Władysław Sikorski (1881–1943)

fot.domena publiczna

Władysław Sikorski, zdjęcie z okresu międzywojennego

Władysław Sikorski (1881–1943) –polski polityk i wojskowy, dwukrotny premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej, w kraju i na uchodźstwie.

Urodzony 20 maja w Tuszowie Narodowym niedaleko Sandomierza. W roku 1904 rozpoczął służbę wojskową w armii austro-węgierskiej, gdzie zdobył stopień podporucznika. Zaangażowany w działalność niepodległościową, zwolennik PPS. W jego wykładach na temat taktyki piechoty wojskowej uczestniczyli między innymi Józef Piłsudski, Kazimierz Sosnkowski, Walery Sławek i Aleksander Prystor.

Od 1918 roku żołnierz Wojska Polskiego. Pierwszy sukces wojenny Sikorski odniósł 11 stycznia 1918 roku, jako przywódca grupy operacyjnej „Bartatów”. Organizował odsiecz dla Lwowa w trakcie walk o miasto z Ukraińcami, a następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W połowie lipca 1919 roku Sikorski zdobył Tarnopol i Zbaraż, po czym został mianowany dowódcą 9. Dywizji Piechoty tworzącej Grupę Poleską. 26 lutego 1920 roku Sikorski uderzył na Mozyrz i Kalenkowicze. W związku z tym sukcesem awansował do rangi generała.

6 sierpnia nominowano go na przywódcę 5. Armii, która miała prowadzić aktywną obronę północnego skrzydła przed napierającą armią Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Mimo braków sprzętowych, niedostatecznego czasu na przygotowanie obrony i nie dość dobrze wyszkolonych żołnierzy, Sikorskiemu udało się działaniami zaczepnymi zatrzymać wroga. To w połączeniu z ofensywą nad Wieprzem przyniosło punkt zwrotny w Bitwie Warszawskiej. W uznaniu zasług został dowódcą 3. Armii, na czele której odnosił dalsze sukcesy, gromiąc Bolszewików.

Po wojnie polsko-bolszewickiej szef Sztabu Generalnego (1921–1922), krótkotrwale premier i minister spraw wewnętrznych (grudzień 1922 – maj 1923), a także minister spraw wojskowych (1924–1925). Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie legalnych władz, przez co został usunięty z czynnej służby wojskowej i odsunięty od polityki.

Po wybuchu wojny przedarł się przez Rumunię do Francji, gdzie 30 września 1939 roku został premierem rządu na uchodźstwie. Od czerwca 1940 roku przebywał w Wielkiej Brytanii. Odpowiedzialny za zawarcie latem 1941 roku układu polsko-sowieckiego (tzw. układ Sikorski-Majski), w efekcie którego doszło do utworzenia Armii Andersa. Zginął w katastrofie lotniczej na Gibraltarze, 4 lipca 1943 roku.