fot.domena publicznaPilot Stanisław Skalski (fot. domena publiczna)
Stanisław Skalski (1915-2004)
Polski pilot, as myśliwski drugiej wojny światowej, uczestnik bitwy o Anglię. Odznaczony m.in. Krzyżem Złotym i Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Stanisław Skalski urodził się 27 listopada 1915 roku w Kodymie koło Odessy. Był jedynakiem. Jego rodzina po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przeniosła się do kraju i osiadła w Dubnie. W 1933 roku Skalski zdał maturę i za namową ojca poszedł na Politechnikę Warszawską, którą porzucił później dla Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. Jego prawdziwą pasją było jednak lotnictwo.
Ukończył kurs szybowcowy oraz lotnicze przysposobienie wojskowe. Odbył szkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, po czym w 1936 roku zaczął się uczyć w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Skończył także Wyższą Szkołę Pilotażu w 1938 roku. Gdy wybuchła II wojna światowa, służył jako oficer w 142. Eskadrze Myśliwskiej w Toruniu. Wykonując zadania bojowe, stał się najskuteczniejszym polskim lotnikiem kampanii wrześniowej i pierwszym alianckim asem myśliwskim w czasie II wojny światowej. Po 17 września przez Rumunię dotarł do Wielkiej Brytanii. Przeszkolono go na brytyjskich samolotach, po czym wziął udział w bitwie o Anglię w składzie 501. Dywizjonu Myśliwskiego RAF.
W 1941 roku został przeniesiony do 306. Dywizjonu wykonującego misje bojowe nad Europą. Piął się po kolejnych stopniach kariery Polskich Sił Powietrznych zostając między innymi dowódcą eskadry w polskim 316. Dywizjonie. Na początku 1943 roku przeniósł się do północnej Afryki do Polskiego Zespołu Myśliwskiego( Polish Fighting Team), który ze względu na swoją niezwykłą skuteczność (najskuteczniejsza jednostka myśliwska w Afryce Północnej!) został nazwany „Cyrkiem Skalskiego”. Po zakończeniu wojny Anglicy proponowali mu pozostanie na Wyspach, przyjęcie brytyjskiego obywatelstwa oraz posadę wykładowcy. Skalski jednak zdecydował o powrocie do Polski.
W 1947 roku znalazł się nad Wisłą i został przyjęty do Wojska Polskiego. W 1948 roku Stanisława Skalskiego aresztowano pod fałszywym zarzutem szpiegostwa na rzecz Wielkiej Brytanii, był przez lata przetrzymywany w areszcie MBP przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie i torturowany. W dniu 7 kwietnia 1950 roku został skazany na karę śmierci w tak zwanym „procesie kiblowym”. Przez rok przebywał w celi śmierci. W 1951 roku na skutek prośby matki pilota prezydent Bolesław Bierut skorzystał z prawa łaski, Bierut postanowił go ułaskawić(zamieniono mu karę na dożywocie).11 kwietnia 1956 roku Naczelny Sąd Wojskowy uchylił ciążący na nim wyrok i zwolnił go z więzienia i zrehabilitował. W 1957 roku powrócił do wojska w stopniu majora. W 1972 roku na własną prośbę odszedł do rezerwy. Działał w ZBOWiDzie i Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Zmarł 12 listopada 2004 roku w domu pomocy społecznej. Jego wspomnienia z okresu kampanii wrześniowej pt. Czarne krzyże nad Polską było wpierw publikowane w odcinkach przez czasopismo „Kierunki”, a w 1957 zostały wydane przez wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.
