigniew-rylski-brzoza-ostatni-obronca-palacyku-michla-7219382683188096a, dostęp: 08.11.2025.
3. Rochowicz, Ppłk. Zbigniew Rylski nie żyje. Bohater Powstania Warszawskiego odszedł w wieku 102 lat, https://wiadomosci.gazeta.pl/polska/7,198072,32386742,pplk-zbigniew-rylski-nie-zyje-bohater-powstania-warszawskiego.html, dostęp: 08.11.2025.
4. Zbigniew Wiesław Rylski, https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/zbigniew-rylski,38811.html, dostęp: 08.11.2025.