Ciekawostki Historyczne
XIX wiek

Pius IX i jego dogmat o nieomylności

Pius IX ustanowił dwa dogmaty, które wstrząsnęły Kościołem. Pierwszy o niepokalanym poczęciu, drugi o własnej nieomylności. To on zmienił papiestwo w monarchię.

Papież Pius IX, czyli Giovanni Maria Mastai Ferretti, piastował stanowisko biskupa Rzymu od czerwca roku 1846 do lutego 1878. Był to najdłuższy pontyfikat w historii papiestwa. Przypadał częściowo na okres zawirowań historycznych mających związek z Wiosną Ludów.

W efekcie rewolucji papież znajdował się przez dekadę pod kontrolą władzy świeckiej. Ustanowienia dogmatu o nieomylności papieskiej miało za zadanie umocnienie jego pozycji. Biorąc pod uwagę walki o władzę między przedstawicielami władzy świeckiej i kościelnej, nie może dziwić, że treść dogmatu bardzo nie spodobała się części polityków. Przykładem jest William Ewart Gladstone, sprawujący urząd premiera Wielkiej Brytanii w latach 1868–1874, 1880–1885, 1886 i 1892–1894.

Papiestwo monarchią w azjatyckim stylu

Gladstone nazywał papiestwo monarchią w azjatyckim stylu, która wymaga od wiernych postawy sługi. Narzekał na jego działania. Ustanowienie dogmatu o nieomylności stanowiło dla niego kroplę, która przepełniła czarę goryczy. Uważał, że papież popiera bezprawie. Polityk pytał, czy nie jest tak, że po ustanowieniu dogmatu każdy, kto zdecyduje się na zostanie katolikiem, wyrzeknie się świadomie swoich przyrodzonych praw i wolności moralnych. Uwagi te znajdują się w dziełku pod tytułem The Vatican Decrees in Their Bearing on Civil Allegiance.

Pius IX był najdłużej panującym papieżem w historiifot.Rijksmuseum/CC0

Pius IX był najdłużej panującym papieżem w historii

Premier narzeka w nim również na to, że w wyniku ustanowienia dogmatu ceniony przez niego teolog katolicki, dr von Bollinger, został ekskomunikowany. Jak widzimy, dogmat o nieomylności papieskiej podzielił nie tylko świat ludzi wierzących w ogóle, ale również samo środowisko katolickie. Wiele osób zostało przez jego ustanowienie uznane za heretyków.

Wymowny jest w tym kontekście podziw, który przebija ze słów Gladostone’a w odniesieniu do reformacji: Wydaje się, że w Niemczech, z których Luter zadął w potężną trąbę reformacji, której echo nawet teraz niesie się przez niemiecką ziemię, wciąż utrzymywało dominację w dziedzinie sumienia (…). Reformacja jest więc swobodą i dążeniem do sprawiedliwości, natomiast uznawanie woli papieskiej spętaniem i wyrzeczeniem się podstawowych praw. Co ciekawe, słowa o takiej wymowie napisał katolik.

Papieże uznani za heretyków

Nieomylność papieska nie zawsze była kwestią oczywistą. Ba, zdarzało się, że błędy wytykali sobie nawzajem sami papieże. Zdarzało się wręcz, że wprost rzucali wobec poprzedników oskarżenia o… herezję!

Nie wszyscy wiedzą, że za heretyka został uznany papież Honoriusz II. Miało to miejsce na soborze w Konstantynopolu w 681 roku. Honoriusz głosił, że Chrystus, który (według Biblii) był w pełni Bogiem i w pełni człowiekiem, kierował się w obu naturach jedną wolą. Co ciekawe, tak zdefiniowany pogląd jest zgodny z literą Pisma, ponieważ Jezus powiedział, że zstąpił z nieba po to by czynić wolę tego, który go posłał, nie własną. Honoriusza potępił inny papież, Leon II, żyjący również w VII wieku.

Czytaj też: Wino, śpiew i mnóstwo kobiet… To był prawdopodobnie najbardziej rozpustny papież w dziejach

Ex cathedra. Papież chce rządzić całym światem

Papież, który uchwalił dogmat o własnej nieomylności w sprawach związanych z wiarą, uważał, że jest powołany nie tylko do tego, by rządzić sumieniami katolików. Uznawał, że pełni władzę dosłownie nad całym światem. Dokładnie takie sformułowanie padło 29 lipca 1868 roku i zostało zapisane na kartach dokumentu soboru watykańskiego I. Paradoksalnie, gdy papież oznajmiał, że należna jest mu wszechwładza, sam… znajdował się pod kuratelą wojskowych. Francuskie wojsko sprawowało kontrolę nad jego życiem i działalnością od 1860 roku przez dziesięć kolejnych lat.

Pius IX uznawał, że należy mu się władza nad całym światemfot.Michele Danesi/domena publiczna

Pius IX uznawał, że należy mu się władza nad całym światem

Dogmat o nieomylności papieskiej zakładał, że papież mówi ex cathedra – czyli na mocy autorytetu władzy, jaką sprawuje. Cathedra oznaczała w języku greckim krzesło. Papież, wydający swoje sądy ex cathedra w dosłownym tego słowa znaczeniu, robił to ze swojego rzymskiego tronu, który był synonimem sprawowanej przez niego władzy. Pius IX uważał, że jego władza rozciąga się na wszystkich chrześcijan i nikt nie ma prawa podważać treści wydawanych przez niego pism i bulli. Nie wszyscy jednak byli tego samego zdania…

Bibliografia:

  1.  Gladstone W.E., The Vatican Decrees in Their Bearing on Civil Allegiance, John Murray, London 1874.
  2. Botalla P., Pope Honorius, Tribunal of reason and history, Burns, Oates and Company, 1866.
  3. Decrees of the First Vatican Council, Papal Encyclicals Online (dostęp: 8.04.2023).

Zobacz również

Nowożytność

Wizyta Lutra w Rzymie

Jeśli istnieje piekło, Rzym jest na nim zbudowany – pisał Luter. Po wizycie w mieście uznał, że księża to degeneraci, a papież jest nikczemny jak...

13 czerwca 2024 | Autorzy: Ferdinand Addis

Średniowiecze

Mikołaj Trąba papieżem?

Wiele źródeł donosi, że Mikołaj Trąba uzyskał na soborze w Konstancji taką pozycję, że omal nie został papieżem. Skąd jednak w ogóle wzięły się te...

17 stycznia 2023 | Autorzy: Herbert Gnaś

Średniowiecze

Paweł II – papież narcyz

Paweł II został papieżem z przymusu. Uwielbiał zabawy karnawałowe. Bardziej niż bale kochał tylko siebie. Chciał nawet przyjąć imię oznaczające „przystojny”.

27 listopada 2022 | Autorzy: Piotr Dróżdż

Historia najnowsza

Czarnoskóry Chrystus

Choć dla Europejczyków wizerunek czarnego Jezusa może być kontrowersyjny, katolicyzm i protestantyzm akceptują takie przedstawienie na obrazach i rzeźbach.

13 listopada 2022 | Autorzy: Gabriela Bortacka

Nowożytność

Papież, który przeklął Lutra

Leon X był jednym z największych hulaków w dziejach papiestwa. Mawiał ponoć: „Wiadomo, ile korzyści przyniosła nam i naszym ludziom bajeczka o Chrystusie”.

16 sierpnia 2022 | Autorzy: Piotr Dróżdż

Średniowiecze

Benedykt IX – papież dewiant

Papież Benedykt IX był prawdziwym dewiantem. Organizował orgie z udziałem dzieci, a jego ulubioną rozrywką było polowanie na ludzi i ich torturowanie.

29 czerwca 2022 | Autorzy: Piotr Dróżdż

KOMENTARZE (5)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

niepoprawny politycznie

Autorka obok jednego „r” w nazwisku „zjadła” i reformatorskie, liberalno-rewolucyjne początki pontyfikatu tego papieża.
A…
A jak pisze jedno z amerykańskich opracowań encyklopedycznych (z Ohio), był to początkowo reformator, ba wręcz rewolucjonista, większy zapewne od obecnego papieża Franciszka:
„Pius IX, który doceniał potrzebę reform, od razu został uznany w swej ojczyźnie za papieża-patriotę, którego prorokował Gioberti w „Primato morale e civile deoli Italiani” (1843). Potwierdził on tę opinię, mianując na sekretarza stanu kardynała Gizziego, uważanego za czołowego liberała, oraz udzielając w Państwie Kościelnym amnestii dla więźniów politycznych z dnia 16 lipca, którą z miejsca podbił serca większości Włochów. Z kolei wprowadzając nowe prawo prasowe z 1846 r., zezwolił na publikację artykułów autorów o poglądach liberalnych i pro-narodowych, republikańskich, zaś w 1847 r. tenże Pius ogłosił utworzenie izby konsultacyjnej mającej doradzać mu w sprawach administracyjnych i politycznych. W czerwcu 1847 r. powołał również Radę Ministrów, której pozwolono omawiać najważniejsze sprawy państwowe. Chociaż Pius wahał się nad powołaniem gwardii obywatelskiej, co złożyłoby broń w ręce ludu, to i tu ustąpił pod koniec 1847 r., doprowadzając przeciwnego temu kardynała Gizziego, do rezygnacji. W styczniu 1848 r., kiedy Rzym otrzymał wiadomość, że Ferdynand II z Neapolu, w odpowiedzi na wybuch rewolucji, nadał swojemu ludowi konstytucję; poproszono i Piusa o zrobienie tego samego. Spełniając tą prośbę 10 marca papież, chcąc zapobiec podobnemu przewrotowi w Państwie Kościelnym, zapowiedział utworzenie liberalnego ministerstwa, któremu przewodniczyłby znany z reformatorskich poglądów kardynał Antonelli. Cztery dni później została opublikowana rzymska konstytucja, powołująca dwie niezależne rady do tworzenia prawa.”
Jednak…
…i ta rewolucja, jak praktycznie każda inna, „zjada swoje dzieci”, Pius ledwo więc uszedł z życiem przed jeszcze „wczoraj” wiwatującym na jego cześć tłumem, gdy nie poparł jako papież wszystkich przecież katolików, wojny z Austrią bojąc się zapewne słusznie, możliwości powstania schizmy niemieckiej…
Cóż… z reguły jak się zobaczy od środka, „od podszewki” choćby tylko jedną „ludową” rewolucję…, to robi się wszystko by nie doszło do następnej…
I to Pius skutecznie zrobił, trzeba było bowiem dopiero soboru watykańskiego II, by dalej prowadzić reformy kościoła zaczęte ale i zablokowane przez tego papieża…
Trudno nie odnieść jednak wrażenia, że był to jeden z najwybitniejszych papieży w dziejach!
Ale…
Ale jeśli przeczytamy (tylko) artykuł powyżej…

P.S. Mam nadzieję, że choć jego następca, papież Pius X, być może „pół Polak” przecież, zostanie na tej stronie przez wojujący klerykalizm – tutaj dominujący, choć nieco oszczędzony i potraktowany bardziej obiektywnie.

    niepoprawny politycznie

    Hi, hii, oczywiście wojujący antyklerykalizm, a nie klerykalizm, he, he, jak się pisze nawet jedynie nieco będąc zbulwersowanym, to takie freudowskie pomyłki się zdarzyć mogą, no bo klerykałem też i ja nie jestem – owszem a jakże, widzę ciągle wiele niedoskonałości kościoła katolickiego.
    No i za tłumaczenia nieco siermiężne, sorry, „włożyłoby” zamiast „złożyłoby” byłoby lepiej niewątpliwie, tak jak i Ferdynand II król Neapolu zamiast Ferdynand II z Neapolu…

Ewa

Papiestwo ( Watykan) to monarchia absolutna,która od wieków trzyma z bogatymi a biednych doi jak krowę.

Katarzyna Janosik

Papiestwo od zawsze było monarchią hierarchiczną i to stwierdzenie,że papież „zmienił w monarchię”jest kłamstwem!Od zawsze był monarchią i takim POZISTANIE…Czy się to podoba jakiejś niedouczonej Wikipedii czy nie!!!

Piotr

Tak jak kiedyś Pius chciał podporządkować sobie cały świat, tak teraz rządy światowe pozbędą się Watykanu i reszty religii

Jeśli chcesz zgłosić literówkę lub błąd ortograficzny kliknij TUTAJ.

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.