Najlepsze książki historyczne!

Nagroda KLIO przyznawana jest w czterech kategoriach: autorskiej – za indywidualny wkład autora w popularyzację historii; monografia naukowa – za merytoryczny wkład w poznawanie historii; edytorskiej – dla wydawcy za publikację interesujących serii, cykli…; varsaviana – za wkład w popularyzację historii Warszawy.

Mecenat nad Nagrodą KLIO sprawuje Stowarzyszenie Autorów i Wydawców Copyright Polska. Mecenasem Nagrody w kategorii varsaviana jest Miasto Stołeczne Warszawa.

Jury Nagrody KLIO w składzie:

• prof. dr hab. Halina Manikowska
• prof. dr hab. Tomasz Szarota (przewodniczący)
• prof. dr hab. Jacek Banaszkiewicz
• prof. dr hab. Jan Kieniewicz
• prof. dr hab. Maciej Janowski
• red. Tomasz Łubieński
• red. Marian Turski
• red. Tomasz Urzykowski

po rozpatrzeniu zgłoszonych przez 105 wydawnictw 288 propozycji książek wydanych w latach 2020–2021, postanowiło przyznać następujące nagrody:

W kategorii autorskiej:

Nagrodę I stopnia w wysokości 15 000 zł otrzymuje:

• Wojciech Szatkowski – za książkę Józef Oppenheim – przyjaciel Tatr i ludzi (Muzeum Tatrzańskie, Wydawnictwo LTW)

Biografia autorstwa Wojciecha Szatkowskiego opisuje niezwykle ciekawe i pełne wrażeń życie Oppenheima, które odcisnęło trwały ślad na historii polskich Tatr. Służy jednocześnie przybliżeniu postaci współczesnym czytelnikom i stanowi hołd dla zmarłego w 1946 roku bohatera. Książka zawiera również 189 fotografii znakomicie oddających klimat tamtych czasów. Są to w przeważającej większości zdjęcia autorstwa Józefa Oppenheima, człowieka wielu talentów i zainteresowań.

Nagrodę II stopnia w wysokości 8 000 zł otrzymuje:

• Tomasz Kizwalter – za Polska nowoczesność. Genealogia (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Od ponad dwustu lat toczą się w Polsce dyskusje o nowoczesności. Przeradzają się często w gwałtowne spory, dotyczą bowiem najistotniejszych zagadnień polskiego życia zbiorowego, w tym także tego, czym jest i czym powinna być polskość.

Kształtowanie się nowoczesnej kultury było na gruncie polskim od początku naznaczone poczuciem rozwojowego zapóźnienia. Problemy modernizacyjne, wśród których na pierwszy plan wysuwała się kwestia agrarna, w znacznej mierze określały kierunek dziejów Polski. Powstałe w XIX wieku, stanowiły podłoże formowania się polskiej tożsamości. Nie straciły na znaczeniu w wieku XX, a ich oddziaływanie odczuwamy do dziś. Aby zatem lepiej zrozumieć dzień dzisiejszy, warto poznać jego historyczne uwarunkowania.

Nagrodę III stopnia w wysokości 5 000 zł otrzymuje:

• Andrzej Friszke – za książkę Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowa państwa polskiego 1892-1920 (Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Krytyki Politycznej)

Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości pozostała niewykorzystaną szansę na namysł wokół procesów, które doprowadziły do wydarzenia najważniejszego bodaj w XX-wiecznej historii Polski. Książka prof. Andrzeja Friszke to bezprecedensowa próba przedstawienia polskich komunistów, nie jako zbrodniarzy czy władców PRL-u, ale jako jednej z sił, które współtworzyły nowoczesne państwo polskie.

W kategorii monografia naukowa:

Nagrodę I stopnia w wysokości 14 000  zł otrzymuje:

• Tomasz Kurpierz za książkę Henryk Sławik 1894-1944 Biografia socjalisty (Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu)

Książka przedstawia społeczną, zawodową i polityczną działalność Henryka Sławika (1894–1944). Urodził się w Szerokiej na Górnym Śląsku, w rodzinie chłopskiej. Przed 1914 r. pracował jako robotnik m.in. w Altonie k. Hamburga, w czasie I wojny światowej był żołnierzem armii niemieckiej i jeńcem w obozie na Syberii. Po 1918 r. walczył w powstaniach śląskich i aktywnie uczestniczył w kampanii przed plebiscytem mającym zadecydować o przynależności państwowej tego regionu.

Nagrodę II stopnia w wysokości 8 000  zł otrzymuje:

• Piotr Kuligowski za książkę Radykałowie polistopadowi i nowoczesna galaktyka pojęć (1832-1888) (Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS)

Z pozoru wszystko było takie jak zwykle – rozrzucone książki, fragmenty nieukończonego rękopisu, spotkanie, do którego nie doszło, kolejna głośna kłótnia w Hotelu Taranne. A potem kolejne zadrukowane szpalty czasopism, w których autorzy wyrażali wzajemne pretensje i ubolewali nad utraconą jednością niedawnych towarzyszy broni. Wstrząsy docierały jednak do tej wspólnoty także z zewnątrz. To doniesienia o kolejnych ofiarach na ziemiach polskich, alarmistyczne raporty o potędze Rosji, reakcje opinii publicznej Zachodu na sprawę polską, a także zetknięcie z szeregiem nieznanych na ziemiach polskich zjawisk społecznych czy gospodarczych. Te pojedyncze, rozchwiane emocje – obawy, nadzieje, wzmożenia, rozczarowania – w szerszej perspektywie przyczyniły się do istotnych przesunięć w obrębie wyobraźni politycznej. Splot czynników i koniunktur poskutkował bowiem wytworzeniem zestawu narzędzi analitycznych umożliwiających konfrontację z szeregiem wyzwań unowocześniającego się świata. Słowem, polityczny mikro-kosmos radykałów, o których traktuje niniejsza książka, utkany był z pędzących ku nowoczesności pojęć.

Nagrodę III stopnia w wysokości 5 000 zł otrzymuje:

• Michał Przeperski za książkę Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna (Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu)

Mieczysław Franciszek Rakowski, ostatni I sekretarz KC PZPR (1989–1990), premier (1988–1989), wicepremier (1981–1985) oraz wicemarszałek Sejmu PRL (1985–1988), współtwórca i wieloletni redaktor naczelny tygodnika „Polityka” (1958–1982). Długotrwała kariera polityczna oraz nimb „liberała” czynią z niego jedną z najbardziej interesujących postaci w dziejach PRL.

W kategorii edytorskiej:

Równorzędne wyróżnienia otrzymują:

• Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach  za książkę Album powstańców 1863 roku z Grodzieńszczyzny (opracowanie Aleś Sauczuk, Aliaksandr Radziuk, redakcja naukowa Wiesław Caban)
• Wydawnictwo  Instytutu Archeologii i Etnologii PAN za serię książek Origines Polonorum  (redaktor naukowy serii Przemysław Urbańczyk)
• Wydawnictwo, Księgarnia, Antykwariat Górski „Filar” Kielce za książkę Tatry Zakopane w ilustracji Walerego Eljasza-Radzikowskiego (autor: Radosław Kuty)
• Muzeum Wojska Polskiego za książkę  Trofea Wojny Polsko-Bolszewickiej 1919-1920 (autorzy: Jarosław Pych, Michał Mackiewicz)

• Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego za książkę  Mała encyklopedia Polonii francuskiej (autor: Zbigniew Andrzej Judycki)
•  prof. Eugeniusz Cezary Król za wzorową edycję naukową, opatrzenie wstępem i przypisami książki  Mein Kampf. Wydanie krytyczne (Wydawnictwo Bellona)

W kategorii varsaviana:

Nagrodę I stopnia w wysokości 7 000 zł otrzymuje:

• Krzysztof Mordyński za książkę Sny o Warszawie. Wizje przebudowy miasta 1945-1952 (Prószyński Media Sp z o.o.)

Po wojnie Warszawa nie została odbudowana. Przywrócono ją do życia, ale w odmiennej formie, ukształtowanej przez mieszankę sentymentu, poczucia misji, szaleńczej odwagi, przesadnej pewności siebie i specyficznych powojennych okoliczności. Czasy były ciężkie, sytuacja polityczna co najmniej dwuznaczna, środki ograniczone. A jednak w powstających koncepcjach nowej stolicy możemy znaleźć ogromny ładunek pracy, zaangażowania, przemyśleń i marzeń.

Nagrodę II stopnia w wysokości 5000 zł otrzymuje:

•  Agnieszka Cubała za książkę Warszawskie Dzieci ‘44 (Prószyński Media Sp z o.o.)

Książka „Warszawskie dzieci ’44” pozwala spojrzeć z zupełnie nowej perspektywy na udział najmłodszych mieszkańców miasta w Powstaniu Warszawskim. To nie opowieść o bohaterskich walkach małych żołnierzy ani dyskusja o tym, czy wolno było im dać broń do ręki albo wysłać z butelką zapalającą na barykady. Po raz pierwszy ukazuje, jak dzieci uczyły się żyć w zupełnie nowej dla nich powstańczej rzeczywistości. Jak szybko musiały dorosnąć, by „wielka przygoda” nie zakończyła się śmiercią. Jak radziły sobie z przerażeniem, bólem, cierpieniem oraz koszmarnymi doświadczeniami, których były uczestnikami bądź świadkami. A także jak z traumą wyniesioną z powstańczej Warszawy musiały zmagać się do końca życia.

Nagrodę III stopnia w wysokości 3000  zł otrzymuje:

• Marek Teler za książkę Zagadka Iny Benity. AK-torzy kontra kolaboranci (Wydawnictwo Bellona)

Ina Benita to bez wątpienia jedna z najbardziej tajemniczych i intrygujących przedwojennych aktorek. Gwiazda kina i kabaretu tamtego okresu, a także scenarzystka i autorka tekstów piosenek. Przez Niemców oskarżana o współpracę z polskim podziemiem i więziona na Pawiaku, przez Polaków oskarżana o kolaborację z Niemcami. Po wojnie ślad po niej zaginął. Marek Teler, w oparciu o nieznane dotychczas źródła, odkrywa tajemnicę jej życia i powojenne losy artystki. Książka opisuje także skomplikowane życiorysy artystów na wojennej scenie i pokazuje, że w czasie okupacji nic nie było jednoznaczne, a granica między bohaterstwem a zdradą bywała bardzo cienka…

Gratulujemy wszystkim zwycięzcom oraz nominowanym. Z niecierpliwością czekamy na kolejną edycję konkursu.