Ciekawostki Historyczne

Kazimierz III Wielki (1310-1370)

Kazimierz Wielki na obrazie Leopolda Löfflera.fot.domena publiczna

Kazimierz Wielki na obrazie Leopolda Löfflera.

Kazimierz III Wielki

Król Polski z dynastii Piastów, syn Władysława Łokietka i Jadwigi Kaliskiej. Urodził się jako prawdopodobnie ostatnie dziecko tej pary. W młodości ciężko chorował. Nie odebrał też szerszego wykształcenia, a rodzice późno zaczęli go wdrażać w kulisy polityki. Istnieją nawet źródła sugerujące, iż był jednym z bardzo nielicznych na polskim tronie władców-analfabetów. W 1331 roku, być może na polecenie ojca, uciekł z pola toczonej z Krzyżakami bitwy pod Płowcami.

Po śmierci Władysława Łokietka w 1333 roku koronowany na nowego polskiego króla. Uporządkował relacje z Czechami, roszczącymi sobie prawa do polskiego tronu oraz z Krzyżakami, z którymi jego ojciec prowadził długie i w większości kończone niepowodzeniem boje. Z sukcesem wyprowadził kraj z izolacji, zdzierając z Polski łatkę państwa sezonowego. Z pomocą Węgrów, a zwłaszcza swojej siostry, królowej Elżbiety Łokietkówny, dokonał stopniowej ekspansji w kierunku Rusi Czerwonej, która pozwoliła radykalnie wzmocnić i wzbogacić państwo. Usiłował też unormować kontakty z pogańską Litwą i w tym celu poślubił księżniczkę Aldonę Annę Giedyminównę. Zawarty sojusz okazał się jednak nietrwały i szkodliwy wizerunkowo.

Dlaczego Kazimierz Wielki był dobrym królem?

Sławny z uwagi na kodyfikację prawa, ufundowanie uniwersytetu w Krakowie i wielką akcję budowlaną, wspominaną w znanym powiedzeniu: „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Określano go również mianem „króla chłopów”.

Rysy na wizerunku

Na sylwetce Kazimierza Wielkiego ciążą też jednak niejasne czy wręcz haniebne epizody: domniemany gwałt na węgierskie arystokratce Klarze Zach, uwięzienie i przegnanie drugiej żony Adelajdy Heskiej, nielegalny ślub z czeską mieszczką i agentką wrogiego mocarstwa Krystyną Rokiczaną czy wreszcie wielokrotna bigamia, o którą toczyły się długie i burzliwe procesy przed sądami papieskimi.

Kronikarz Jan Długosz zarzucał Kazimierzowi rozpustne i rozpasane życie, utrzymywanie prywatnych domów publicznych, a nawet morderstwo księdza, który śmiał skrytykować monarsze obyczaje.

W jaki sposób umarł Kazimierz Wielki?

Władca zmarł na skutek rany odniesionej na polowaniu. Mianem „wielkiego” zaczęto go określać na przełomie XV i XVI wieku.

Dowiedz się więcej o Kazimierzu Wielkim:

Średniowiecze

Najgłupsze zgony władców Polski

Śpiew słowików, wizyta w łaźni czy… kiszony ogórek – te z pozoru niewinne rzeczy bywają zabójcze. Ci polscy władcy…

6 maja 2024 | Autorzy: Maria Procner

Średniowiecze

Maćko Borkowic w lochu śmierci

Bunty, morderstwa, wspieranie bandyterki. Do tego ponoć uwiódł królową! Maćko Borkowic herbu Napiwon miał dużo na sumieniu. I poniósł…

5 grudnia 2023 | Autorzy: Herbert Gnaś

Średniowiecze

Początki pańszczyzny w Polsce

Sytuacja chłopów w Polsce kształtowała się różnie na przestrzeni wieków. Przez całe stulecia wspólnym elementem była jednak zawsze pańszczyzna.

3 marca 2023 | Autorzy: Herbert Gnaś

Ciekawe materiały o Kazimierzu Wielkim z portalu TwojaHistoria.pl:

Średniowiecze

Jak naprawdę wyglądał Kazimierz Wielki?

Miał bujną brodę, a może – gładko ogoloną twarz? Był wysoki i postawny, czy… niższy od swojego ojca, Władysława…

3 lutego 2019 | Autorzy: Beata Maciejewska

Średniowiecze

Zapomniane początki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Co warto wiedzieć o uczelni założonej przez…

Z krakowską akademią wiązano wielkie plany, ale na dobrą sprawę nigdy nie otworzyła ona swoich podwojów. Co przesądziło o…

20 sierpnia 2018 | Autorzy: Maciej Wilamowski

Średniowiecze

Dlaczego Kazimierz Wielki był nazywany królem chłopów? I ile jest prawdy…

Jan Długosz twierdził, że „królem chłopów” Kazimierza Wielkiego okrzyknięto jeszcze za życia. Czy zasłużył na ten osobliwy tytuł? I…

24 lipca 2018 | Autorzy: Maciej Wilamowski

Najciekawsze historie wprost na Twoim mailu!

Zapisując się na newsletter zgadzasz się na otrzymywanie informacji z serwisu Lubimyczytac.pl w tym informacji handlowych, oraz informacji dopasowanych do twoich zainteresowań i preferencji. Twój adres email będziemy przetwarzać w celu kierowania do Ciebie treści marketingowych w formie newslettera. Więcej informacji w Polityce Prywatności.